Papieren vuurtorens: geïllustreerde boeken om de dood te verlichten

We zijn er bang voor, we vermijden het, of we omringen het met metaforen als amuletten. We praten niet graag over de dood . En al helemaal niet als het om kinderen gaat.

Er zijn echter ook geïllustreerde boeken die het onderwerp op kleurrijke pagina's behandelen , zonder symbolen, dogma's of de wens naar gemakkelijke troost.

Bijna 25 jaar geleden publiceerde de Australiër Shaun Tan – die een Oscar won voor de korte animatiefilm The Lost Thing – The Red Tree , een waar genot voor lezers van alle leeftijden. De tijd vliegt en het blijft een verademing.

Als je het gelezen hebt, zul je het je vast nog herinneren (zo niet, sla het dan niet over). Het toont een reeks landschappen – waarvan de wezens afstammen van die welke Bosch in de 15e eeuw schilderde – verbonden door de figuur van een zwijgend meisje en een minimale tekstlijn .

De hoofdpersoon van De Rode Boom wordt wakker te midden van donkere bladeren die als een stortvloed van bedreigingen van het plafond van haar slaapkamer vallen. Ze loopt over straat, achtervolgd door een immense vis. Ze navigeert, fragiel, in een papieren bootje. En wanneer ze probeert te spreken, vallen de letters uit haar mond, als losse stukjes.

De hoop lijkt verloren. Maar het meisje keert terug naar haar kamer en ziet een boom uit de parketvloer groeien, "dieprood, met een warm licht". De boom mag dan oud zijn, maar hij zal er niet eeuwig blijven staan. Of toch wel?

Nu is I Have a Friend Who Died (uitgeverij Limonero ) verschenen, geschreven door singer-songwriter Patricio Famulari en geïllustreerd door de Chileens-Portugese auteur Amanda Baeza . De tekst en afbeeldingen worden aangevuld met een liedje (met een QR-code met de link).

Het werk ontstond uit het lied dat Famulari componeerde voor een overleden vriend van hem, Matías Conte . De redacteuren van Limonero luisterden naar hem en gaven een voorproefje van het boek. Toen verloren ook zij een vriend en mentor, Fernando Pérsico . En er was geen twijfel meer mogelijk. Baeza leverde zijn prachtige, misvormde vormen. Is de wereld die zo blijft bewegen niet misvormd?

"Ik heb een vriend die is overleden, en daar is geen poëzie voor," zegt de jonge hoofdpersoon. Wie voelt zich volwassen in het aangezicht van de dood, toch? Maar naarmate de pagina's omslaan, komt kunst, als uitweg, opdagen.

Illustraties kunnen laten zien wat nauwelijks te begrijpen en onbenoembaar is. Aan de andere kant is er muziek, een liefde die op zoek is naar woorden. Wanneer die beelden en geluiden elkaar ontmoeten, precies waar taal struikelt , wordt die kwaliteit versterkt.

Het Rode Boek en Ik heb een vriend die stierf bieden geen biologische of religieuze verklaringen voor de dood. Of liever gezegd, niet alleen dat.

Ik vind het leuk. Want als we pijn ervaren, kunnen we niet altijd begrijpen, laat staan ​​ons voorstellen, dat een einde een begin kan zijn . Maar we zullen altijd behoefte hebben aan een knuffel, een verhaal, een schilderij, muziek.

Uiteindelijk heeft misschien zelfs de dood betekenis. Sommige vallen op in Wolf Erlbruchs De eend, de dood en de tulp , een klassieker zoals De rode boom .

Het boek vertelt het verhaal van een eend die ontdekt dat een vreemde, de dood, hem niet verlaat. Ze worden vrienden. En wanneer de eend sterft, maakt zelfs de dood hem verdrietig, omdat hij zich herinnert dat het leven zo is. (Voor degenen die het nog niet hebben gelezen, laat ik de "tulp" in de titel staan ​​als extra lokkertje.)

Het punt is dat goede verhalen over de dood, zoals deze, ons inzicht kunnen geven in een andere, betere manier van leven.