NAVO stemt in met 5% uitgaven: Spanje komt in opstand en trotseert Trump

Tijdens een historische top in Den Haag kwamen de 32 leiders van de NAVO overeen om hun defensie-uitgaven te verhogen tot 5% van het BBP in 2035. Spanje was de enige partner die de maatregel verwierp, wat leidde tot een zichtbare breuk binnen de alliantie en een directe confrontatie met de Verenigde Staten.

De Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) heeft een ongekend besluit genomen in haar 75-jarig bestaan. Tijdens een bijeenkomst in Den Haag stemden de leiders van de 32 lidstaten in met de grootste verhoging van de militaire uitgaven in de geschiedenis van de NAVO en beloofden ze om tegen 2035 5% van hun bruto binnenlands product (bbp) aan defensie te besteden. De consensus is echter op één front verbroken: Spanje weigert de doelstelling te onderschrijven, wat direct een politieke crisis veroorzaakt.

De overeenkomst, die grotendeels tot stand is gekomen onder druk van de Amerikaanse regering van Donald Trump, wil de alliantie meer autonomie en afschrikking geven tegen wat de Franse president Emmanuel Macron heeft omschreven als "de aanhoudende dreiging die uitgaat van Rusland."

De overeenkomst specificeert dat de doelstelling van 5% zal worden opgesplitst in 3,5% die strikt bestemd is voor defensie-uitgaven en een extra 1,5% voor interne veiligheid en nationale veerkracht. Belangrijke leiders, zoals de Duitse bondskanselier Friedrich Merz en Macron zelf, hebben de maatregel publiekelijk onderschreven als een noodzakelijke reactie op het nieuwe veiligheidslandschap in Europa.

President Trump heeft zijn tevredenheid niet onder stoelen of banken gestoken. Hij bedankte NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte en stelde dat de overeenkomst "niet tot stand zou zijn gekomen als u niet tot president was gekozen". In deze verklaring beschouwt hij het pact niet alleen als een strategische noodzaak, maar ook als een persoonlijke prestatie en een manier om de uitgaven in evenwicht te brengen met die van de Verenigde Staten, een argument dat grote weerklank vindt bij zijn kiezers.

In een stap die haar partners heeft verrast, blijft de Spaanse regering bij haar standpunt. Premier Pedro Sánchez heeft betoogd dat Spanje's toezegging om 2,1% van het bbp voor defensie te bestemmen "voldoende, realistisch en verenigbaar" is met het sociale model van het land. Zijn minister van Economie, Carlos Cuerpo, heeft dit standpunt versterkt en verzekerd dat Spanje geen negatieve gevolgen van deze beslissing verwacht.

Deze houding heeft geleid tot een boze reactie van Donald Trump, die dreigde "Spanje het dubbele te laten betalen" en suggereerde dat hij bilateraal over tarieven zou onderhandelen. Minister Cuerpo reageerde hierop door erop te wijzen dat handelsbeleid de exclusieve verantwoordelijkheid is van de Europese Commissie, niet van individuele lidstaten.

"Spanje zal zich ook aan de regels moeten houden. Het is belangrijk dat de uitgavenherziening in 2029 plaatsvindt en dat de reikwijdte wordt uitgebreid met veiligheid." – Antonio Tajani, Italiaans minister van Buitenlandse Zaken

Het besluit van Spanje is geen simpele begrotingsonderhandeling; het is een politieke verklaring die de verzorgingsstaat prioriteit geeft boven grootschalige herbewapening, en daarmee een fundamenteel ideologisch debat over de toekomst van Europa opent. Is een robuust sociaal model houdbaar in een omgeving die ongekende militaire uitgaven vereist?

Hieronder vindt u een samenvatting van de nieuwe uitgavenverbintenis en de belangrijkste standpunten:

Lidstaat	Beloofde uitgaven (% van het BBP)	Officieel standpunt / kernpunten
VS	5%	Belangrijkste reden voor de overeenkomst.
Duitsland	5% (3,5% verdediging + 1,5% beveiliging)	"We zullen een resolutie aannemen om de NAVO 3,5% en nog eens 1,5% te geven", aldus bondskanselier Merz.
Frankrijk	5%	“Europa zal haar deel doen en meer investeren in defensie” – President Macron.
Verenigd Koninkrijk	5%	Naar verwachting zal dit in 2027 4,1% van het BBP bedragen.
Italië	5%	Hij gelooft dat Spanje “de regels zal moeten respecteren.”
Spanje	2,1%	ENIG DISSIDENT LAND. Het beschrijft zijn inzet als "voldoende, realistisch en verenigbaar met ons sociaal model."

Spaanse onvrede zou het eerste symptoom kunnen zijn van een diepere breuk binnen de NAVO. De alliantie staat voor een existentieel dilemma, verdeeld tussen een "veiligheidsblok" dat zich richt op militaire inperking tegen elke prijs, en degenen, zoals Spanje, die vrezen dat de prijs voor een dergelijke herbewapening de ontmanteling van de welvaartsstaat zal zijn, een pijler van de interne stabiliteit in Europa. De implementatie van deze overeenkomst zal ongetwijfeld een politiek strijdtoneel vormen in heel Europa voor het komende decennium.