De private sector, een sleutelspeler in de 'humanitaire reset'? Een blik vanuit Spanje
Strikt opiniestukken die de eigen stijl van de auteur weerspiegelen. Deze opiniestukken moeten gebaseerd zijn op geverifieerde gegevens en respectvol zijn tegenover individuen, zelfs als hun acties bekritiseerd worden. Alle opiniestukken van personen buiten de redactie van EL PAÍS bevatten na de laatste regel een bijschrift – ongeacht hoe bekend – waarin de positie, titel, politieke voorkeur (indien van toepassing) of hoofdberoep van de auteur wordt vermeld, of iets dat gerelateerd is of was aan het behandelde onderwerp.
Het humanitaire systeem ondergaat een grondige reset , gekenmerkt door een drastische daling van de officiële hulp van traditionele donoren zoals de Verenigde Staten – die hun USAID- contracten dit jaar met meer dan 90% hebben verminderd – en het Verenigd Koninkrijk – dat zijn budget heeft teruggebracht van 0,5% naar 0,3% van het bruto nationaal inkomen – waardoor een kritieke financiële kloof tussen humanitaire behoeften en beschikbare middelen is ontstaan. In dit nieuwe scenario wordt de betrokkenheid van andere actoren , zoals de private sector, steeds belangrijker als alternatieve manieren om middelen te mobiliseren of te innoveren in de respons.
Spanje vormt geen uitzondering op deze trend. De reactie van de private sector op crises zoals de oorlog in Oekraïne of klimaatnoodsituaties zoals die tijdens de DANA (Dana for Africa) heeft blijk gegeven van een opmerkelijk mobilisatievermogen. In het eerste jaar van het conflict in Oekraïne droegen Spaanse bedrijven bijvoorbeeld 13% bij aan de humanitaire fondsen die het land mobiliseerde. Naast deze specifieke interventies zijn er tientallen partnerschappen tussen bedrijven en humanitaire actoren actief in uiteenlopende contexten, zoals ondersteuning in vluchtelingenkampen in Ethiopië of gastgemeenschappen in Libanon .
Deze groeiende belangstelling blijft echter beperkt. Zoals we in een recent rapport opmerkten, richt de deelname van de Spaanse private sector zich doorgaans op eenmalige donaties en kortlopende initiatieven. Strategische allianties zijn nog steeds zeldzaam, hoewel ze toenemen, en sommige initiatieven vallen op door hun innovatie en betrokkenheid.
De motivaties van Spaanse bedrijven om deel te nemen aan humanitaire acties zijn divers. Volgens het onderzoek variëren ze van een gevoel van collectieve verantwoordelijkheid en de wens om een maatschappelijke impact te genereren tot het verbeteren van hun bedrijfsreputatie, het aantrekken en motiveren van talent, het stimuleren van innovatie en, in mindere mate, het verkennen van commerciële belangen.
De deelname van de Spaanse particuliere sector concentreert zich doorgaans op eenmalige donaties en acties op korte termijn.
NGO's hechten op hun beurt vooral waarde aan de steun van de private sector bij het verkrijgen van extra middelen, het overdragen van technische vaardigheden en het vermogen om effectievere en duurzamere reacties te ontwerpen. Deze samenwerking verloopt echter niet zonder spanningen.
Enkele risico's en uitdagingenDe IECAH-studie identificeert verschillende belangrijke uitdagingen, waaronder het risico dat ngo's worden uitgebuit door bedrijven waarvan de methoden of staat van dienst niet in overeenstemming zijn met de mensenrechtennormen. Ook zorgwekkend is de neiging om steun te richten op opvallende crises, waarbij minder zichtbare maar even urgente contexten over het hoofd worden gezien.
Er zijn ook aanzienlijke structurele barrières: moeilijkheden bij het afstemmen van doelstellingen, of het tempo en de taal van de activiteiten in verschillende sectoren met verschillende organisatieculturen. Daarbij komt nog het beperkte begrip, bij veel bedrijven, van de principes die humanitaire actie beheersen – zoals neutraliteit, onpartijdigheid en onafhankelijkheid – en het gebrek aan duurzame, langetermijnverbintenissen.
Bij IECAH zijn we ervan overtuigd dat deze opkomende trend moet worden geconsolideerd en moet worden gericht op meer gestructureerde allianties met gedeelde doelstellingen, gezamenlijk bestuur en duidelijke besluitvormings- en verantwoordingsmechanismen.
Om dit pad te consolideren, is creativiteit, passende kaders en vooral een sterke inzet nodig om wederzijds vertrouwen op te bouwen tussen bedrijven, NGO's en publieke actoren.
Het is essentieel dat bedrijven humanitaire principes begrijpen en respecteren in hun interventies, en dat ze innovatie en kennisoverdracht bevorderen. In dit proces is de rol van de overheid cruciaal: zij moet als facilitator optreden en flexibele regelgeving, ruimte voor dialoog en specifieke trainingsprogramma's bevorderen.
Het is daarnaast van groot belang om locatiegebaseerde benaderingen prioriteit te geven, de actoren ter plaatse te versterken en de relevantie en duurzaamheid van interventies te waarborgen.
Een kans die we niet mogen missenIn een humanitaire context die steeds meer onder druk staat door schaarste aan hulpbronnen en de complexiteit van crises, is het uitbreiden en verbeteren van de samenwerking met de private sector niet alleen wenselijk, maar zelfs noodzakelijk. Spanje heeft waardevolle voorbeelden en concrete lessen geleerd die kunnen dienen als basis voor een meer strategische en ethische zakelijke betrokkenheid, afgestemd op humanitaire principes.
Het consolideren van dit pad vereist creativiteit, passende kaders en bovenal een vastberaden inzet om wederzijds vertrouwen tussen bedrijven, ngo's en publieke actoren te creëren. Alleen op deze manier kunnen we het volledige complementaire potentieel van de private sector benutten en bijdragen aan een effectievere, eerlijkere en duurzamere humanitaire respons in deze tijden van wereldwijde uitdagingen.
EL PAÍS
