Deze vier mannen zijn rijker dan de helft van Afrika

De ongelijkheid groeit in Afrika als geen ander. De vier rijkste miljardairs zijn rijker dan de helft van de bevolking van het continent, zo benadrukte ngo Oxfam in een donderdag gepubliceerd rapport. Meer dan een derde van de bevolking van het continent leeft onder de extreme armoedegrens – 460 miljoen mensen, volgens de Wereldbank – en het aantal armen blijft stijgen.

"Vier van Afrika's rijkste miljardairs bezitten nu een vermogen van 57,4 miljard dollar, meer dan het gezamenlijke vermogen van 750 miljoen mensen, oftewel de helft van de bevolking van het continent", legt Oxfam uit. Volgens de ranglijst die Forbes eerder dit jaar samenstelde, zijn de vier rijkste miljardairs van het continent de Nigeriaan Aliko Dangote (cement, suiker, kunstmest, enz.), de Zuid-Afrikanen Johann Rupert (luxegoederen) en Nicky Oppenheimer (diamanten), en de Egyptenaar Nassef Sawiris (industrie en bouw).

De ngo legt uit dat de toenemende ongelijkheid grotendeels te wijten is aan een gebrek aan politieke wil bij Afrikaanse leiders, die belastingstelsels hanteren die de rijksten bevoordelen en inefficiënt zijn. "Rijke mensen die hun vermogen investeren in bedrijfsstructuren en hun kapitaal naar het buitenland overmaken (...) zien hun fortuin toenemen zonder dat ze daar evenredig voor worden belast", beschrijft Oxfam.

De ngo wijst erop dat Afrika de enige regio ter wereld is waar landen sinds 1980 hun effectieve belastingtarieven niet hebben verhoogd. Volgens de organisatie zou een hogere belasting van de rijkste Afrikanen met 1% over hun vermogen en 10% over hun inkomen de toegang tot onderwijs en elektriciteit op het continent helpen financieren. Afrikaanse regeringen "behoren gemiddeld tot de minst toegewijde landen om ongelijkheid te verminderen", schat Oxfam.

Uit onderzoek van Oxfam blijkt dat meer dan drie vijfde van de rijkdom van de miljardairs ter wereld voortkomt uit vriendjespolitiek, corruptie, misbruik van monopolieposities en erfenissen. Dat is met name het geval in Afrika.

"De rijkdom van Afrika is niet schaars, maar wordt verspild door een gemanipuleerd systeem dat een kleine elite in staat stelt immense fortuinen te vergaren, terwijl honderden miljoenen mensen verstoken blijven van de meest basale voorzieningen", aldus Fati N'zi-Hassane, directeur van Oxfam in Afrika, die in een verklaring deze "politieke mislukking" aan de kaak stelde.

"Extreme ongelijkheid dreigt de democratie te ondermijnen, armoedebestrijding en groei te belemmeren, de klimaatcrisis te verergeren, gender- en andere onrechtvaardigheden te verergeren (...) en te leiden tot het ontzeggen van fundamentele rechten en de waardigheid van gewone burgers", aldus de ngo. Het rapport werd gepubliceerd op de openingsdag van de tweejaarlijkse bijeenkomst van de Afrikaanse Unie, die zich heeft verbonden aan het verminderen van de ongelijkheid op het continent met 15% in het komende decennium.