Opschorting van uitkeringen voor 1 tot 4 maanden: dit zijn de nieuwe sancties voor werklozen

Het was slechts een kwestie van tijd. Zes maanden nadat de wet voor volledige werkgelegenheid in het hele land van kracht werd, werd het "sancties"-onderdeel ervan afgelopen zaterdag, 31 mei, eindelijk geformaliseerd door middel van een decreet dat werd gepubliceerd in het Staatsblad. Werkzoekenden zullen dus niet ontkomen aan wat als de schadelijkste bepaling van deze hervorming wordt beschouwd.

Deze wet verplicht sinds afgelopen januari de automatische registratie in de bestanden van France Travail voor alle 1,2 miljoen ontvangers van het actief solidariteitsinkomen (RSA) , maar ook voor de 1,1 miljoen 16- tot 25-jarigen die door lokale missies worden begeleid, en voor de 220.000 personen met een handicap die door Cap emploi worden ondersteund. Iedereen is verplicht om wekelijks 15 uur aan activiteit te verrichten, via een verbintenisovereenkomst, op straffe van represailles, zoals gedetailleerd in dit besluit.

Het helpt om wat duidelijkheid te scheppen in de verwarring rondom het nieuwe sanctieregime, dat de uitvoerende macht discreet het 'schorsings- en remobilisatiesysteem' noemt. Concreet betekent het niet naleven van "de arbeidsovereenkomst", met name door het ontduiken van de vijftien uur durende wekelijkse activiteit, dat werkzoekenden "een schorsing van ten minste 30%" van hun uitkering krijgen voor een periode van één tot twee maanden. Bij "herhaalde schendingen" kan dit oplopen tot vier maanden, zo staat in het besluit.

Het zou gaan om "een nieuwe logica van evenredige, geleidelijke, niet-automatische en omkeerbare sancties" , verzekert het Ministerie van Arbeid in een persbericht. Volgens dit besluit zouden "de essentiële garanties voor de rechten van individuen" behouden blijven, met name "RSA-begunstigden die een gezin te onderhouden hebben", voor wie "een plafond van 50% zou worden ingesteld op het deel van hun inkomen dat kan worden opgeschort of ingetrokken" .

Terwijl de minister van Arbeid, Catherine Vautrin, van mening is dat de invoering van dit nieuwe sanctieregime noodzakelijk is om "de remobilisatie te bevorderen en zo een snelle terugkeer naar werk mogelijk te maken" , zien verenigingen, vakbonden en de Verdedigers van Rechten dit anders. Zij blijven unaniem deze infantiliserende en stigmatiserende maatregel veroordelen, die indruist tegen de fundamentele principes die ten grondslag liggen aan het Franse socialebeschermingsstelsel.

De Nationale Consultatieve Commissie voor de Rechten van de Mens (CNCDH) bevestigde dit in een verklaring die op 19 december 2024 openbaar werd gemaakt, waarin zij protesteerde tegen een maatregel die werd beschouwd als "een aanval op de mensenrechten". Te weten: het recht op ‘voldoende middelen van bestaan’ zoals vastgelegd in de preambule van de Grondwet van 1946 en het recht op ‘vrij gekozen maatschappelijke en professionele integratie’ zoals opgenomen in het Europees Sociaal Handvest. De instelling wijst ook op "een onaanvaardbare verwaarlozing van mensenrechten ten koste van economische prioriteiten bij de ontwikkeling en uitvoering van sociaal beleid."

De Nationale Raad voor Beleid ter Bestrijding van Armoede en Sociale Uitsluiting (CNLE), een orgaan dat rapporteert aan de premier en dat bestaat uit de belangrijkste institutionele en verenigingsleden die bij deze kwesties betrokken zijn, sprak zich in mei ook uit en uitte scherpe kritiek op het nieuwe sanctieregime, omdat het volgens de raad "een ernstige impact kan hebben op het leven van RSA-ontvangers en de ongelijkheid in behandeling kan verergeren."