Wielrennen: Onthullingen over het roerige verleden van Mauro Gianetti, de manager van Tadej Pogacar

Het is een veilige gok dat zijn slanke postuur en gladde schedel te zien zullen zijn aan de finish van belangrijke etappes van de volgende Tour de France. Zijn sterrenner, de Sloveen Tadej Pogacar, is de absolute favoriet voor de editie van 2025, die op zaterdag 5 juli in Lille van start gaat. Hij heeft de Tour de France al drie keer gewonnen.

Wat een revanche voor de Zwitser Mauro Gianetti, de "comeback", het "wonder"! Het team van de UAE Emirates, waarvan hij algemeen directeur is, verplettert de concurrentie: bijna 20.000 punten in de UCI-ranking (International Cycling Union) aan het begin van de zomer, oftewel 7 000 meer dan de tweede, Lidl-Trek. Het eerste Franse team, Decathlon AG2R la Mondiale, blijft ver, heel ver achter met 6 000 punten.*

Is het deze duizelingwekkende kloof die de verdenking tegen hem verklaart? "Zolang hij er is, verandert het imago van het wielrennen niet", horen we bij de Franse ploegen. "Hoe kunnen we geloofwaardig zijn in de strijd tegen doping als we managers in dienst hebben wiens hele carrière door doping is bezoedeld?", zegt voormalig arts van de Française des Jeux, Gérard Guillaume (1999-2016), die bekendstaat om zijn scherpe tong.

Toch is Mauro Gianetti sinds hij in 2017 aantrad als bondscoach van de ploeg uit de VAE, niet direct of indirect van doping beschuldigd. Zijn verleden als profwielrenner en de schandalen die hem omringden, vormen echter een rode draad in zijn leven. Het onderzoek van de onderzoekseenheid van Radio France werpt nieuw licht: Mauro Gianetti deed zijn best om getuigen van zijn wandaden ervan te weerhouden zich uit te spreken.

Terug naar eind jaren 80. De Zwitserse renner reed voor Helvetia, de ploeg van de beroemde Paul Köchli, die met Bernard Hinault en Greg LeMond twee keer de Tour de France won toen hij sportief directeur was van Vie Claire. "Paul Köchli was fel tegen doping", benadrukt Pierre Carrey, wielerspecialist en journalist van Le Temps . "Hij zag in Mauro Gianetti destijds iemand van waarde, die net als hij geloofde in de voordelen van voorbereiding en sportwetenschap." "Mauro had moeite om door te breken op het hoogste niveau, maar hij was een renner die constant presteerde", herinnert een oud-ploeggenoot, de Fransman Gilles Delion, zich. "Hij wist zich goed te positioneren. Hij had een geweldige pedaalslag." Maar zijn resultaten bleven bescheiden: 5e op het WK in 1988, 1e in de Coppa Placci (tussen Imola en San Marino) en Milaan-Turijn in 1990.

Eind 1994, toen de pensioengerechtigde leeftijd naderde, tekende Mauro Gianetti bij de Italiaanse ploeg Polti, samen met Éric Boyer, die tien jaar later manager van Cofidis zou worden. "Hij en ik waren gepassioneerd door wielrennen, dus we wilden onze carrières natuurlijk verlengen," herinnert de Fransman zich. "Bij Polti verdienden we het equivalent van het minimumloon. Maar we droomden ervan om terug te komen en wedstrijden te winnen." De twee mannen zouden in 1995 niet hetzelfde traject volgen. Éric Boyer gaf zijn carrière op tijdens Luik-Bastenaken-Luik en maakte een einde aan zijn carrière. Mauro Gianetti won de wedstrijd met overmacht en overklast zijn rivalen.

Een week later won de Zwitser de Amstel Gold Race . "Hij, die net tien jaar lang een vrijwel blanco record had, begon in acht dagen twee belangrijke wedstrijden op de kalender te winnen, wedstrijden die bekend staan ​​als zeer moeilijk", aldus Éric Boyer. In Ticino, in het Italiaanstalige Zwitserland, waar Mauro Gianetti vandaan komt, luiden de klokken voor de terugkeer van de held.

Maar er heerst argwaan rond deze uitzonderlijke dubbel. "In 1995 veranderde de hele wielerwereld", legt journalist Pierre Carrey uit. "De laatste teams die nog geen EPO** hadden gebruikt, begonnen het te gebruiken. En we zien individuele carrières compleet veranderen." De carrière van Mauro Gianetti was inderdaad geëxplodeerd. Het jaar daarop werd hij tweede op het wereldkampioenschap in Lugano. Hij verruilde Polti voor het nieuw gevormde Franse team Française des Jeux.

Toen kwam het "incident" tijdens de Ronde van Romandië in Zwitserland, dat Mauro Gianetti zo graag zou vergeten. Op 8 mei 1998, tijdens de derde etappe van deze belangrijke wedstrijd, die beschouwd wordt als de voorbode van de Giro (Ronde van Italië), kreeg hij een spectaculaire instorting midden in de beklimming van de Col des Planches. Aanvankelijk opgenomen in het ziekenhuis van Martigny in het kanton Wallis, werd hij vanwege de ernst van zijn toestand overgebracht naar het Universitair Ziekenhuis van Lausanne: zijn vitale organen waren aangetast en de artsen vermoedden een toxische shock, veroorzaakt door stafylokokken. Ze brachten hem in een kunstmatige coma en slaagden erin hem te redden.

Toen hij twaalf dagen later het ziekenhuis verliet, een waar wonder, legde Mauro Gianetti aan de pers uit dat hij een "allergie" had opgelopen die "een infectie van de luchtwegen" had veroorzaakt. In het Universitair Ziekenhuis van Lausanne liet niemand zich voor de gek houden. Om behandeld te worden, moest de Zwitserse wielrenner aan artsen bekennen wat er aan zijn indrukwekkende ziekte voorafging: geen toxische shock, maar een intraveneuze injectie met perfluorcarbon (of PFC). Deze bekentenis is opgenomen in zijn medisch dossier. PFC is een bloedvervanger die het zuurstoftransport in het lichaam kan verbeteren. Omdat het niet oplosbaar is in bloed, verdunde de Zwitser het met lecithine (een emulgator), volgens informatie verkregen door de onderzoekseenheid van Radio France . "Het is een uiterst gevaarlijk gebaar", aldus een medische bron.

In juli 1998, net toen de Festina-affaire in Frankrijk was uitgebroken , besloten twee artsen van het Universitair Ziekenhuis van Lausanne een klacht in te dienen tegen onbekenden. Zij hadden Mauro Gianetti niet rechtstreeks behandeld en waren daarom niet gebonden aan het medisch beroepsgeheim. Vervolgens startten de Zwitserse rechtbanken een onderzoek wegens "ernstig lichamelijk letsel" en "het in gevaar brengen van het leven van anderen".

De onderzoeksrechter nam het medisch dossier en de bloedmonsters van Mauro Gianetti in beslag. De kantonarts, die in Zwitserland de gezondheidsautoriteit is, gaf toestemming voor opheffing van het medisch beroepsgeheim, zodat de rechtbanken al deze gegevens konden gebruiken. "Deze persoon had een ernstige systemische ziekte. Het was geen val of een verstuikte enkel! Dit baarde ons zorgen", herinnert de inmiddels gepensioneerde kantonarts Jean Martin zich. "De rechtbanken moesten verder onderzoek kunnen doen."

Mauro Gianetti ziet dat anders. Via zijn advocaten tekende hij beroep aan tegen de opheffing van het medisch beroepsgeheim bij de administratieve rechtbank van het kanton Vaud. Deze rechtbank oordeelde in zijn voordeel, tot grote spijt van Nicolas Cruchet, de onderzoeksrechter die verantwoordelijk was voor het onderzoek. "Vanaf het moment dat Mauro Gianetti vernam dat er een strafrechtelijk onderzoek liep, beriep hij zich op het medisch beroepsgeheim om zich te verzetten tegen eventuele onderzoeksmaatregelen", herinnert de magistraat zich, die we ontmoetten in Lausanne, waar hij nu officier van justitie is. De beslissing van de administratieve rechtbank om het medisch beroepsgeheim te handhaven "blokkeerde en legde het onderzoek volledig lam."

Mauro Gianetti deed er alles aan om de bron van zijn ongemak geheim te houden. Hij vroeg om slachtofferstatus in de lopende procedure, wat hem toegang zou hebben gegeven tot het dossier en getuigenverklaringen. Uiteindelijk werd hij in april 1999 ontslagen door het Zwitserse Federale Gerechtshof, het hoogste Zwitserse rechtscollege. "Zijn aanpak was er duidelijk op gericht hem als partij in de strafprocedure te laten tussenkomen, niet voor het door de wetgever beoogde doel, maar om de procedure beter te controleren of zelfs te dwarsbomen", aldus de bijzonder kordate uitspraak van het Federale Gerechtshof, die de onderzoekseenheid van Radio France kon raadplegen . "Hij wilde de zaken in de doofpot stoppen. Hij wilde zich duidelijk met de procedure bemoeien om erachter te komen wie tegen hem had getuigd", legt een bron binnen de rechterlijke macht uit.

Mauro Gianetti liet het daar niet bij. Hij klaagde ook de twee artsen van het Universitair Ziekenhuis van Lausanne aan die een klacht hadden ingediend wegens verdenking op doping. In november 1998, nadat de krant Le Monde onthulde dat hij PFC had gebruikt tijdens de Ronde van Romandië, stuurde hij betalingsopdrachten van drie miljoen Zwitserse frank naar Dr. Gérald Grémion en 900.000 Zwitserse frank naar Dr. Jean-Pierre Randin.

Dit type rechtszaak – een specifiek kenmerk van het Zwitserse recht – stelt u in staat schadevergoeding te eisen van iemand wanneer u vindt dat u onrecht is aangedaan. "Het is iets wat vaak werd gebruikt om druk op mensen uit te oefenen", zegt Dr. Grémion, destijds hoofd van de afdeling sportgeneeskunde van het Universitair Ziekenhuis, bijna dertig jaar later. "Het probleem is dat deze betalingsopdrachten geregistreerd blijven bij het Openbaar Ministerie. En wanneer u een banklening aanvraagt, verschijnt deze in uw dossier bij de bank."

En zo gebeurde het dat in 2003, toen Dr. Grémion een huis wilde kopen, de bank hem de lening weigerde omdat ze vond dat hij Mauro Gianetti drie miljoen Zwitserse frank schuldig was. "Deze hele zaak maakte hun leven tot een hel", zegt een oud-collega van de twee artsen. Om de banklening vrij te krijgen, moest Dr. Grémion onderhandelen met Mauro Gianetti's advocaat om hem ervan te overtuigen de rechtszaken te laten vallen.

"In ruil daarvoor moest ik beloven nooit meer in het openbaar over deze persoon te spreken, en daar blijf ik bij," legt hij uit, zonder Gianetti's naam te noemen. "Je zou kunnen zeggen dat mijn stilzwijgen is gekocht. Dat is het voorrecht van bepaalde mensen met een zekere macht. Zij hebben de mogelijkheid om iedereen het zwijgen op te leggen, op welke manier dan ook."

De advocaat van Mauro Gianetti, Tuto Rossi, weigerde onze vragen te beantwoorden. Maar volgens onze informatie stelde hij in een brief die hij op 15 mei 2003 aan de advocaat van Gérald Grémion stuurde, de opheffing van de procedure feitelijk afhankelijk van het stilzwijgen van de arts in deze zaak.

Omdat het medisch beroepsgeheim niet werd opgeheven, werd het onderzoek van rechter Cruchet in 2002 geseponeerd. De oorsprong van de PFC die Mauro Gianetti gebruikte, kon daarom niet worden vastgesteld. Het product was destijds nog niet commercieel verkrijgbaar, maar werd wel klinisch getest in ziekenhuizen, waar het werd beschouwd als een mogelijke behandeling voor bloedarmoede en bloedingen.

Maar vanwege de gevaarlijkheid ervan heeft PFC nooit een vergunning voor het op de markt brengen gekregen, onthult bioloog Gérard Dine, die in het ziekenhuis van Troyes proeven deed met bloedvervangers. "We zaten midden in een experiment", vertelt professor Dine, die na de ziekte van Mauro Gianetti door de UCI werd geïnterviewd. "Dat PFC al in het peloton zat, was voor mij een grote verrassing. Het is vooral een enorm risico. Het is alsof je leerling-tovenaar speelt."

Zelfs degenen die de manager van de VAE gedurende zijn hele carrière altijd hebben gesteund, zeggen verbaasd te zijn. "Voor zover ik wist, was hij clean toen hij bij ons renner was bij Helvetia," herinnert zijn voormalige teamgenoot Gilles Delion zich. "Toen raakte hij verstrikt in de sfeer van die tijd. Nu zijn we op een hoger niveau, we zijn niet langer verstrikt in doping, maar we worden pioniers. Het is een stuk venijniger. Het ging erom het product te krijgen dat anderen niet hadden," zegt de voormalige profrenner, die bekendstaat om zijn openhartigheid. "Het paste niet bij de Mauro die ik destijds kende."

Mauro Gianetti werd meerdere keren gecontacteerd, maar reageerde niet op vragen van de onderzoeksafdeling van Radio France. De persvoorlichter van het UAE Emirates-team, die we medio juni ontmoetten aan de zijlijn van het Critérium du Dauphiné, weigerde commentaar te geven op ons onderzoek en verwees ons door naar Mauro Gianetti.

Marc Madiot, sinds de oprichting hoofd van de Franse Spelenploeg, weigerde eveneens commentaar te geven op zijn voormalige renner, noch op enige kennis die hij mogelijk had van dopingpraktijken binnen zijn ploeg. "Ik werd in 1998 ondervraagd in het kader van het onderzoek dat in Zwitserland werd geopend. Ik heb alle vragen van de gerechtelijke autoriteiten beantwoord en er is geen actie ondernomen. Er werd mij persoonlijk niets verweten, noch de wielerploeg die ik leidde", vertelde hij ons.

Eind 1998 moest Mauro Gianetti Française des Jeux verlaten. Hij beëindigde zijn wielercarrière bij bescheidener teams, zonder zijn eerdere prestaties te evenaren. Begin jaren 2000 keerde hij terug naar het management, eerst in Italië, en in 2004 werd hij benoemd tot sportdirecteur van de Spaanse ploeg Saunier-Duval. "Als ploegbaas zal hij proberen de droom te verwezenlijken die voor hem als renner onbereikbaar was: de Tour de France winnen. Het is zijn obsessie", legt journalist Pierre Carrey uit. "Gianetti speelt met vuur. Hij zoekt renners die extreem getalenteerd maar extreem riskant zijn. Het zijn oude sterren die hij nieuw leven inblaast, maar hoe? Hij haalt ook jonge renners binnen met lange, zeer lange ambities."

De rest is geschiedenis: tijdens de Tour de France van 2008 testte een van de sterren van de Saunier Duval-ploeg, de Italiaan Riccardo Ricco, bijgenaamd "de Cobra", positief op epo van de derde generatie. Hij werd uitgesloten van de wedstrijd en de ploeg moest zich, onder grote verontwaardiging, terugtrekken uit de Tour.

Geërgerd door deze affaire trok sponsor Saunier-Duval zich terug uit de wielersport. "Mauro Gianetti was daarna geschokt door het traject van zijn eigen renner", herinnert Pierre Carrey zich. De Zwitserse renner werd nooit rechtstreeks bij deze affaire betrokken, maar Tour de France-baas Christian Prudhomme vertelde destijds aan de pers dat Mauro Gianetti "geen toonbeeld van deugdzaamheid" is.

Bijna niemand zou zich tegenwoordig zo'n opmerking maken. Mauro Gianetti, sinds 2017 manager van UAE Emirates, leidt een team met een geschat jaarbudget van tussen de € 55 en € 60 miljoen. Het is het rijkste team in het peloton. Het profiteert van grote en solide sponsors, waaronder de regering van de Verenigde Arabische Emiraten en Emirates Airlines.

Bovenal heeft het de beste wielrenner ter wereld, de Sloveen Tadej Pogacar, in de ploeg. "Tegenwoordig is Mauro Gianetti niet meer zo'n probleem voor veel mensen onder de wielergrootheden, in sportieve en economische kringen, bij wielerautoriteiten en bij de organisatoren van de Tour de France", aldus Pierre Carrey. "Pogacar wint veel koersen, Gianetti heeft de nieuwe Merckx in handen. Hij is volkomen onaantastbaar geworden."

Onaantastbaar misschien. Maar duidelijk ook zeer bezorgd over wat er over hem gezegd wordt. Afgelopen april onthulde de gespecialiseerde website Escape Collective dat de Engelstalige Wikipedia-pagina van Mauro Gianetti tussen 2008 en 2015 maar liefst 17 keer bewerkt was. Telkens werd de paragraaf met de titel "dopingaffaire" uit de Ronde van Romandië verwijderd. Wikipedia-teams herstelden de paragraaf, maar deze werd opnieuw verwijderd. Escape Collective kon de oorsprong van deze bewerkingen achterhalen dankzij de IP-adressen van de twee betrokken auteurs. Ze kwamen uit Spanje, waar het Saunier Duval-team zijn hoofdkwartier had, en uit Zuidoost-Zwitserland, waar Gianetti woont. Tegelijkertijd werd er vleiende informatie aan dezelfde Wikipedia-pagina toegevoegd.

"Dit zijn zeer specifieke details, die zelfs de meest fervente fans van Mauro Giannetti niet kunnen weten", legt Iain Treloar uit, de journalist die het onderzoek leidde en die in Australië, waar hij woont, werd gecontacteerd. "Er stond bijvoorbeeld dat hij in 2008 het ereburgerschap van de stad Fatoma in Mali ontving. Dat hij in 1997 in Zwitserland werd uitgeroepen tot niet-roker van het jaar. En dat hij in 1996 door de Zwitserse meesterbakkers tot ridder werd geslagen." De situatie is des te vreemder omdat deze details "in de ik-vorm zijn geschreven. In plaats van 'Mauro Giannetti deed dit' stond er: 'Ik deed dit'", vervolgt Iain Treloar. Een woordvoerder van de VAE Emirates ontkent dit op vragen van Escape Collective en bevestigt dat Mauro Gianetti zijn Wikipedia-pagina niet zelf heeft bewerkt. Die heeft inmiddels een neutralere en objectievere inhoud gekregen.

* UCI World Tour Team Ranking 2025 per 24 juni 2025

**EPO, voor erytropoëtine, is een hormoon dat helpt het zuurstoftransport in het bloed te verbeteren

Waarschuw de onderzoeksafdeling van Radio France:

Om anoniem en veilig informatie naar de onderzoeksafdeling van Radio France te sturen, kunt u op alerter.radiofrance.fr klikken