Sterftecijfer op historisch laag niveau in Frankrijk, kanker en hart- en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaken

De sterfte in Frankrijk, voornamelijk veroorzaakt door kanker en hart- en vaatziekten, bereikte in 2023 een historisch laag niveau. Dit was vooral te wijten aan de afname van Covid-19 , maar de pandemie liet zijn sporen na en de territoriale ongelijkheden bleven groot.

"De twee belangrijkste doodsoorzaken blijven tumoren en aandoeningen van het vaatstelsel", vóór aandoeningen van de luchtwegen, blijkt uit een naslagwerk van onderzoekers van het Franse Agentschap voor de volksgezondheid , Inserm en de statistiekafdeling van het ministerie van Volksgezondheid (Drees), dat dinsdag is gepubliceerd.

"Na drie jaar van hoge sterfte als gevolg van de Covid-19-pandemie en een opleving van sterfte als gevolg van luchtwegaandoeningen in 2022", zagen we in 2023 een "lager sterftecijfer dan in 2019", legt Elise Coudin, directeur van CépiDc (Inserm), uit.

Net als in de overgrote meerderheid van de Europese landen was het sterftecijfer in Frankrijk "historisch laag", maar het bleef hoger dan verwacht als de trend van vóór de pandemie tot 2023 was doorgezet. De daling ten opzichte van 2022 wordt "voor 60% verklaard door de daling van het sterftecijfer als gevolg van Covid-19", dat naar de negende plaats onder doodsoorzaken zakte, en door een daling van het sterftecijfer als gevolg van hart- en vaatziekten en tumoren.

Deze wetenschappers onderzoeken jaarlijks de belangrijkste doodsoorzaken , met een kleine vertraging. In 2023 werden meer dan 637.000 sterfgevallen geregistreerd.

Kanker is nog steeds de belangrijkste doodsoorzaak, zowel bij mannen als bij vrouwen, en was verantwoordelijk voor iets meer dan een kwart van de sterfgevallen (27%). Hoewel de sterfte door tumoren daalde, steeg deze bij bepaalde kankersoorten (alvleesklierkanker, melanoom) en in het algemeen bij vrouwen ouder dan 85.

Op de tweede plaats staan ​​hart- en vaatziekten (hartinfarct, beroerte, hartfalen, etc.). Deze ziekten zijn verantwoordelijk voor iets meer dan een vijfde van de sterfgevallen en vormen de voornaamste doodsoorzaak bij mensen van 85 jaar en ouder.

Het aantal sterfgevallen als gevolg van andere luchtwegaandoeningen dan Covid (met name longontsteking, chronische ziekten en de wintergriep) is in 2023 "licht gestegen" en is sinds 2022 weer terug op het niveau van vóór Covid. Hoewel het aantal sterfgevallen als gevolg van endocriene, spijsverterings- en urogenitale aandoeningen in een jaar tijd licht is gedaald, vertoont het aantal sterfgevallen als gevolg van endocriene, spijsverterings- en urogenitale aandoeningen al enkele jaren een stijgende trend.

Deze trend houdt mogelijk verband "met schokken die door de pandemie zijn veroorzaakt (vertraagde zorg, moeilijkheden bij het verkrijgen van zorg, veranderingen in gedrag of zelfs in de zorgverlening)", oordelen de onderzoekers, zonder te weten of het hierbij gaat om "eenmalige effecten die langzaam verdwijnen of om structurele schokken".

Nog een les: de sterfte door ongevallen , met name valpartijen en verkeersongevallen, is opnieuw gestegen, terwijl het zelfmoordcijfer (13,6 per 100.000) is gedaald. Voor het tweede jaar op rij was de sterfte door externe oorzaken (ongevallen, zelfmoorden, enz.) "aanzienlijk" hoger dan de trend van vóór de pandemie.

Geografisch gezien is de sterfte veel hoger in de overzeese departementen en regio's en, in mindere mate, in het noorden en oosten van Frankrijk. "De sterfte is 89% hoger in Mayotte vergeleken met het nationale gemiddelde, 37% in Frans-Guyana en 17% in Hauts-de-France", vertelde Vianney Costemalle, hoofd van de afdeling Volksgezondheid van Drees (ministerie van Economische en Sociale Zaken), aan AFP.

Daarentegen is de sterfte in de regio Île-de-France aanzienlijk lager (-15% ten opzichte van het landelijk gemiddelde). Deze verschillen kunnen verband houden met factoren die verband houden met "gedrag, economie, omgeving, territorium en toegang tot zorg", vat Vianney Costemalle samen.

Ook ligt de sterfte hoger in plattelandsgebieden buiten de invloedssfeer van de steden en lager in grote stedelijke gebieden, vooral als gevolg van hart- en vaatziekten en externe oorzaken.

In 2023 vond meer dan de helft van de sterfgevallen (53%) plaats in zorginstellingen en bijna een kwart thuis (24%).