Het artikel dat u moet lezen om de hervorming van de publieke omroep te begrijpen, waarvan de behandeling in de commissie van de Assemblee op dinsdag wordt hervat

De hervorming van de publieke omroep beleeft zijn zoveelste terugkeer naar de Nationale Vergadering. De Commissie voor Culturele Zaken hervat haar werkzaamheden op dinsdag 17 juni aan een wetsvoorstel dat France Télévisions, Radio France, France Médias Monde en de INA samenbrengt, vóór een openbare hoorzitting op 30 juni. Het wetsvoorstel, dat al in eerste lezing door de Senaat is aangenomen, voorziet in de oprichting van een holding die toezicht houdt op deze media.

Hoewel de behandeling ervan door de afgevaardigden al drie keer in een jaar is uitgesteld, oordeelt Rachida Dati in een interview met Le Monde , dat zondag is gepubliceerd, dat " de status quo geen optie is". De minister van Cultuur, die al lang pleit voor de oprichting van een "BBC naar Frans model" , steunt de tekst al sinds haar benoeming begin 2024. De vakbonden zien het als een opmaat naar een fusie , die echter momenteel "niet meer op de agenda staat" .

Waaruit bestaat deze hervorming?

Het wetsvoorstel van centristische senator Laurent Lafon creëert een holdingmaatschappij genaamd "France Médias", waarvan de staat 100% aandeelhouder zou zijn. Vanaf 1 januari 2026 zal deze moedermaatschappij toezicht houden op France Télévisions (waarin France 2, France 3, France 4, France 5, franceinfo, het buitenlandse netwerk La 1ère, het platform france.tv en de website France Télévisions zijn ondergebracht) . franceinfo.fr, mede beheerd door Radio France), Radio France (France Inter, France Culture, France Musique, FIP, Mouv', het ICI-netwerk – voorheen France Bleu – en franceinfo) , het Nationaal Audiovisueel Instituut (INA) en France Médias Monde (RFI, France 24 en Monte Carlo Doualiya). De tekst voorziet niet in de opheffing van deze bedrijven. De holding zal echter de rol hebben om "de strategie" van deze media te bepalen , om "de samenwerking te versnellen" en om "de verdeling van middelen te optimaliseren", legt de Senaatscommissie voor Cultuur uit*.

"Het gaat niet om ontmanteling of privatisering."

Rachida Dati, minister van Cultuur

naar de "Wereld"

"Net als de huidige CEO's van France Télévisions en Radio France" zou de CEO van "France Médias" voor vijf jaar worden benoemd door de Autorité de Regulador de Audiovisuel y Informatique et de Communication Digital (Arcom) "en elke dochteronderneming krijgt een eigen raad van bestuur", vertelde de minister op 30 maart aan Le Parisien . Het wetsvoorstel maakt ook melding van de benoeming van een persoon "die verantwoordelijk is voor het waarborgen van de onpartijdigheid van de informatie" in de raad van bestuur van de holding.

De tekst voorziet ook in de financiering van de publieke omroep via ‘een publieke bron van fiscale aard, duurzaam, voldoende, voorspelbaar en rekening houdend met de inflatie’. In november werd echter al een wet aangenomen om een ​​‘staatsbelastingbedrag’ toe te wijzen aan publieke omroep. Het bestendigt de toewijzing van een deel van de btw-inkomsten aan publieke omroepen, ter vervanging van de licentievergoeding, die in 2022 werd afgeschaft.

Wordt de gehele publieke omroepsector hierdoor getroffen?

Nee, de tv-zenders TV5 Monde en Arte zijn uitgesloten van de hervorming vanwege hun speciale internationale status. De eerste wordt gefinancierd door Frankrijk, Zwitserland, Canada, Quebec, België en Monaco. De laatste is een Frans-Duitse onderneming.

Het lot van France Médias Monde is onzekerder. Zoals het er nu voorstaat, voorziet het wetsvoorstel in de integratie van de internationale tak van de Franse publieke omroep in het holdingproject. Maar dit zou uitgesloten kunnen worden, zoals de vorige regering van Gabriel Attal, waartoe ook Rachida Dati behoorde, voor ogen had .

Is dit project recent?

Niet echt. Al in 2015 pleitte een Senaatsrapport voor de oprichting van een holding genaamd "France Médias". Voormalig minister van Cultuur Franck Riester was van plan dit project te realiseren, maar de coronacrisis legde de beoordeling van zijn voorstel stil. Het project werd nieuw leven ingeblazen door Rachida Dati bij haar aankomst op het ministerie in januari 2024.

Om snel vooruitgang te boeken, baseerde het zich op het wetsvoorstel van senator Laurent Lafon, dat in juni 2023 al in eerste lezing door de Senaat was aangenomen. De behandeling ervan in de Assemblee werd eenmaal uitgesteld vanwege de ontbinding in juni 2024, en vervolgens een tweede keer vanwege de val van de regering van Michel Barnier zes maanden later.

Intussen is de positie van Rachida Dati geëvolueerd. Aanvankelijk zag zij de holding als een overgangsfase vóór een volledige fusie van de bedrijven tot één entiteit. Een amendement hiertoe werd in april 2024 in de parlementaire commissie aangenomen. Het idee was echter verre van consensueel. Binnen de gemeenschappelijke kern verzette het MoDem zich ertegen. Na "talrijke raadplegingen met vakbonden en journalistencollectieven" verzekert de minister dat de fusie niet langer op de agenda staat. "Deze holding behoudt de onafhankelijkheid, de identiteit van elke entiteit en hun specifieke kenmerken", wil ze geruststellen.

Het project liep in het voorjaar nog een tegenslag op, toen de voor april geplande behandeling van de tekst werd uitgesteld vanwege een zeer drukke parlementaire agenda .

Wat zijn de argumenten van Rachida Dati ter verdediging van de hervorming?

De minister van Cultuur beschouwt deze hervorming als "onmisbaar" gezien de concurrentie van "sterk gestructureerde" particuliere zendergroepen, digitale platforms zoals Netflix en Amazon Prime, en sociale netwerken. Een holding zou het volgens haar mogelijk maken om "momenteel verspreide krachten" te bundelen en een "verzwakking" van de publieke omroep , die "al gaande" is, te voorkomen. "We moeten af ​​van verkokerde activiteiten" en "werkelijk uniforme strategieën hanteren", betoogde ze op 2 april voor de Commissie voor Culturele Zaken van de Nationale Assemblee.

Het is ook de bedoeling om een ​​openbare dienst te versterken die door de allerkleinsten is 'verlaten' , in een context van de verspreiding van valse informatie op sociale media . Om de weerstand tegen het project te overwinnen, wil de minister zich baseren op de conclusies van een rapport van voormalig directeur van France Inter, Laurence Bloch, dat maandag aan de parlementsleden is voorgelegd. "Het laat zien dat de gewoonten zijn veranderd, dat de radio- en televisieconsumptie onder jongeren afneemt", betoogde ze tegenover Le Monde.

Volgens Arcom * vertegenwoordigden 65-plussers in 2023 ongeveer 60% van de kijkers van de zenders van France Télévisions, vergeleken met 42% voor alle televisiezenders. Ook op Radio France is deze leeftijdsgroep dominant onder de luisteraars, hoewel Arcom* opmerkt dat veel 65-plussers ook naar particuliere, algemene zenders luisteren, zoals Europe 1 en RTL.

Waarom is het project tegen de vakbonden?

De vakbonden vrezen dat de oprichting van een holding tot bezuinigingen zal leiden en vrezen voor de banen van de ongeveer 16.000 werknemers (8.900 bij France Télévisions, 4.500 bij Radio France, 1.700 bij France Médias Monde en 900 bij INA) die door dit project worden getroffen. "Dit soort hervormingen is vooral gericht op besparingen door personeel en programma's te verminderen", benadrukt Eléonore Duplay, vakbondsvertegenwoordiger van SNJ CGT, tegenover France 3. Het in februari aangenomen ontwerp van begrotingswet voorziet in een bezuiniging van 80 miljoen euro op de begroting tussen 2024 en 2025, van de bijna 4 miljard euro die aan de publieke omroep is toegewezen . De minister van Cultuur belooft van haar kant dat deze hervorming niet bedoeld is om te bezuinigen.

Vakbonden zijn verontrust over een evaluatierapport van de regering, gepubliceerd door Contexte , dat stelt dat "France Médias" de oprichting van "nieuwe dochterondernemingen" zal faciliteren. Het document maakt melding van de oprichting van een "dochteronderneming van Franceinfo" om de "samenwerking tussen de tv- en radiocomponenten" te verdiepen, evenals de oprichting van een "dochteronderneming van ICI" die medewerkers van het France 3-netwerk en die van France Bleu zou samenbrengen. In haar interview met Le Monde gaf Rachida Dati aan voorstander te zijn van een "organisatie in dochterondernemingen rond de vier bestaande platforms (ICI, Franceinfo, Radio France, France.tv)". De vakbonden van Radio France zijn dan ook van mening dat het holdingproject "alle kenmerken" van een fusie vertoont.

Bovendien vrezen de vakbonden "een bedreiging voor de redactionele onafhankelijkheid, het pluralisme en de informatievrijheid". "Laten we de risico's van politieke of economische druk die zou kunnen worden uitgeoefend op het voorzitterschap van een holding die alle publieke omroepen zou verenigen, niet vergeten. Willen we echt zoveel macht concentreren in de handen van één persoon?", vraagt ​​de vakbond van de publieke omroepen zich af in een artikel dat in februari in Ouest-France werd gepubliceerd.

Heeft de hervorming enige kans van slagen?

Rachida Dati denkt dat de tekst groen licht van het parlement kan krijgen voordat deze in september terugkeert naar de Senaat. " Tijdens de debatten in de Commissie Culturele Zaken begin april werd het eerste artikel van de tekst, dat de uitvoerende holding opricht en waaruit de volgende artikelen voortvloeien, met een ruime meerderheid aangenomen", vertelde ze aan Le Monde . " Er is geen reden waarom deze meerderheid niet in de Kamer zou worden bevestigd", aldus de minister.

Deze meerderheid is echter niet vanzelfsprekend. Links ziet de socialistische afgevaardigde Emmanuel Grégoire het als "de voorbode van een absurde en brutale fusie" , terwijl de rebelse afgevaardigde Aurélien Saintoul het in de commissie veroordeelde. "een directe aanval op de culturele diversiteit en het pluralisme in de informatie" , met als doel " één enkele visie op te leggen".

Rassemblement National, dat pleit voor de privatisering van de publieke omroep , is van mening dat de hervorming niet ver genoeg gaat. "Het is niet per se tijd voor de oprichting van een holding, maar meer dan ooit voor de concentratie van de sector", verklaarde parlementslid Philippe Ballard in de commissie, die pleit voor een "versoepeling van de anticoncentratienormen" in de omroepsector.

Ik had niet de tijd om alles te lezen. Kunt u mij een samenvatting geven?

Het wetsvoorstel beoogt de oprichting van een holding, "France Médias", die toezicht houdt op de publieke omroep. Deze holding zal France Télévisions, Radio France, het INA (Institut National de Télévision Nationale) en mogelijk France Médias Monde controleren. Deze media komen allemaal onder het gezag van één persoon te staan, de voorzitter van de holding. De behandeling van het wetsvoorstel door de Nationale Vergadering, dat in juni 2023 al door de Senaat werd aangenomen, is drie keer uitgesteld.

Minister van Cultuur Rachida Dati beschouwt de hervorming als "onmisbaar" om de "momenteel verspreide krachten" van de publieke omroep te bundelen in het licht van de concurrentie van commerciële zenders en streamingplatforms. In tegenstelling tot haar aanvankelijke verwachtingen benadrukt Rachida Dati dat ze geen voorstander meer is van een fusie en dat elke entiteit haar "identiteit" behoudt. De vakbonden zijn echter van mening dat deze hervorming al "alle kenmerken" van een fusie heeft. Net als links vrezen ze dat dit zal leiden tot bezuinigingen en een verarming van het "pluralisme" en de " redactionele onafhankelijkheid" van de publieke omroep.

* Links met een asterisk verwijzen naar PDF-documenten.