De pandemie lijkt de hersenveroudering te versnellen, zelfs bij mensen die nooit Covid hebben gehad

Meer dan vijf jaar na het begin van de Covid-19-pandemie ontdekken we nog steeds de nasleep van niet alleen het virus, maar ook de langdurige periode van stress, isolatie, verlies en onzekerheid die de pandemie veroorzaakte. Een nieuwe wetenschappelijke studie, deze maand gepubliceerd in Nature Communications , heeft onthuld dat de pandemie mogelijk de hersenveroudering bij mensen heeft versneld, zelfs als ze nooit met het coronavirus zijn besmet.

Onderzoekers van de Universiteit van Nottingham in het Verenigd Koninkrijk analyseerden hersenbeelden die vóór en na het begin van de gezondheidscrisis waren gemaakt. De wetenschappers ontdekten dat de hersenen van mensen die de pandemie hadden overleefd, gedurende de hele pandemie sneller leken te verouderen dan die van mensen van wie de hersenen vóór maart 2020 alleen waren gescand.

"Wat me het meest verbaasde, was dat zelfs mensen die geen Covid hadden gehad een significante toename in hersenveroudering vertoonden", aldus Ali-Reza Mohammadi-Nejad, medeauteur van de studie, in een verklaring op de website van de universiteit. "Het laat echt zien hoezeer de ervaring van de pandemie zelf, van isolatie tot onzekerheid, onze hersengezondheid kan hebben beïnvloed."

Het team gebruikte longitudinale gegevens van de UK Biobank , een enorme dataset die periodiek biologische informatie verzamelt van ongeveer een half miljoen mensen over een lange periode, waaronder MRI-scans van bijna 1000 volwassenen. Sommigen van hen hadden twee scans gehad vóór de pandemie (de controlegroep), terwijl anderen er één hadden gehad vóór en één ná de lockdown en gezondheidsbeperkingen die waren ingevoerd als reactie op de virusuitbraak (de "pandemiegroep").

"De longitudinale MRI-gegevens die vóór en ná de pandemie zijn verkregen van de UK Biobank, gaven ons een zeldzaam venster om te observeren hoe zo'n belangrijke levensgebeurtenis de hersenen kan beïnvloeden", aldus Stamatios Sotiropoulos, hoogleraar computationele neuroimaging aan de Universiteit van Nottingham en medeauteur van de studie, in een verklaring .

Om de 'hersenleeftijd' van elke persoon te schatten, trainden de onderzoekers een machine learning-model op meer dan 15.000 gezonde vrijwilligers zonder chronische ziekten. Zo konden ze bepalen hoeveel ouder of jonger een brein eruitzag ten opzichte van de chronologische leeftijd. Vervolgens gebruikten ze deze tool om de leeftijden van de MRI-hersenscans in de twee Biobank-groepen te bepalen. Bij het bekijken van de tweede scans in elke groep was het gemiddelde verschil tussen de chronologische en de gemeten leeftijd 5,5 maanden hoger in de pandemiegroep dan in de controlegroep.

De onderzoekers ontdekten ook dat deze versnelde veroudering van de hersenen sterker was bij ouderen, mannen en mensen uit achtergestelde sociaaleconomische milieus, zoals mensen met een laag opleidingsniveau, onzekere banen of huisvestings- en gezondheidsproblemen.

"Deze studie herinnert ons eraan dat de gezondheid van onze hersenen niet alleen wordt beïnvloed door ziekte, maar ook door onze dagelijkse omgeving", aldus Dorothee Auer, hoofdauteur van de studie, in een verklaring van de Universiteit van Nottingham. "De pandemie heeft het leven van mensen zwaar op de proef gesteld, vooral van degenen die al in een achterstandspositie zitten."

Hoewel hersenveroudering universeel werd waargenomen bij mensen die de pandemie overleefden, vertoonden alleen degenen die besmet waren meetbare cognitieve stoornissen, een symptoom van Covid dat in het verleden al is gedocumenteerd. Uit de studie bleek dat degenen in de pandemiegroep die Covid hadden tussen de twee scans een afname in prestaties ervoeren bij tests voor mentale flexibiliteit en verwerkingssnelheid. Degenen die niet besmet waren, vertoonden daarentegen geen significante cognitieve veranderingen, wat suggereert dat structurele veroudering zich niet altijd vertaalt in zichtbare functionele symptomen.

De auteurs erkennen echter dat deze observationele studie enkele belangrijke beperkingen kent die de resultaten kunnen vertekenen. Zo verschilt het tijdsinterval tussen de scans van de twee groepen, en is de UK Biobank niet vertegenwoordigd in de meest gemarginaliseerde groepen van de Britse bevolking.

De onderzoekers wezen ook op de mogelijkheid van omkeerbaarheid, aangezien alleen hersenscans van twee tijdstippen werden geanalyseerd. Dit betekent dat er in de daaropvolgende jaren mogelijk neurologisch herstel bij deze mensen kan optreden. "We weten nog niet of de waargenomen veranderingen teruggedraaid kunnen worden, maar het is een bemoedigend idee", aldus Auer.

Dit verhaal verscheen oorspronkelijk op WIRED en Español en is vertaald uit het Spaans.