Voor sommigen is het #MeToo versus #HimToo bij de rechtszaak van Hockey Canada over seksueel misbruik
WAARSCHUWING: Dit artikel bevat expliciete details, verwijst naar seksueel geweld en kan van invloed zijn op mensen die seksueel geweld hebben meegemaakt of iemand kennen die er slachtoffer van is.
Buiten het gerechtsgebouw in London, Ontario, waar vijf voormalige juniorenhockeyers terechtstaan wegens aanklachten van seksueel misbruik, werden aanhangers van de aanklager — met borden waarop stond "Ik geloof je EM" en "Wij geloven overlevenden" — geconfronteerd met aanhangers van de #HimToo-beweging met hun eigen borden: "5 carrières verwoest" en "EM heeft valsgespeeld".
De polarisatie weerspiegelt wat er gebeurt op sociale media en in discussies in heel Canada nu dit spraakmakende proces zich ontvouwt, met de slotpleidooien die maandag beginnen. Michael McLeod, Carter Hart, Alex Formenton, Dillon Dubé en Cal Foote hebben allemaal onschuldig gepleit; de aanklaagster wordt aangeduid als EM, omdat haar identiteit beschermd is onder een standaard publicatieverbod.
Op 16 mei was in een verhit gesprek met een onbekende vrouwelijke EM-aanhanger buiten de rechtbank een man te horen spreken over getuigenissen en bewijsmateriaal dat tijdens de rechtszaak naar voren is gekomen, maar vanuit verschillende perspectieven en interpretaties wordt bekeken.
"Jongens uitnodigen voor een trio met een vrouw is misschien niet de juiste keuze. Het is misschien niet iets waar je je zus aan wilt laten meedoen," zei de man, terwijl hij zijn mening gaf over een sms-bericht dat als bewijs was ingezonden. "Het is echter niet illegaal als een meisje hiermee instemt. Het is niet strafbaar als een meisje hiermee heeft ingestemd. Michael McLeods carrière is geruïneerd. Hopelijk kan [McLeods advocaat] David Humphrey de leugens van dit meisje uitbuiten."
(McLeod heeft zich niet schuldig gepleit aan een tweede aanklacht, namelijk medeplichtigheid aan het vermeend strafbare feit dat hij spelers zou hebben uitgenodigd naar zijn hotelkamer voor seks.)
De vrouw buiten het gerechtsgebouw daagde de man uit op zijn idee van toestemming in een situatie waarin één vrouw naakt in een ruimte was met wel tien hockeyspelers.
"Ze ging naar een kamer met één man", zei de vrouw over EM
"En ze kleedde zich helemaal uit en masturbeerde voor de ogen van de mannen," antwoordde de man.
"En toen belde die man en nodigde hij anderen uit om ook mee te doen," wierp de vrouw tegen.
Die discussie duurde bijna 20 minuten voort, terwijl EM-aanhangers hun steun scandeerden en "schaamte" riepen naar de verdachten toen ze het gerechtsgebouw binnenliepen.
De Kroon benadrukt dat de kwestie van toestemming centraal staat in deze zaak. Volgens haar gaat het erom of de aanklager "vrijwillig" instemde met elke seksuele handeling terwijl die plaatsvond.
Als onderdeel van haar marathongetuigenis in het proces dat eind april begon, verklaarde EM dat ze alleen met wederzijdse toestemming seks had gehad met één van de spelers: McLeod. Ze zei dat ze op andere momenten werd vernederd, vernederd, bespuugd en geslagen, terwijl ze onder druk werd gezet om seksuele handelingen te verrichten met spelers waar ze niet mee had ingestemd in kamer 209 van Deltahotel na een gala van Hockey Canada in Londen in juni 2018.
Enkele getuigen, waaronder Hart, hebben verklaard dat EM actief deelnam aan wat zij seksuele handelingen met wederzijdse instemming noemden. Ze wilden "een wilde nacht" en vroegen de spelers om met haar in gesprek te gaan. Ze plaagden hen als ze dat niet deden.
Het weerleggen van verkrachtingsmythenVoorstanders van #MeToo die de zaak nauwlettend volgen, zeggen dat het lastig is om verkrachtingsmythen online of buiten de rechtbank te ontkrachten.
"We zien mensen online commentaar leveren op dit soort dingen, deze hatelijke dingen zeggen, praten over toestemming... praten over vrouwen op een heel vernederende en schadelijke manier. Vooral, weet je, heel erg sletten-achtige opmerkingen, dit gewoon doen voor een cheque, dat soort dingen," zei Landon Kenney, een voorlichter over mannelijke bondgenootschappen bij het Centrum voor Seksueel Geweld van Waterloo in Ontario, die in de rechtbank in Londen aanwezig was om EM te steunen.
Een groot deel van Kenney's werk bestaat uit het geven van voorlichtingssessies op scholen en met sportteams en maatschappelijke organisaties over toestemming, gezonde mannelijkheid en relaties, hoe je een actieve toeschouwer kunt zijn en hoe je de verkrachtingscultuur kunt bestrijden.
Kenney gelooft dat verandering zal komen door jongeren te onderwijzen. Ondertussen maakt hij zich zorgen dat de #HimToo-beweging deze rechtszaak gebruikt om een "cultuuroorlog" aan te wakkeren.
"De jongemannen die in dit proces betrokken zijn, zijn boegbeelden geworden van een beweging waar ze waarschijnlijk niets mee te maken willen hebben", zei hij.
Ze zijn partij geworden in een cultuurstrijd, ook al wilden of wilden ze dat niet. Er zijn groepen mensen die er belang bij hebben dat dit soort gesprekken plaatsvinden, dat dit soort berichten online terechtkomen. Ze zeggen dat naar buiten komen het leven van die mensen kapotmaakt, dat de aanklager het alleen maar doet om aandacht te krijgen. Dat is een hoop van die klassieke retoriek waarbij het slachtoffer de schuld krijgt.
Een van de dagelijkse waarnemers in de rechtbank in Londen is een man die zich identificeert als medeoprichter en directeur van False Allegations Canada, een organisatie die zich inzet om "mensen te helpen die te maken hebben met de complexiteit van valse beschuldigingen en een reddingslijn te bieden aan mensen in nood". Hij stemde in met een interviewverzoek van CBC News, maar alleen op voorwaarde van anonimiteit. CBC wees dat verzoek af.
Kenney verwierp het argument dat klagers zoals EM valse beschuldigingen doen. Volgens hem worden de meeste beschuldigingen van seksueel misbruik in Canada niet bij de politie gemeld.
Volgens een rapport van Statistics Canada uit november 2024 wordt bijvoorbeeld slechts zes procent van de gevallen van seksueel geweld bij de politie gemeld en leidt slechts één op de negentien gevallen tot een gevangenisstraf. Seksueel geweld leidt minder vaak tot aanklachten en veroordelingen dan fysiek geweld.
Volgens Kenney is de #HimToo-beweging vaak gedreven door de bezorgdheid over valse beschuldigingen, wat volgens hem zeer zeldzaam is.
"De statistieken laten zien dat het zeer, zeer onwaarschijnlijk is. Mensen komen veel vaker ongestraft weg met verkeerde dingen die ze hebben gedaan dan dat ze ten onrechte beschuldigd worden van dingen die ze niet hebben gedaan."
'Crown had niet veel bewijs'Op sociale media zijn veel meningen te vinden over valse beschuldigingen en ‘berouw’ van de koper — het later ontkennen van toestemming.
Het is ook een vraagteken voor sommigen die de rechtszaak in Londen nauwlettend hebben gevolgd en hun mening hebben gevormd op basis van de getuigenverklaringen en het gepresenteerde bewijs.
Steven Janowicz is hockeyspeler-adviseur bij Elwood Sports Management in de buurt van Detroit, Michigan. Hij coachte ook jarenlang hockeyteams op middelbare scholen voor jongens. Janowicz nam contact op met CBC News met de vraag waarom de zaak in Londen niet meer aandacht krijgt in de Amerikaanse media.
"Als het een paar NBA- of NFL-spelers waren geweest, zou het elke dag op de voorpagina staan", zei hij in een vervolginterview.
Janowicz zei dat hij de zaak had aangekaart bij vrienden en collega's, en de meesten van hen denken, net als hij, dat "het gewoon een vervelende situatie was waarin ze [de spelers] terechtkwamen.… Ik denk dat iedereen hoopte dat zij niet de aanstichters waren."
Tijdens de rechtszaak hoorde de rechtbank dat McLeod een sms'je stuurde naar een aantal van zijn toenmalige teamgenoten, waarin hij hen uitnodigde voor een trio en orale seks op zijn kamer. Janowicz zei dat hij door getuigenissen meer overtuigd is dat EM de aanstichter was.
"Het was moeilijk voor de spelers om dat nog eens te beleven, die hele ervaring. Achteraf gezien hadden ze waarschijnlijk liever nooit naar die kamer gegaan," zei hij.
Janowicz vraagt zich af waarom er aanklachten zijn ingediend en hoe dit ooit voor de rechter is gekomen, want "het leek erop dat het Openbaar Ministerie niet veel bewijs had."
De rechtbank hoorde dat een oorspronkelijk onderzoek door de London Police Service (LPS) uit 2018 begin 2019 werd afgesloten nadat de verantwoordelijke rechercheur, Stephen Newton, zei dat hij geen grond voor de aanklacht kon vinden.
Tijdens een recent kruisverhoor gaf de inmiddels gepensioneerde sergeant echter toe dat hij een aantal aanwijzingen niet grondig had onderzocht. Hij wist bijvoorbeeld wel van de sms-uitnodiging van McLeod, maar hij probeerde die niet te krijgen en hij vroeg Dubé niet naar de beschuldigingen dat hij EM op zijn blote billen had geslagen.
Nadat in 2022 een schikking van Hockey Canada met EM openbaar werd, startte de politie een tweede onderzoek dat uiteindelijk tot de aanklachten leidde.
Als het om toestemming gaat, zei Janowicz dat hem was geleerd dat als een vrouw nee zegt, ze nee bedoelt – en dat dit gerespecteerd moet worden.
Terwijl hij de getuigenis van EM en het lange kruisverhoor las, zei hij: "Ik heb haar nooit nee horen zeggen. Dus ik heb daar een probleem mee.… Ik heb EM dat niet horen zeggen, de aanklager heeft dat nooit gepresenteerd.
"Het lijkt erop dat ze, op basis van wat iedereen heeft gepresenteerd, de aanklager en de advocaten van de spelers, meer openstond voor een soort pikante seksfilm. Ik bedoel, ik zeg het gewoon: het is wat het is," zei Janowicz.
In haar openingsverklaring ging assistent-officier van justitie Heather Donkers specifiek op die vraag in: "U zult van EM niet horen dat ze 'nee' heeft gezegd tegen de specifieke seksuele handelingen die een aanranding vormen, noch dat ze zich op die momenten fysiek verzette. Maar we verwachten dat u EM zult horen getuigen dat toen ze op 20-jarige leeftijd in deze hotelkamer was, onder invloed van alcohol, en een groep grote mannen die ze niet kende met elkaar spraken alsof ze er niet was, en toen begonnen ze haar bepaalde dingen te vertellen – ze had niet het gevoel dat ze een keus had."
Donkers en anderen hebben erop gewezen dat toestemming geven voor één soort seksuele activiteit niet automatisch betekent dat je ook instemt met een andere vorm . Het is een continu proces en de afwezigheid van "nee" betekent niet "ja".
Geloven in stereotypenToch blijkt uit een nieuw onderzoek dat in Quebec is uitgevoerd dat stereotypen over seksueel geweld wijdverbreid zijn, met name als het gaat om wie er wordt geloofd, wie de schuld krijgt en wat als toestemming geldt – en dat ondanks jarenlange maatschappelijke bewustwordingsprogramma's, waaronder de #MeToo-beweging.
"We ontdekten dat een aanzienlijk deel van de bevolking nog steeds vasthoudt aan opvattingen over verkrachtingsmythen, die onjuiste opvattingen zijn over slachtoffers, daders en seksueel geweld", aldus Dominique Trottier, hoogleraar psychologie aan de Université du Québec en Outaouais en een van de medewerkers aan het onderzoek.
"Het grootste deel van de bevolking heeft de beweringen zoals dat het slachtoffer loog over wat ze had doorstaan of dat ze zich achteraf slecht voelde en dus loog over het feit dat ze toestemming had gegeven, niet volledig ontkend", aldus Trottier in een interview.
Uit het onderzoek blijkt dat 77 procent van de mannen en 53 procent van de vrouwen het idee niet volledig ontkent dat sommige mensen valse beschuldigingen van seksueel misbruik doen uit wraak.
Een kwart van alle respondenten — 27 procent van de mannen en 20 procent van de vrouwen — gaf aan dat ze ook onduidelijkheid hadden over de kwestie van toestemming, vooral in situaties waarbij alcohol, non-verbale communicatie, dwang en sociale machtsdynamiek een rol spelen, aldus Trottier.
Uit het onderzoek blijkt dat mensen tussen de 15 en 25 jaar en mensen van 66 jaar en ouder vaker overtuigingen uiten die slachtoffers ondermijnen.
Petitie ter ondersteuning van EMAls Karen Barnes, Kelly Proudfoot en Tosh Southwick online met elkaar chatten, kunnen de onderwerpen variëren van reisplannen en politiek tot belangrijke nieuwsfeiten.
Oud-collega's van de Yukon University hebben de laatste tijd veel discussies gehad over de rechtszaak van Hockey Canada in de zaak van seksueel misbruik, met name over de getuigenis van EM en het kruisverhoor door de vijf verdedigingsadvocaten.
"Wat ons allemaal het meest raakte, was dat deze vrouw dit alleen moest doen", zei Barnes vanuit haar huis in Chemainus, British Columbia.
"Ik wilde haar laten weten dat ze niet alleen was", voegde Proudfoot toe vanuit Europa, waar de inwoner van Whitehorse momenteel naartoe reist.
De vrienden schreven een open brief die ze probeerden te laten publiceren in kranten in Zuid-Ontario. Ze probeerden de brief ook rechtstreeks via de rechter bij EM te krijgen. Toen dat niet lukte, besloten ze de brief online te zetten in de vorm van een petitie .
"We kennen je naam niet, maar we kennen je moed", begint het verhaal.
"Als vrouwen die vanuit het hele land toekijken, zijn we gebroken, woedend en vol ontzag voor je kracht. Je loopt door het vuur in die rechtszaal in London, Ontario — je herbeleeft de gruwel, wordt onderworpen aan eindeloze ondervragingen, staat alleen tegenover een systeem en een cultuur die je keer op keer in de steek hebben gelaten.
"Wij geloven je."
De petitie staat sinds 12 mei online en is door duizenden mensen ondertekend.
Proudfoot zei dat ze ontroerd is door de vele reacties, maar ook teleurgesteld dat zo weinig mensen de petitie hebben ondertekend in vergelijking met de ongeveer 40.000 mensen die hem hebben gelezen.
"Voor mij is het de stilte", zei ze, eraan toevoegend dat mensen bang lijken te zijn om EM openlijk te steunen.
Proudfoot komt uit de hockeygemeenschap van Whitby (Ontario) en werkte aan het begin van haar carrière voor de Calgary Flames (NHL). Volgens haar hebben sommige mensen haar verteld dat ze zich er niet mee moet bemoeien. EM, die een civiele rechtszaak aanspande, heeft een schikking van Hockey Canada ontvangen en dat zou voldoende moeten zijn.
Proudfoot verwerpt dat en zegt dat haar boodschap aan hen simpel is:
"Ik hou van hockey, en ik geloof in EM, en ik denk dat er nog veel meer achter dat verhaal zit. Maar op dit moment wil ik [dat EM] weet dat ze steun heeft en het gevoel heeft dat ze verder kan met haar leven, dat er mensen zijn die in haar geloven."
Aanhangers van EM zijn van plan om maandag weer bij de rechtbank aanwezig te zijn wanneer de pleidooien beginnen. Ze plannen ook evenementen voor de dag dat rechter Maria Carroccia haar vonnis velt – wat nog weken kan duren.
Advocaten van de verdediging hebben al bij de rechtbank geklaagd dat de demonstranten de spelers intimideren en "krachtig en luid" pleiten voor resultaten door te scanderen: "Wat willen we? Rechtvaardigheid. Wanneer willen we het? Nu."
Harts advocaat, Megan Savard, beschreef het als "schelden, pesten en aanvallen".
Als u direct gevaar loopt of bang bent voor uw veiligheid of die van anderen in uw omgeving, bel dan 112. Voor ondersteuning in uw omgeving kunt u via de database van de Ending Sexual Violence Association of Canada zoeken naar crisislijnen en lokale diensten .
cbc.ca
