Het goede nieuws is dat Europa bijna zijn klimaatdoelen voor 2030 haalt. Het slechte nieuws? Het staat allemaal op papier.
Wie had dat gedacht? Binnen vijf jaar moet Europa aantonen dat het zijn toezegging om zijn broeikasgasemissies te halveren, zoals vastgelegd in het Fit for 55-regelgevingspakket van de Green Deal , heeft waargemaakt (een reductie van 55% ten opzichte van de niveaus van 1990). En hoewel de milieuproblematiek lijkt te worden geplaagd door slecht nieuws, verwarring, institutionele tegenslagen, twijfels over de New Green Deal , enzovoort, blijkt dat de Unie, volgens schattingen van Teresa Ribera , Wopke Hoekstra en Dan Jørgensen (respectievelijk commissarissen voor Ecologische Transitie, Klimaat en Energie), als alles volgens plan verloopt, haar emissies tegen het einde van het decennium met 54% zal hebben verminderd , slechts één procentpunt minder dan de beoogde doelstelling.
Van theorie naar praktijk
Dit is uitstekend nieuws. Het gaat echter momenteel om louter beloftes. De EU zal haar doelen dan ook bereiken, mits de nationale energie- en klimaatplannen van de lidstaten van papier naar de praktijk worden vertaald. Daarbij zal met name de nadruk liggen op het gebruik van hernieuwbare energiebronnen, met als doel om op deze manier ten minste 42,5% van de Europese energie te produceren en het energieverbruik tegen 2030 met 11,7% te verminderen , mede door efficiëntieverbeteringen. Dit is geen gemakkelijke opgave, maar ook niet onmogelijk.
Bovendien hebben gegevens aangetoond dat het verminderen van emissies en de vraag naar energie niet in tegenspraak zijn met economische groei. Sterker nog, terwijl broeikasgassen sinds 1990 met 37% zijn afgenomen, is het bbp met 68% gestegen. En in de afgelopen tien jaar, van 2014 tot 2023, daalde het eindenergieverbruik met 2%, terwijl het bbp met 38% steeg. De analyse van de Commissie geeft aan dat Europa tegen het einde van het decennium 41% van zijn energie uit hernieuwbare bronnen zal gebruiken. Met name Italië heeft zich ertoe verbonden om tussen 2021 en 2030 minstens 70 extra GW (tot 80 GW) te installeren, voornamelijk uit zonne-energie en secundair uit windenergie. Dit betekent dat een gemiddelde van ongeveer 7 GW per jaar moet worden gehandhaafd.
Is het mogelijk? Nogmaals, het hangt ervan af. Historische gegevens tonen aan dat dit in 2024 is gebeurd, maar niet in de voorgaande drie jaar. Daarom ligt het gemiddelde voor de komende vijf jaar op ongeveer 10 GW per jaar. Hoewel de transitie naar hernieuwbare energiebronnen vrij snel lijkt te verlopen, kan dat niet gezegd worden van het andere aspect van de kwestie: het verminderen van het eindverbruik van energie. In België zal het totale verbruik bijvoorbeeld 794 miljoen ton olie-equivalent (Mtoe) bedragen, ongeveer 30 Mtoe meer dan de doelstelling van 763 Mtoe.
Volgens een analyse van nationale plannen zal de Europese doelstelling voor koolstofabsorptie in de bodem ook niet worden gehaald. De doelstelling was vastgesteld op 310 MtCO2 (miljoen ton koolstofdioxide-equivalent), maar zal met 45 tot 60 MtCO2-equivalent worden gemist. Er zijn echter ook modellen die de moeite waard zijn om na te volgen. Zo zou deugdelijk gedrag kunnen worden gestimuleerd en vervuilend gedrag bestraft, zoals in Denemarken gebeurt. Dankzij een recente wet worden de winsten van de rundvee-, varkens- en schapenhouderij gebruikt om de transitie in de landbouwsector te financieren: voor elke ton CO2 die de reductiedoelstellingen van de sector overschrijdt, betalen producenten vanaf 2030 ongeveer € 40 en vanaf 2035 € 100.
Tegelijkertijd krijgen Deense boeren ongeveer 100 euro betaald voor elke ton stikstof, het belangrijkste bestanddeel van meststoffen en een bron van bodem- en watervervuiling, die niet wordt uitgestoten.
Wat gebeurt er in de rest van de wereld? Vooral de sprong voorwaarts van China is opmerkelijk, met een geïnstalleerde capaciteit voor de opwekking van hernieuwbare elektriciteit van meer dan 370 GW in 2024, waarvan zonne-energie het leeuwendeel voor zijn rekening neemt (bijna 280 GW), maar ook windenergie (80 GW), waterkracht (bijna 15 GW) en biomassa (bijna 2 GW). Deze vooruitgang, gecombineerd met de bijdrage van kernenergie, heeft China in staat gesteld de groei van de vraag naar nieuwe energie in het land volledig te overtreffen, terwijl tegelijkertijd de eeuwenoude en dramatische trend van stijgende schadelijke emissies , die tussen maart 2024 en maart 2025 met iets meer dan 1% daalde, is omgedraaid.
Luce
