In La Scala werd, met enkele mislukkingen, de opera van Mozart als jongen geschreven voor Milaan

Over hetzelfde onderwerp:

Op zijn veertiende was Mozart nog niet de grote Mozart, maar hij was wel al Mozart. Dit blijkt uit Mitridate , koning van Pontus, zijn eerste serieuze opera, misschien een beetje conventioneel maar toch al met aankondigingen en flitsen van het sublieme die met Idomeneo zullen komen. De invloed van zijn Italiaanse collega's die beweerden hervormd te zijn, zoals Jommelli, wiens Armida abbandonata Mozart in Napels hoorde vlak voordat hij Mitridate componeerde, is terug te zien in de luxe van de begeleide recitatieven, waarvan sommige werkelijk schitterend zijn. De opera, de eerste van drie die Amadé voor Milaan schreef, ging op 26 december 1770 in première in het Teatro Regio Ducale. Vijf jaar later brandde het Teatro echter af, wat ook leidde tot roddels en argwaan over aartshertog Ferdinand van Habsburg-Lotharingen, gouverneur van Lombardije namens zijn moeder Maria Teresa. Kennelijk had ze een hekel aan hem en wilde ze een nieuw stuk. Uit de brand, met de typische Assyro-Milanese grandeur, ontstond het besluit om de Scala te bouwen. En hier op zondag hoorden we Mitridate, bijna alles ervan (op een paar ingekorte droge recitatieven na), maar dan in concertvorm, eenmalig, met Les Talents Lyriques van Christophe Rousset. Rousset heeft op dit gebied een geduchte concurrent: hijzelf. Hij had het overigens vijfentwintig jaar geleden al heel goed opgenomen met een formidabele cast: Dessay, Bartoli, Sabbatini, Asawa en Florez als tweede tenor, excusez du peu. Wonderen zijn moeilijk te evenaren en live verliep het ook niet zo goed. Het orkest is altijd levendig, maar af en toe ook ruw. De hoorns brachten geen vrolijke avond en zelfs de regie leek minder scherp. En het is opmerkelijk dat ervoor gekozen is om de pauze net voor het einde van de tweede akte te plaatsen, en niet af te sluiten met het enige duet in de partituur dat daar blijkbaar niet toevallig staat.

Het echte probleem is echter het bedrijf. Mitridate is ook een voorbeeld van de steeds bloemrijkere en scherpere vocale schrijfstijl (Mozart hoorde een sopraan – Lucrezia Agujari, beter bekend als la Bastardella, om precies te zijn – de C6 aanslaan) die in de tweede helft van de achttiende eeuw in de mode was, tot grote ergernis van Metastasio die, net als elke doorsnee muziekliefhebber, bij Farinelli klaagde dat de stemmen uit het verleden niet meer bestonden. De moraal van het verhaal is dat er voor dit soort werken óf echte virtuozen te vinden zijn, óf dat je ze beter met rust kunt laten. Er waren er maar twee in La Scala. Een van hen is Jessica Pratt, in oogverblindende vorm, onberispelijk in de ongebreidelde virtuositeit van Aspasia, maar ook expressief in de buitengewoon pathetische cavatina van de derde akte, “Pallid'ombre”. De andere, met een aantal vrij vaste klanken, is Olga Bezsmertna als Sifare: hun latere duet, het hoogtepunt van de avond. Maar Rose Neggar-Tremblay, een interessante alt in de klankkleur, is keelachtig en niet al te lenig, en wat mij betreft zou een countertenor beter bij Farnace passen, terwijl Levy Sekgapane, Mitridate, volledig overschaduwd wordt door de partij, zowel in de aria's over woede als in de zeer moeilijke "sbalzo"-zang van de cavatina. De anderen zijn discreet en het is merkwaardig maar typerend voor de vorige leiding van het theater dat er op de poster van een Italiaanse, serieuze opera in La Scala geen enkele Italiaan te zien is. De zaal zat vol en er klonk applaus, ook al kozen velen voor de vrijheid tijdens de pauze. Het allergrappigste aan deze vrij saaie avond waren toch wel de drie jongemannen in de op een na laatste box rechts, die de hele opera door dansten, zongen en playbackten . Ze waren er zo door geobsedeerd dat iedereen hoopte dat ze zichzelf op een gegeven moment op het podium zouden katapulteren, net als de boze castraten in de legendarische scène uit Il Marchese del Grillo. En in plaats daarvan is dat helemaal niet gebeurd, jammer dan.

Meer over deze onderwerpen: