Slimme steden en de toekomst. Zonder angst en retoriek. Een levendig debat.

Stel je een juliochtend in Milaan voor. Milaan, duizend graden Celsius, een brandende metropool, en ook nog eens brandende door zijn intelligentie: de airconditioning en meer, de AI die alles aandrijft, maar die, om te bewegen, motoren nodig heeft die energieverslindender zijn dan vrachtwagens op de snelweg, elektrische auto's, jazeker, maar die bij elke lading evenveel energie verbruiken als ze afgeven (oud-burgemeester Gabriele Albertini herinnerde ons hier logischerwijs aan in Candide). Milaan werd geteisterd door orkanen, Milaan vanochtend zo helder als in de lente. Onze wereld is in beweging. Hoeveel intelligentie is er nodig, hoeveel vertrouwen in een toekomst die verbeterd wordt door ideeëngedreven technologieën is nodig om onze steden, die verlangen naar verandering, te transformeren tot echte slimme steden, steden van de toekomst? Hoe kunnen we de toekomst – die we ons gewoonlijk beperken tot universiteiten of grote technologiebedrijven – naar ons heden brengen?

Stel je een ochtend in juli voor waarin deze vraag wordt gesteld, ideeën worden geopperd maar ook concrete voorbeelden worden gegeven tijdens een evenement bij Il Foglio , op donderdag 10 juli in de Sala delle Colonne op het hoofdkantoor van Banco BPM in Milaan. Met ons gebruikelijke optimisme, geleid door rede en goede redenen, gaven we het de titel " Smart City Italië 2025 - Intelligente steden, en zonder angst ". Een titel waarin de eerste en laatste woorden, slim en angst, een pad aangeven.

Nooit eerder in de afgelopen twee jaar, met de explosieve toename van het gebruik van AI in elk aspect van het leven, ging de belofte om "slim" te worden gepaard met angst : angst dat AI onze banen inpikt, onze gedachten, onze gezondheid en onze bankrekeningen controleert, zelfs de verkeersstroom en treindienstregeling bepaalt, of nieuws creëert of vervalst. Angst voor algoritmes, wetenschap en databeheer kan echter worden omgezet in "mogelijke revoluties" die onze steden slimmer en leefbaarder maken: van duurzaamheid tot transport, van glasrecycling tot stadsplanning ontworpen en geprogrammeerd met tools die data verzamelen die ooit onmogelijk te beheren waren. Van klimaatimpact tot duurzaam bouwen. En uiteindelijk (afronden? In werkelijkheid is het het begin en het doel van alles) naar levenskwaliteit, naar de sociale integratie van nieuwe en bestaande burgers. In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd door zelfbenoemde critici van innovatie, die het als een bedreiging voor de mensheid beschouwen. In plaats daarvan gaan "slimme" steden en een beter sociaal weefsel hand in hand.

Dit alles werd besproken door de aanwezigen op het Foglio-evenement, verwelkomd door gastheer Umberto Ambrosoli , voorzitter van de BPM Foundation en Banca Aletti, die met betrekking tot zijn bankmodel bewust benadrukte: "Voor ons is nabijheid een keuze, een voorbeeld van hoe je een bank kunt zijn. Vanuit dit perspectief geloof ik dat een slimme stad de biodiversiteit van bankieren moet accommoderen die nodig is om concurrentie en een divers aanbod voor klanten te garanderen. Het model van community banking dat ons inspireert, is gecentreerd rond nabijheid. Aanwezig zijn: in wijken en in de provincies, in relaties met lokale interessante plaatsen, gezinnen en lokale instellingen."

De volledige lijst met sprekers is hier te vinden, samen met een video-opname van de hele ochtend. Er waren drie rectoren van Milanese universiteiten – Milaan is een van de steden met de hoogste studentenaantallen van Europa: daarop is een kennisstad gebouwd – er waren overheidsbestuurders die worstelden met de uitdagende implementatie van transformaties zoals de noodzakelijke digitalisering van diensten; er waren stedenbouwkundigen en managers van publieke en private bedrijven die zich bezighouden met mobiliteit. De discussie concentreerde zich op hoe digitalisering – van de digitale tweelingen die essentieel zijn voor het simuleren en interpreteren van de behoeften en het gedrag van complexe systemen, zoals steden en territoria, maar ook communicatie-interfaces – alle menselijke activiteiten ten goede en op een niet-bedreigende manier kan veranderen.

Dit alles is besproken met een opzettelijke, maar niet naïeve, optimistische toon : we hoeven niet bang te zijn voor de kracht van wetenschap en technologie om problemen op te lossen. Maar er is ook, en terecht, gesproken over de moeilijkheden waarmee ons land te maken heeft op weg naar innovatie. Ondanks al Italië's befaamde excellentie scoort ons land niet hoog in de ranglijsten van de beste universiteiten, noch op het gebied van industriële patenten, noch op het gebied van productie-innovatie, waar Italië juist achterloopt. Zoals Fiera Milano-president Carlo Bonomi, die een bevoorrechte positie heeft in de wereldwijde economische systemen, opmerkte, terwijl hij verontrustende cijfers opsomde: "Zowel in het openbaar bestuur als in private initiatieven hebben we allereerst 'governance' nodig," zei hij. "Zonder duidelijke vijftienjarenplannen en de mogelijkheid om deze onmiddellijk te implementeren, zullen zelfs de meest daadkrachtige innovaties een dode letter blijven." Hoeveel toewijding en optimisme is er nodig om ons heden te transformeren tot de slimme steden van de toekomst?

Meer over deze onderwerpen: