Oekraïne en Europa wijzen Meloni af: geen Poetin-Zelenski-onderhandelingen in het Vaticaan

De premier blijft geïsoleerd
Het idee van de premier om Poetin en Zelensky aan de tafel van de paus te laten zitten, laat Europa koud, dat nieuwe sancties tegen Rusland goedkeurt en Trump bekritiseert

Zelensky spreekt telefonisch met Giorgia Meloni en het onderwerp, zo zeggen zij vanuit Palazzo Chigi, zijn de onderhandelingen die, volgens uitspraken van Trump na het lange telefoongesprek met Poetin op maandag, op het punt staan te beginnen. Vrijwel tegelijkertijd sprak Zelensky zelf met de voorzitter van de Europese Commissie von der Leyen, en dat verhaal was heel anders. Hij bedankte de president namelijk voor de nieuwe sancties tegen Rusland, pakket nummer 17, en besprak het volgende pakket, pakket 18, dat volgens de Europese leiders en de Oekraïense president zelf veel strenger moet zijn. Met andere woorden, ook in dit geval is het doel onderhandelen: “ Het is tijd om maximale druk op Moskou uit te oefenen om een wapenstilstand te bereiken ”, legt von der Leyen uit. Maar de afstand tussen de twee posities, de Amerikaanse en de Europese, kan niet groter zijn.
Dat was immers al op maandagavond duidelijk geworden, na het telefoongesprek tussen Trump en de belangrijkste Europese leiders; deze keer was, in tegenstelling tot het gesprek vanuit Tirana, ook Giorgia Meloni aanwezig. Alleen de Italiaanse premier reageerde enthousiast op het rapport van de Amerikaanse president. Hij was er vooral tevreden mee dat de bewoner van het Witte Huis erg blij was met het idee om het aanbod van paus Leo om in het Vaticaan te verblijven voor de besprekingen te accepteren. Von der Leyen was veel voorzichtiger toen hij Trump bedankte. De Duitse bondskanselier Merz had het gesprek tussen de Rus en de Amerikaan daarentegen op een manier geïnterpreteerd die lijnrecht tegenover de rooskleurige situatie van de magnaat stond: " Omdat het gesprek niet tot een wapenstilstand heeft geleid, overwegen de Europese leiders nieuwe sancties."
Het leek een ernstig meningsverschil, maar de geruchten die gisteren binnenkwamen, suggereren juist dat er een kloof gaapt tussen de standpunten van de VS en die van Europa. De Europeanen zouden geschokt en zeer geïrriteerd zijn geweest door de toegeeflijke houding van de Amerikaanse president jegens de tsaar. Trump zou op zijn beurt tevergeefs hebben gevraagd om nieuwe sancties te voorkomen. Het is inderdaad duidelijk dat, nu er geprobeerd wordt onderhandelingen te starten, de dreiging van nieuwe sancties niet het beste middel is, vooral omdat Poetin beweert dat hij de top van Europese leiders in Kiev op 9 mei als “ een oorlogsdaad” beschouwde. Op papier is het verschil tussen Trump en de Europeanen dat de eerstgenoemde gelooft in Poetins verlangen naar vrede en daarom in zijn bereidheid om een akkoord te zoeken, terwijl de laatstgenoemde ervan overtuigd is dat de Russische president alleen maar tijd koopt om verder op te rukken op Oekraïens grondgebied. Er is inderdaad sprake van diversiteit in deze cruciale evaluatie.
Het probleem is dat er veel meer aan de hand is en dat het juist dat grotere risico is dat Giorgia Meloni opnieuw in de problemen komt. Leiders van grote Europese landen hebben geen vertrouwen in Trump en vermoeden dat hij, bewust of onbewust, Poetins spel meespeelt. Vervolgens voelen ze zich in het nauw gedreven door de wreedheid van een Amerikaanse president, die er geen geheim van maakt dat hij hen min of meer overbodig vindt en die niet van plan is hen enige echte macht te geven in zijn poging om vandaag met Poetin te bemiddelen en morgen bij de verdeling van de invloedssferen in de wereld. Omdat ze willen voorkomen dat Oekraïne en het Westen zich substantieel overgeven en om te voorkomen dat ze van de Grote Spelen worden afgesneden, verzetten ze zich in feite tegen het pad dat de Amerikanen hebben uitgestippeld en dwarsbomen ze dat pad zoveel als ze kunnen.
De Italiaanse premier liep het risico op de zwarte lijst van verwerpelijke landen te belanden, zoals de afgelopen twee weken is gebleken, juist omdat ze niet voldoende op één lijn stond met Oekraïne, zelfs niet als ze tegen de magnaat inging, en omdat ze, letterlijk dan wel, lauw was in de race voor herbewapening. Op het laatste moment keerde het terug naar de leidende Europese groep waaruit het feitelijk was uitgesloten, maar het ging pas weer in een onpartijdige opstelling staan, niet alleen naast Oekraïne maar ook naast de krachtige Europese linie. Maar nu bewegen de Amerikaanse en Europese navigatie, die een tijdje lang weer parallel leken te lopen, zich weer in tegengestelde richtingen, en wel precies op het punt waar Europa het meest onverzettelijk is: in het hoofdstuk over de oorlog in Oekraïne. Nu Meloni net uit een grote puinhoop komt, loopt ze het risico er opnieuw in verwikkeld te raken, en wel op hetzelfde terrein: de oorlog.
l'Unità