Na de schok in de VS

Sinds de komst van de nieuwe Republikeinse regering in de Verenigde Staten hebben zich plotselinge veranderingen voorgedaan in zowel het binnenlandse als het internationale beleid, met een aanzienlijke toename van de onzekerheid. Binnenlands zijn de meest opvallende de oplegging van de uitvoerende macht over de rechterlijke macht en de wetgevende macht, de ijzeren vuist van immigratiecontrole, handelsprotectionisme en de poging tot herindustrialisatie. Extern worden de Amerikaanse belangen benadrukt, die elke multilaterale instelling overstijgen, met dreigingen van economische vergeldingsmaatregelen in de vorm van tarieven of financiële maatregelen, gekoppeld aan de wereldwijde dominantie van de dollar.

Dreigingen worden gemakkelijk aangekondigd en ingetrokken, wat voor verwarring zorgt. Daarom geloven de financiële markten er niet veel van. Het personalisme van het presidentschap zorgt ervoor dat zelfs regeringssecretarissen (ministers) nooit weten wat er gaat gebeuren, of dat ze door een bericht van de president op sociale media worden overstemd. De vraag is wat er overblijft na al het lawaai en de onzekerheid die zijn ontstaan.

Na verschillende gesprekken aan de andere kant van de Atlantische Oceaan begrijp ik twee verschillende perspectieven. Volgens de eerste, meer optimistische visie blijft het systeem van scheiding der machten gehandhaafd, zijn er checks and balances die de presidentiële macht beperken. Maatregelen om de internationale handel te reguleren, ingeroepen vanwege het vermeende gevaar van een ongewone en buitengewone bedreiging voor de nationale veiligheid, het buitenlands beleid of de economie onder de International Emergency Economic Powers Act van 1977, de basis voor het eenzijdig opleggen van tarieven, zouden dus beperkt kunnen worden. De regering zou zich houden aan de beperkingen die door de rechtbanken zijn opgelegd.

In de tweede visie transformeert het systeem in een illiberale democratie met volledige uitvoerende macht en inzet van het leger om de interne orde te handhaven. Wat er ook gebeurt, kunnen we de onderliggende trends voorspellen die zullen aanhouden, zelfs als de Democratische Partij uiteindelijk wint?

In de internationale betrekkingen zullen het wederzijdse wantrouwen tussen landen en het gebrek aan geloofwaardigheid van de door de VS ondertekende overeenkomsten blijven bestaan. Een race om de atoombom te verwerven om de soevereiniteit van verschillende landen veilig te stellen (bijvoorbeeld Iran, zoals Noord-Korea deed), of een race om Zuid-Korea of ​​Japan te verwerven als defensieve strategie wanneer de Amerikaanse paraplu twijfelachtig is, zou niet verrassend zijn.

Protectionisme en invoerrechten blijven van kracht, net als immigratiecontrole.

Een indicator voor dit gebrek aan vertrouwen is de stijgende vraag naar goud (dat de euro heeft ingehaald als de op één na grootste reservevaluta voor centrale banken) en de voorstellen in Duitsland en Italië (de op één en drie grootste goudreservehouders ter wereld, met een derde in de VS) om een ​​deel van de reserves die bij de New York Fed zijn gedeponeerd, te repatriëren. Dit komt doordat de Amerikaanse regering deze reserves niet opeist als onderpand voor de verdediging van Europa of voor de stroom dollars in geval van nood tijdens een financiële crisis (zoals in de grote crisis van 2008).

Protectionisme en invoerrechten blijven ook bestaan, misschien in gematigde vorm. President Biden heeft bijvoorbeeld de invoerrechten voor China niet opgeheven en heeft al een nationalistisch industriebeleid ingevoerd. De controle op illegale immigratie blijft ook bestaan, misschien in andere vormen, maar wel sinds Obama's regering.

Lees ook Is Europa te laat met AI? Xavier Vives

Beperkingen op de financiering van grote universiteiten, zoals belastingen op hun schenkingen en het percentage federale onderzoeksbeurzen dat universiteiten behouden (van 60% naar 15%), blijven van kracht. De perceptie is dat goed gefinancierde universiteiten hun studenten zeer hoge collegegeldtarieven in rekening brengen en de logica van winst volgen door grote overheidssubsidies te vergaren en tegelijkertijd hun kapitaal enorm uit te breiden. Beperkingen voor buitenlandse studenten, met name uit landen die als technologische concurrenten worden beschouwd, zullen waarschijnlijk ook blijven bestaan.

Ten slotte zullen het gebrek aan controle over het tekort en de toename van de schulden aanhouden. Dit lijkt structureel te zijn in het interne politieke proces. Mogelijk zullen er veranderingen optreden, afhankelijk van de manier waarop de regering de strijd aangaat tegen klimaatverandering en in identiteitsgericht beleid met betrekking tot diversiteit en inclusie, dat in een toekomstige Democratische regering gematigd zal worden.