Kabinet Boluarte CAE: Peru in politieke en sociale crisis

De toch al chronische politieke instabiliteit in Peru bereikte op 16 mei 2025 een nieuw hoogtepunt met het aftreden van de toenmalige premier Gustavo Adrianzén, wat leidde tot de val van het hele kabinet. Deze gebeurtenis stortte de regering van president Dina Boluarte verder in een bestuurbaarheidscrisis, verergerd door wijdverbreide onveiligheid onder de burgers, aanhoudende beschuldigingen van corruptie en groeiende sociale onvrede die zich op straat manifesteerde.

Gustavo Adrianzéns aftreden kwam slechts één dag voordat het Congres van de Republiek een motie van wantrouwen tegen hem zou bespreken, een stemming die naar verwachting ongunstig zou uitpakken voor de premier. De parlementaire druk, in combinatie met een beleid dat gekenmerkt werd door felle kritiek, maakte zijn ambtstermijn onhoudbaar. Met zijn vertrek werden alle ministers, conform de Peruaanse wetgeving, gedwongen af ​​te treden.

Adrianzén stond in de schijnwerpers vanwege de ernstige veiligheidscrisis die het land teisterde, met een alarmerende toename van de gewone en georganiseerde misdaad en het wijdverbreide gevoel dat de overheid hier niet mee om kon gaan.

Hoewel Adrianzéns regering kritiek kreeg, was de uiteindelijke aanleiding voor zijn ondergang de brute moord op dertien arbeiders in een mijn, naar verluidt door bendes die banden hadden met illegale mijnbouw. ​​Deze gebeurtenis schokte het land en legde opnieuw het gebrek aan staatscontrole over grote delen van het land bloot. De situatie verergerde toen bekend werd dat Adrianzén publiekelijk had ontkend deze arbeiders te hebben ontvoerd, dagen voordat hun lichamen werden gevonden, wat zijn geloofwaardigheid verder ondermijnde.

In een wanhopige poging om censuur te vermijden en aan de macht te blijven, werden er op het laatste moment ministeriële wijzigingen doorgevoerd bij de ministeries van Binnenlandse Zaken, Economie en Transport. Deze manoeuvre werd door de parlementaire fracties echter als onvoldoende en slechts een vertragingsstrategie beschouwd, en daarom bleven ze bij hun voornemen om voor Adrianzéns vertrek te stemmen.

Na het debacle benoemde president Dina Boluarte haar vierde kabinet in iets meer dan twee jaar tijd. Eduardo Arana, die minister van Justitie was en wordt beschouwd als een naaste figuur van Boluarte, werd benoemd tot de nieuwe premier.

De benoeming van Arana en de samenstelling van het nieuwe ministeriële team verliepen niet zonder controverse. De meeste ministers die samen met Adrianzén waren afgetreden, van wie velen te maken kregen met ernstige kritiek op hun regering, werden in hun functie hersteld. Deze beslissing werd door verschillende sectoren geïnterpreteerd als een teken van "verandering om niets te veranderen" en een gebrek aan bereidheid om een ​​daadwerkelijke vernieuwing door te voeren die tegemoet zou komen aan de eisen van burgers en parlement. Arana zelf krijgt kritiek vanwege zijn vermeende nauwe banden met rechters die betrokken waren bij een juridisch corruptienetwerk en omdat hij de repressie van de overheid rechtvaardigde tijdens de sociale protesten waarbij tientallen doden vielen.

* "Het aftreden van Adrinzén bracht het hele kabinet ten val. De drie ministers die dinsdag werden benoemd, moesten op dezelfde dag dat ze werden beëdigd, aftreden. Een weerspiegeling van een chaotische regering."

De regering van Dina Boluarte kampt met een situatie van extreme zwakte. De publieke goedkeuring is historisch laag, met sommige peilingen die de steun aangeven op slechts 2% of zelfs 0%. Deze massale afkeuring heeft zich vertaald in aanhoudende landelijke protesten, waarbij burgers hun ongenoegen uiten over de onveiligheid, corruptie, het vermeende autoritarisme en de economische crisis.

Wat deze situatie nog erger maakt, is de toenemende afstand tussen enkele van haar belangrijkste bondgenoten in het Congres, zoals de Fujimoristen. Zij beginnen zich in te schatten welke politieke kosten het met zich meebrengt om zo'n impopulaire regering te blijven steunen, in de aanloop naar de algemene verkiezingen van 2026.

De terugkerende ministeriële instabiliteit in Peru, die zich nu duidelijk manifesteert onder het bewind van Dina Boluarte, is geen simpel politiek ongelukje, maar het meest zichtbare symptoom van een systematische crisis van representatie en legitimiteit die de fundamenten van het Peruaanse politieke systeem ondermijnt. Het chronische onvermogen om stabiele regeringen te vormen met minimale steun van de bevolking, verergerd door diepe parlementaire fragmentatie en een niet aflatende stroom van corruptiebeschuldigingen die alle machtssferen aantasten, heeft het land in een gevaarlijke vicieuze cirkel van onbestuurbaarheid gestort. In deze onrust worden oplossingen voor de meest urgente problemen waarmee burgers worden geconfronteerd, zoals wijdverbreide onzekerheid en economische stagnatie, systematisch uitgesteld, wat een vicieuze cirkel van ontevredenheid en wantrouwen aanwakkert.

Deze politieke verlamming en de daarmee gepaard gaande acute legitimiteitscrisis zouden de weg kunnen vrijmaken voor de opkomst van autoritaire voorstellen of radicaal populisme. In een scenario waarin burgers de indruk hebben dat traditionele democratische instellingen niet in staat zijn effectieve oplossingen te bieden, groeit de aantrekkingskracht van leiders die orde en een strenge hand beloven, zelfs ten koste van fundamentele vrijheden. Het diepe wantrouwen in de uitvoerende macht en het Congres vormt een ideale voedingsbodem voor de zoektocht naar extra-systemische alternatieven, wat op de lange termijn een tastbare bedreiging vormt voor de toch al kwetsbare democratie van Peru. De Latijns-Amerikaanse geschiedenis kent talloze voorbeelden van machtsvacuüms en langdurige legitimiteitscrises die de opkomst van regimes hebben vergemakkelijkt die, onder de belofte van herstel van de stabiliteit, uiteindelijk de democratische instellingen ondermijnden.