Glasverzamelaars in SP hebben last van slechte hechting en vandalisme

Om de selectieve inzameling van glas voor recycling te stimuleren, zijn de afgelopen maanden grote gele containers in de stad São Paulo geplaatst.

Deze zogenaamde vrijwillige afgiftepunten (PEV) zijn gebaseerd op het Europese model. Momenteel zijn er in totaal 608 inzamelaars, gevestigd op locaties die door het stadsbestuur zijn aangewezen als belangrijke producenten van dit type afval.

Een apart en exclusief inzamelsysteem voor glas is gerechtvaardigd vanwege de verschillende specifieke kenmerken van dit materiaal.

Glas is 100% recyclebaar en 100% circulair , wat betekent dat één fles oneindig kan worden omgevormd tot een andere van gelijke kwaliteit. Als het breekt, is het gevaarlijk voor afvalverzamelaars, maar het kan zonder risico direct in containers worden gegooid. Het storten van glas is een duur proces, omdat gemeenten de kosten voor stortplaatsen betalen op basis van het gewicht van het afval.

Om te kunnen werken, vereist het PEV-model echter de inzet van de bevolking, die de glazen verpakkingen naar een van deze containers moet brengen . Hoewel het succesvol is geïmplementeerd in steden zoals Florianópolis (Zuid-Carolina), hebben glazen containers in São Paulo met enkele uitdagingen te kampen gehad.

Ze worden op trottoirs en pleinen geplaatst en sommige worden enkele dagen na plaatsing afgebroken of in brand gestoken. In sommige gevallen worden ze zelfs geweigerd door omwonenden, die om verwijdering verzoeken.

"Ons grootste probleem vandaag is vandalisme", legt Mauro Haddad uit, directeur van SP Regula, de regelgevende instantie voor openbare diensten van de stad São Paulo. "We hebben de container voor het SP Regula-gebouw vervangen en binnen twee dagen was hij al vernield", zegt hij. "In de regio Sé moesten we zo'n 30 containers verwijderen vanwege vandalisme. Soms gooien ze ze omver om te kijken of er nog ander materiaal in zit, andere keren steken ze ze in brand. Het is geen ongeluk."

In Europa heeft het gebruik van PEV-glas in verschillende landen geleid tot een recyclingpercentage van bijna 90%. In Brazilië is het recyclingpercentage zelfs 25%, wat betekent dat 75% van het in dat land weggegooide glas wordt gestort of een nog ongeschiktere bestemming krijgt, zoals stortplaatsen, rivieren, stortplaatsen en sloten.

Glas is het enige recyclebare materiaal dat onderworpen is aan een federaal decreet dat verantwoordelijkheden en doelstellingen vastlegt en de spelers in de sector organiseert. Plastic, aluminium en papier wachten al jaren op dezelfde regelgeving.

"Onze cultuur is er nog steeds een van het probleem onder het tapijt te vegen en niet iedereen draagt ​​zijn steentje bij en is erbij betrokken", zegt Lucien Belmont, voorzitter van de Braziliaanse vereniging van de glasindustrie (Abividro).

Hij is van mening dat het PEV-model gebaseerd is op milieueducatie en publieke participatie. In Europa wordt het gefinancierd door een kleine vergoeding, inbegrepen in de prijs van alle glasproducten, die wordt afgedragen aan een beheersinstantie die samenwerkt met de gemeentelijke inzameling.

"De logica is om de kosten van externe factoren te verdisconteren in de waarde van het materiaal en iedereen te dwingen om in dezelfde richting te werken. In Brazilië betaal je alleen voor de commerciële waarde van het afval", legt hij uit.

De commerciële waarde van glas voor recycling in Brazilië is laag omdat het een materiaal is dat gemaakt is van goedkope en overvloedig aanwezige grondstoffen. Volgens het Recycling Jaarboek 2024 kost een kilo glas gemiddeld R$ 0,20.

"In Brazilië gaan we nog steeds op amateuristische wijze om met afval, en dit is een van de grootste uitgavenposten voor de gemeentelijke begroting", aldus Belmont.

Vorig jaar verlengde het bestuur van burgemeester Ricardo Nunes (MDB) de twee miljardencontracten voor de vuilnisophaaldienst van de stad voor de komende 20 jaar en zonder aanbesteding , met bedrijven die sinds 2004 de concessie deelden.

Om het systeem tot oktober 2044 te kunnen blijven exploiteren, ontvangt Ecourbis R$ 40 miljard om de oostelijke en zuidelijke zones te bedienen, en Loga blijft, voor R$ 38 miljard, verantwoordelijk voor het noordwestelijke deel: de westelijke, noordelijke en centrale regio's van de hoofdstad.

Volgens Haddad van SP Regula waren de eerste mijlpalen van de contractvernieuwing de universalisering van de selectieve afvalinzameling en de invoering van de gescheiden glasinzameling.

Gegevens van SP Regula wijzen op een stijging van de inzameling van gemiddeld 15 ton per maand in 2024 naar 95 ton per maand in 2025. Toch wordt het aantal als laag beschouwd.

Abividro schat dat elke inzamelaar gemiddeld 800 kilo glas per maand moet inzamelen om de operatie te rechtvaardigen. Het huidige gemiddelde ligt op 155 kilo per maand.

De inzameling vindt plaats in een speciale vrachtwagen die de volle container weghaalt en een lege container ervoor in de plaats zet. Vervolgens wordt het naar een van de twee gemechaniseerde sorteercentra van de stad gebracht, waar het direct in een container wordt gelost en van daaruit naar de koper wordt verzonden.

De winst die de operatie oplevert, gaat via een fonds terug naar inzamelaars van recyclebaar materiaal. Hiervan profiteren 29 coöperaties die overeenkomsten hebben met het stadsbestuur.

Volgens Telines Basílio do Nascimento Junior, Carioca, voorzitter van Cooperacaps , dat in de gemechaniseerde centra van de stad werkt, is de hoeveelheid ingezameld glas de afgelopen zes maanden meer dan verdubbeld.

In Florianópolis, waar het systeem sinds 2014 bestaat, maakte burgemeester Topázio Neto (PSD) bekend dat de stad dankzij de glascontainers jaarlijks meer dan R$ 1 miljoen bespaart op afvalstortplaatsen en dat het glas dat voor recycling wordt ingeleverd een jaarlijkse opbrengst van R$ 1,2 miljoen genereert.

Het programma in de hoofdstad Santa Catarina werd uitgebreid door middel van partnerschappen, zoals die met het bedrijf Verallia, een van de grootste producenten van glasverpakkingen ter wereld, dat gescheiden inzamelingsactiviteiten uitvoert in 46 steden in zeven staten in Brazilië.

Het programma, dat de naam Vidro Vira Vidro kreeg en werd uitgevoerd in samenwerking met glasrecycler Massfix, zorgde voor een toename van 40% in de glasinzameling in één jaar tijd. In 2024 werd de grens van 5.000 ton bereikt, wat neerkomt op 416 ton per maand.

Volgens Quintim Testa, CEO van Verallia voor Latijns-Amerika, bestaat het glas dat in Brazilië in donkergroene containers wordt ingezameld voor 50% uit bierflessen, 30% uit wijn- en andere drankflessen en 20% uit andere verpakkingen.

"De inzameling neemt toe, maar het kost tijd, milieueducatie van de bevolking en doorzettingsvermogen", legt Testa uit. "De circulariteit van glas kan iedereen ten goede komen."