Het percentage mensen dat de laatste fase van hun leven in de hulpdiensten doorbrengt, neemt toe.

Tussen 2015 en 2021 vond 13,2% van de sterfgevallen in Portugal plaats op de spoedeisende hulp, volgens een onderzoek van de Universiteit van Coimbra (UC). Dit cijfer steeg geleidelijk van 10,6% in 2015 tot 14,3% in 2021. Het onderzoeksteam is van mening dat het identificeren van deze gegevens kan bijdragen aan de implementatie van gezondheidsbeleid dat de zorg aan het levenseinde verbetert.

Het onderzoeksteam, onder leiding van Bárbara Gomes, die gegevens analyseerde over sterfplaatsen in 35 landen, benadrukt dat deze gegevens aantonen dat "spoedeisende hulp niet alleen plekken zijn waar acute situaties worden behandeld, maar ook plekken waar mensen van alle leeftijden hun laatste uren van hun leven doorbrengen – vaak met behoefte aan palliatieve zorg, of het nu fysiek, psychologisch, sociaal en/of spiritueel is."

In Portugal bijvoorbeeld stierf tussen 2015 en 2021 “15,7% van de mensen met dementie op de spoedeisende hulp, een hoger percentage dan het percentage dat werd geregistreerd onder mensen die aan kanker overleden”, aldus de coördinerend onderzoeker aan de Faculteit Geneeskunde van de Universiteit van Coimbra (FMUC) en het Centrum voor Innovatie in Biogeneeskunde en Biotechnologie (CiBB).

"De omgeving op de spoedeisende hulp is bijzonder uitdagend voor mensen met dementie, vooral als ze niet goed worden gemonitord", voegt hij toe.

De gegevens die nu zijn gepubliceerd in Annals of Emergency Medicine, een van de meest invloedrijke wetenschappelijke tijdschriften ter wereld op het gebied van medische noodgevallen, benadrukken "het belang van spoedeisende hulp als plekken waar mensen aan het einde van hun leven worden verzorgd, wat grotendeels onzichtbaar blijft in het debat over noodgevallen in Portugal en in de tot nu toe uitgevoerde onderzoeken", aldus de specialist in palliatieve zorg, die de Floriani-leerstoel voor palliatieve zorg aan de FMUC bekleedt.

Van de 35 geanalyseerde landen zijn alleen Portugal (gebaseerd op gegevens van het Directoraat-Generaal voor Volksgezondheid en verzameld via SICO – het Death Certificate Information System) en, in zekere mate, de Verenigde Staten en Zuid-Afrika de spoedeisende hulp als plaats van overlijden. In laatstgenoemde landen overleden respectievelijk 6,4% en 1,9% van de mensen op de spoedeisende hulp en de polikliniek. Bárbara Gomes is van mening dat kennis van deze gegevens "de kern van de zaak vormt".

Portugal verkeert in een bevoorrechte positie om de realiteit van de spoedeisende hulp als een plaats van overlijden te begrijpen en om naar deze realiteit te handelen, zodat de palliatieve zorg steeds meer wordt afgestemd op de voorkeuren van patiënten en hun families.”

"Het is van cruciaal belang dat de teams van de spoedeisende hulp voldoende zijn voorbereid om mensen met palliatieve zorgbehoeften te herkennen en dat instellingen over de middelen beschikken om in deze context adequaat te reageren op de behoeften van patiënten en hun families", aldus de onderzoeker.

"Aan de andere kant is het belangrijk om dit gebruik van hulpdiensten zoveel mogelijk te voorkomen, met passende ondersteuning thuis", voegt ze eraan toe. Het onderzoek werd uitgevoerd in het kader van het EOLinPLACE-onderzoeksproject – Choosing Where We Die: A Classification Reform to Discern Diversity in Individual End-of-Life Pathways, onder leiding van Bárbara Gomes en gefinancierd door de European Research Council.

Dit wetenschappelijke artikel, getiteld ‘Sterven op de afdeling spoedeisende hulp kan niet worden genegeerd’, is geschreven door Beatriz Sanguedo, een doctoraalstudent aan FMUC, en Sílvia Lopes, een professor aan de Nationale School voor Volksgezondheid van de Universidade Nova de Lisboa.

In 2024 publiceerde hetzelfde onderzoeksteam studies met gegevens over het percentage mensen dat er de voorkeur aan geeft thuis te sterven en het percentage dat daadwerkelijk thuis sterft. In dit nieuwe artikel benadrukken de onderzoekers de noodzaak om "de spoedeisende hulp wereldwijd op te nemen als een van de plaatsen van overlijden die op overlijdensaktes worden vermeld, als onderdeel van een streven naar harmonisering van de manier waarop plaatsen van overlijden wereldwijd worden geregistreerd."

Met het project en de verschillende gepubliceerde studies wil het onderzoeksteam bijdragen aan de verbetering van de zorgverlening aan het levenseinde. Het doel is om de classificatie van plaatsen waar mensen aan het einde van hun leven zorg ontvangen en uiteindelijk sterven, te transformeren. Dit zal leiden tot een baanbrekende internationale classificatie van plaatsen van overlijden, inclusief spoedeisende hulp, iets wat momenteel in de meeste landen ontbreekt. Het artikel is hier te raadplegen .