Wat is er bekend over de marinecapaciteiten van Iran?

Wanneer de aandacht zich richt op de reactie van Iran op de Amerikaanse aanvallen, is het eerste wat in gedachten komt hoe ver het land kan gaan om de belangen van Washington in de Golf te ondermijnen. Sinds het begin van de confrontatie is de Iraanse marine niet meer genoemd in de confrontatie met Israël. Maakt het regime in Teheran gebruik van zijn vloot en wat zijn de capaciteiten ervan?

Velen zien Iran als een grotendeels continentale staat, met de Perzische Golf en de Golf van Oman als de eerste en laatste verdedigingslinies. Sinds de Islamitische Revolutie van 1979 werkt Teheran aan de opbouw van een meerlagige zeemacht, verdeeld over het leger en de Revolutionaire Garde, bestaande uit grote schepen en kleine boten, conventionele onderzeeërs en drones.

Iran beschikt niet over een vloot die kan concurreren met de grootmachten van de wereld, maar het beschikt wel over een gespecialiseerde strijdmacht die afhankelijk is van asymmetrische oorlogsvoering, binnenlandse technologie en strategische inzet via geavanceerde bases. Daardoor vormt het een constante bedreiging voor elke vijandelijke beweging in de Straat van Hormuz of de Golf van Oman.

De reguliere strijdkrachten: De Iraanse vloot… verleden en heden

De Iraanse Zeemacht (IRIN) is de officiële organisatie die verantwoordelijk is voor het beheer van de reguliere vloot, inclusief onderzeeërs en grote oorlogsschepen. Deze strijdmacht bestaat uit meer dan 18.500 soldaten en meer dan 100 schepen en onderzeeërs. De operaties vinden plaats tussen de Perzische Golf en de Kaspische Zee, waar ze zich richten op de bescherming van territoriale wateren, het beveiligen van vaarroutes en het tegengaan van mogelijke schendingen van de Iraanse soevereiniteit.

Volgens het Global Firepower 2024-rapport staat de Iraanse marine op de 37e plaats van de 145 krachtigste marines ter wereld. Deze rangschikking weerspiegelt de groeiende capaciteiten van Iran, ondanks sancties en technologische beperkingen. Deze rangschikking maakt Iran niet tot een directe concurrent van de supermachten, maar bevestigt wel dat het over een geavanceerde, middelgrote zeemacht beschikt die zich in de regio kan handhaven.

Het meest opvallende kenmerk van deze vloot is de grote diversiteit, waaronder:

– Moderne torpedobootjagers, zoals de Zulfiqar, Sahand en Zagros, die de ene na de andere in dienst worden genomen en zijn ontworpen om precisieraketten af ​​te vuren en informatiemissies uit te voeren.

– Fregatten van de Alphand- en Moj-klasse, sommige gebouwd in Groot-Brittannië en andere in Iran, die een sleutelrol spelen bij middelgrote zeeoperaties.

– Amfibische aanvalsschepen en korvetten, gebruikt voor troepentransport en snelle aanvallen.

Maar het meest interessante element van deze vloot is de onderzeebootvloot, die tussen de 19 en 27 onderzeeboten omvat, waaronder drie dieselelektrische onderzeeboten van de Tareq (Kilo)-klasse die zijn gebruikt voor strategische missies, waaronder het leggen van mijnen en het afvuren van kruisraketten. Iran beschikt ook over twee onderzeeboten van de Fateh-klasse en een groot aantal midgetonderzeeboten van de Ghadir-klasse, die wendbaar zijn in ondiep water.

Onderzeeërs: het stille onderwaterwapen

Hoewel Teheran momenteel geen kernonderzeeërs heeft, streeft het land al jaren naar dit doel. In 2018 kondigden de Iraanse autoriteiten plannen aan om kernonderzeeërs te bouwen, maar technologie en internationale sancties vormen nog steeds een obstakel voor de realisatie van deze ambitie.

De huidige Iraanse duikvloot bestaat uit eenheden met relatief geavanceerde capaciteiten.

Tariq-klasse: Russische onderzeeërs, elk 74 meter lang, geschikt voor het afvuren van kruisraketten of het leggen van mijnen. Ondanks hun hoge leeftijd worden ze nog steeds gebruikt voor strategische missies.

Fateh-klasse: Een lokaal gebouwde onderzeeër die in 2019 in dienst werd genomen, uitgerust met torpedo- en raketlanceerbuizen en voornamelijk wordt gebruikt in kustwateren.

Ghadir-klasse: Zeer kleine onderzeeërs, met maximaal 23 eenheden, gebruikt voor speciale operaties en verrassingsaanvallen.

Nahang-klasse: Slechts één onderzeeër, vermoedelijk bestemd voor het vervoeren van speciale troepen.

Iran wil de capaciteiten van deze onderzeeërs verbeteren door er luchtonafhankelijke voortstuwingssystemen (AIP) te installeren. Hierdoor kunnen de onderzeeërs langer onder water blijven en krijgen ze een grotere operationele capaciteit.

Strategische inzet: marinebases

De Iraanse marinebases zijn verspreid over twee geografische regio's: het noorden (de Kaspische Zee) en het zuiden (de Perzische Golf en de Golf van Oman). Elke basis vervult een andere rol, van productie tot logistieke ondersteuning voor gevechtsoperaties.

Basis Bandar Abbas: het grootste marine-station, hoofdkwartier van het Navy General Command en productiecentrum voor schepen en onderzeeërs.

Jask-basis: een eerste verdedigingspunt in de Golf van Oman, met geavanceerde aanlegsteigers, ter bescherming van economische belangen.

Chabahar-basis: De enige met uitzicht op de Indische Oceaan. Het is de toegangspoort van Iran tot Centraal-Azië.

Bandar-e Anzali-basis: het centrum voor de productie van onderzeeërs en de bescherming van olie-installaties in Noord-Iran.

Basis Kharg: Garnizoen van de belangrijkste olie-installaties in de Perzische Golf.

Imam Ali-basis: In Chabahar, van waaruit verkenningen en offensieve patrouilles worden uitgevoerd in de Golf van Oman en de Arabische Golf.

Naast deze bases zijn er speciale IRGC-bases, zoals de Sirik-basis bij de Straat van Hormuz en de Abu Musa-basis op Abu Musa, een van de eilanden die met de VAE in conflict zijn, samen met Tamb al-Sughra en Tamb al-Kubra. Abu Musa beschikt over antiraketsystemen en ondergrondse versterkingen.

De vloot van de Revolutionaire Garde: asymmetrische oorlogsvoering

In tegenstelling tot de reguliere vloot maakt de Islamitische Revolutionaire Garde (IRGCN) gebruik van een ander type operatie, bekend als asymmetrische oorlogsvoering, waarbij gebruik wordt gemaakt van snelle raketboten, mijnen leggen en hit-and-run-aanvallen.

Deze kracht omvat:

• 10 Houdong-boten

• 25 Peykaap II-boten

• 10 MK13-boten

• Speciale eenheden voor het uitvoeren van informatie- en offensieve operaties

Deze strijdkrachten beschikken niet over grote schepen of onderzeeboten, maar kenmerken zich door hun snelheid en wendbaarheid, waardoor ze een constante bedreiging vormen voor de vijandelijke marine.

Moderne apparatuur en vooruitgang in mogelijkheden

In augustus 2024 had de Iraanse marine 2640 raket- en dronesystemen ontvangen, waaronder stealth-kruisraketten. Ook heeft de marine met succes kruisraketten getest vanaf een kleine onderzeeër, wat wijst op een evoluerende offensieve capaciteit.

In 2023 voltooide een Iraanse marinegroep een reis van meer dan acht maanden, over een afstand van 63.000 kilometer, en bereikte de Straat van Magellan, een primeur. De vloot omvatte de torpedobootjager Dana en het ondersteuningsschip Makran, in een duidelijke boodschap dat Iran zijn bereik in internationale wateren wil uitbreiden.