Konkurs Piosenki Eurowizji | Eurowizja z Izraelem czy bez Izraela?

Po tym, jak Austriak JJ wygrał tegoroczny Konkurs Piosenki Eurowizji w Bazylei, powiedział: „Chciałbym, aby Konkurs Piosenki Eurowizji odbył się w przyszłym roku w Wiedniu”. Następnie dodał: „Bez Izraela”. Ten dodatek ma moc obalenia pierwotnej idei Konkursu Piosenki Eurowizji: „zjednoczeni w muzyce”.

Pomysłodawcą „Grand Prix Eurovision de la Chanson Européenne” był Szwajcar Marcel Bezençon, przewodniczący Komitetu Programowego Europejskiej Unii Nadawców (EBU). Pierwszy konkurs odbył się w Szwajcarii w 1956 roku. Europejska Unia Nadawców (EBU) została założona w 1950 roku w celu promowania innowacji technicznych w dziedzinie nadawania. Ich pierwszym dużym osiągnięciem była transmisja na żywo koronacji Elżbiety II w 1953 roku. Zdobyta wiedza została wykorzystana w konkursie piosenki.

Obecnie EBU zrzesza 68 organizacji nadawczych z 56 krajów Europy, Afryki Północnej i Bliskiego Wschodu. Maroko, Algieria, Tunezja, Libia, Egipt, Jordania i Liban również zostały uwzględnione, ale tylko Maroko wzięło udział w ESC raz, w 1980 r. Bojkot ze strony innych krajów jest prawdopodobnie związany z udziałem Izraela, który jest tam od 1973 r.

Na przestrzeni lat ESC rozwinął się w samodzielny system, który przetwarza wpływy zewnętrzne na swój własny, unikalny sposób. Wykonawcy ESC rzadko stają się sławni poza tą bańką, ale w jej obrębie są czczeni niczym święci. Tylko nielicznym, jak Abba czy Céline Dion, udało się przebić na światowym rynku muzycznym.

Zazwyczaj dopiero wielki finał pozwala światowej publiczności podziwiać rajskie ptaki ESC. Od lat 90. bańka pękała coraz bardziej. W 1997 roku Islandczyk Paul Oscar został pierwszym otwarcie przyznającym się do homoseksualizmu artystą, który wystąpił na scenie. Od tego czasu ESC stało się awangardą widoczności społeczności queer. Osoba transpłciowa z Izraela Dana International zwyciężyła w 1998 r. dzięki piosence „Diva” i utorowała drogę innym zwycięzcom queer, takim jak austriacka drag queen Conchita Wurst ( 2014 ), niebinarny Szwajcar Nemo (2024) i tegoroczny gej JJ.

Powrót Benjamina Netanjahu do rządu w listopadzie 2022 r. wywarł presję na liberalny Izrael. Prawicowa, autorytarna koalicja natychmiast zaatakowała publicznego nadawcę Kan 11, który organizuje eliminacje do Konkursu Piosenki Eurowizji. Po ataku terrorystycznym Hamasu 7 października 2023 r., w którym zginęło ponad 1200 osób, wszystko się zmieniło. Wojsko izraelskie odpowiedziało agresją – w Strefie Gazy zginęło dotychczas około 53 000 osób. Międzynarodowy Trybunał Karny wydał nakaz aresztowania Netanjahu pod zarzutem zbrodni wojennych. Tymczasem zwolennicy Hamasu na całym świecie świętowali atak terrorystyczny.

Zamiast okazać solidarność ze środowiskiem liberalnym w Izraelu, niektórzy członkowie EBU wezwali do wykluczenia Izraela z ESC. Izraelski uczestnik Eden Golan spotkał się z zaciekłą wrogością podczas zawodów w Malmö w 2024 r. Obecny przedstawiciel Izraela w ESC, Yuval Raphael, został wygwizdany w Bazylei i zagrożony gestami podcięcia gardła. Zorganizowano przeciwko nim całą kampanię pod hasłem „ESCalate for Palestine” (Wzrost na rzecz Palestyny). Zeszłoroczny zwycięzca Nemo, wraz z około 70 byłymi uczestnikami, również zaapelował o wykluczenie Izraela. A gdy dzięki głosom publiczności Rafael awansował na drugie miejsce w finale, Hiszpania i inni członkowie EBU zaczęli wątpić, czy wszystko zostało potraktowane uczciwie. Fakt, że Rafael cudem uniknął śmierci podczas masakry zorganizowanej przez Hamas na Festiwalu Nova, ukrywając się pod zwłokami, nie miał w tym żadnego znaczenia.

W wywiadzie, o którym już wspomniano, zwycięzca ESC JJ oparł swoje żądanie wykluczenia Izraela na fakcie, że Rosja została już wykluczona z powodu wojny z Ukrainą. „Oba kraje są agresorami” – wyjaśnił JJ. „Oboje aktywnie sprowokowali wojnę”. Chociaż później odwołał to skandaliczne stwierdzenie, pokazuje ono źródło jego myślenia.

W ramach Christopher Street Day 2024, który jest ściśle powiązany z bańką ESC, w Berlinie, który określał się jako antykolonialny, antyrasistowski i antykapitalistyczny, odbyła się oficjalna parada i kontrwydarzenie „Internationalist Queer Pride”. Garstka aktywistów, ubranych w koszulki i szale z czarno-białym wzorem Palestyny, tańczyła w rytm okrzyków „Wolność dla Palestyny”. Niektórzy z nich mieli na sobie również bluzki typu kefija lub wiązane spódnice w połączeniu z rajstopami z siateczki.

Ruch solidarności z Palestyną kształtowany jest przez twierdzenia teorii postkolonialnej, której reprezentantką jest na przykład filozofka queer Judith Butler. Izrael jest w niej postrzegany jako kolonia syjonistyczna, natomiast grupy i partie islamistyczne, takie jak Hamas, postrzegane są jako antykolonialne ruchy wyzwoleńcze. Wydaje się, że aktywiści postkolonialni nie zauważyli faktu, że Hamas grozi i prześladuje społeczność LGBT w Strefie Gazy. Faktem jest, że liberalne środowisko Izraela jest bezpieczną przystanią dla queerowych Palestyńczyków. I to właśnie to środowisko jest zagrożone przez rząd Netanjahu. Fakt, że gejowski izraelski żołnierz Yoav Atzmoni pozwolił się sfotografować z tęczową flagą na całkowicie zniszczonym polu bitwy w Strefie Gazy, został przyjęty pozytywnie nie tylko wśród osób queer. Społeczność LGBTQ nie może służyć jako usprawiedliwienie dla działań militarnych Izraela – skrytykował libański muzyk Hamed Sinno. Mówi się, że kampania jest „różowym praniem”.

Sprawy są więc bardziej skomplikowane, niż pozwala na to dychotomiczny światopogląd niektórych uczestników i fanów ESC. Ludzkim zachowaniem byłoby wyostrzenie naszych zmysłów w obliczu złożoności sytuacji i nie mylenie piosenkarzy pokroju Yuvala Rafaela z rządem Netanjahu.