„Fatalna konferencja partyjna” dla lidera SPD Larsa Klingbeila: Czego musi się teraz obawiać

Co weekendowa konferencja partyjna SPD oznacza dla lidera partii – i dlaczego nowy rywal może stanowić dla niego zagrożenie. Analiza.

Wicekanclerz Lars Klingbeil będzie musiał w ten weekend stawić czoła sfrustrowanej bazie SPD. www.imago-images.de

Z zewnątrz Lars Klingbeil wygląda jak spokojny architekt, ktoś, kto teraz sprawnie dzierży wszystkie stery władzy. Jako wicekanclerz, minister finansów i lider partii, robi to. Ale w ten weekend w Berlinie, na federalnej konferencji partyjnej SPD w CityCube w Berlinie, sprawy mogą stać się dla niego ryzykowne. Po historycznym załamaniu w wyborach federalnych do 16,4 procent, lider SPD jest pod ogromną presją – ze strony partii, oddolnych ugrupowań i ze strony kontrkandydata, którego wielu w partii uważa za wiarygodną alternatywę: Bärbel Bas .

Dla Klingbeila nie chodzi tylko o reelekcję. Chodzi o władzę, kierunek — i centralne pytanie: czy poprowadzi SPD w przyszłość, czy jest częścią jej problemu?

Konferencja partyjna jako próba siły i oporu w obrębie własnych szeregów

Oficjalnie Klingbeil będzie ubiegał się o reelekcję. Nieoficjalnie grozi mu wotum nieufności, jakiego lider SPD rzadko doświadcza. Krytyka ze strony oddolnych ugrupowań jest zacięta. Młodzi Socjaliści (Jusos) oskarżają go o koncentrację władzy i brak jasnej wizji. Jeden z wniosków wzywa nawet do ponownego kandydowania — dla Klingbeila, a także dla współprzewodniczącej Saskii Esken. Ona i tak musi odejść, co również oburza wielu towarzyszy. Ich krytyka: Esken jest kozłem ofiarnym za bezprecedensową porażkę wyborczą. Klingbeil z kolei robi karierę.

Do tego dochodzi bunt starszych członków SPD, który zakończył się manifestem wzywającym między innymi do zbliżenia z Rosją i krytykującym zbrojenia w Niemczech i Europie. Jeden z nich, lewicowiec Ralf Stegner, ma opuścić parlamentarną komisję kontroli (PKGr) Bundestagu, według źródeł partyjnych.

Kierownictwo grupy parlamentarnej nie chce już go nominować, poinformowali w poniedziałek powiernicy agencji informacyjnej Reuters. PKGr monitoruje działalność trzech federalnych agencji wywiadowczych w imieniu Bundestagu: Federalnej Służby Wywiadowczej (BND), Służby Kontrwywiadu Wojskowego (MAD) i Federalnego Urzędu Ochrony Konstytucji (BfV). Czy Stegner zostanie odsunięty na boczny tor z powodu krytyki kursu SPD? Pozostaje niejasne.

Kongres Partii: Gorzkie debaty o wojnie i pokoju

To, co czyni tę konferencję partyjną wyjątkową, to zbliżający się konflikt o kierownictwo partii. Chodzi o treść, ale także o kierownictwo. Młodzi Socjaliści (Jusos), lewicowe stowarzyszenia stanowe, Grupa Robocza ds. Migracji – wszyscy wzywają do zmiany kursu. Jeden z wniosków stwierdza: Obecne kierownictwo jest „odpowiedzialne za katastrofalny wynik”. Żądanie: odnowienie personelu, teraz.

Sam Klingbeil wie, co go czeka: gorzkie debaty o wojnie i pokoju, o zbrojeniu i rozbrojeniu – i, najprawdopodobniej, nieprzekonujący wynik wyborów dla niego osobiście. „Zdaję sobie sprawę, że musiałem podjąć wiele decyzji w ostatnich tygodniach – i że nie każda z nich spotkała się z aprobatą” – powiedział poważnie na konferencji partyjnej w Dreźnie w ten weekend.

Ale teraz chodzi o to, aby SPD znów stała się silną siłą, „numerem jeden”. Tego popołudnia wielki szef partii kilkakrotnie zwracał się bezpośrednio do delegatów – otwarcie prosząc o poparcie dla konferencji partyjnej w ten weekend.

Bärbel Bas: Może wpędzić Klingbeila w kłopoty

Nowością w tej walce o władzę jest kobieta, która do niedawna nie była w nią zaangażowana: Bärbel Bas, wieloletnia przewodnicząca Bundestagu, ogłosiła swoją kandydaturę – nadając tym samym rozpęd reelekcji Klingbeila, która wcześniej była uważana za formalność. Bas jest uważana za spokojną, obiektywną i uczciwą. Jej pojawienie się może zasadniczo zmienić dynamikę konferencji partyjnej.

Już jasno dała do zrozumienia, co ją motywuje: SPD jest zbyt jednostronna, brakuje jej różnorodności – zarówno pod względem treści, jak i personelu. Według magazynu Spiegel wezwała partię do ponownego poszerzenia bazy, a przede wszystkim do większej obecności w tradycyjnych kręgach klasy robotniczej. „Musimy ponownie pokazać swoją wartość i stawić czoła krytyce” – powiedziała. Chodzi również o „wyjaśnienie skomplikowanych rzeczy w sposób, który ciężko pracujący na rogu ulicy może zrozumieć”. Ale w partii istnieją również wątpliwości co do jej nominacji. Bas, która przeszła drogę od sekretarza do czołowego polityka, może nie wnieść wystarczająco dużo twardości, według kręgów SPD.

Mogłaby jednak dostarczyć kontrargumentu — podczas gdy Klingbeil wyraźnie występuje jako obrońca linii rządu. Jego stanowisko w sprawie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa jest jasne. Mogłaby działać jako pojednawczyni — między kursem rządu a sceptyczną bazą partyjną.

Budżet: arcydzieło czy ciężar dla Klingbeila?

Dalsze pola minowe: Klingbeil jest pod lupą jako minister finansów. Właśnie przedstawił swój pierwszy budżet federalny – z miliardami euro inwestycji w uzbrojenie, transformację i infrastrukturę. W liczbach: nowy dług w wysokości 170 miliardów euro w ciągu dwóch lat. Pożyczki w wysokości 81,8 miliarda euro są planowane na 2025 r. i kolejne 89,3 miliarda euro na 2026 r. Ponadto specjalne fundusze na infrastrukturę, ochronę klimatu i obronę zwiększają całkowite zadłużenie.

Oczekuje się, że do 2025 r. zadłużenie netto wyniesie ponad 140 mld euro, czyli będzie ponad czterokrotnie wyższe niż w 2024 r., a do 2029 r. wzrośnie do 185 mld euro rocznie. Pozostaje pytanie, czy budżet jest arcydziełem Klingbeila — czy obciążeniem. Lewica SPD oskarża go o zaniedbywanie kwestii społecznych. Również tutaj Bas mogłaby się przedstawić jako wewnętrzna orędowniczka „równowagi społecznej” — i w ten sposób zwrócić się właśnie do tych członków, którzy czują się wyobcowani z Kancelarii.

Płaca minimalna: Czy Komisja psuje dobry humor towarzyszom?

Termin nie mógłby być bardziej wybuchowy: w piątek, w tym samym czasie co konferencja partyjna, komisja ds. płacy minimalnej ma przedstawić swoje zalecenia – dla wielu w SPD, papierek lakmusowy wiarygodności społecznej. Żądanie partii: co najmniej 15 euro. Rzeczywistość: prawdopodobnie mniej.

Następnie skupimy się na pytaniu: Czy Klingbeil, jako przewodniczący, może pośredniczyć między zdrowym rozsądkiem ekonomicznym a oczekiwaniami polityki społecznej, które są przecież zapisane w umowie koalicyjnej? Bas mógłby ponownie wykorzystać ten moment, aby przedstawić się jako głos sprawiedliwości społecznej – z mniejszą odpowiedzialnością rządową, ale większą wiarygodnością wewnątrzpartyjną.

Weekend może być zatem ekscytujący. Niektórzy delegaci już mówią o „fatalnej konferencji partyjnej”. To, co pierwotnie planowano jako okazję do pewności siebie, grozi przeistoczeniem się w jazdę na ostrzu brzytwy. Między pragmatycznym, żądnym władzy Klingbeilem i Basem. Między zwykłym biznesem a nowym początkiem.

Konferencja partyjna prawdopodobnie stanie się barometrem nastrojów w SPD — i decydującym etapem w kwestii jej przyszłego przywództwa. Lars Klingbeil jest pod większą presją niż kiedykolwiek: jego kurs polityczny, koncentracja urzędów i styl komunikacji są coraz częściej przedmiotem debaty w partii. Teraz staje w obliczu rywala w osobie Bärbel Bas, która jest postrzegana zarówno jako autorytet moralny, jak i strategiczna alternatywa. Zewnętrznie SPD będzie dążyć do jedności jak zwykle — ale pod powierzchnią zamieszanie prawdopodobnie będzie trwać.