Iran | Handel bez dolarów

Czego Islamska Republika Iranu szuka w grupie BRICS? Niedawna wojna między Iranem z jednej strony a Izraelem i USA z drugiej strony dostarczyła wyjaśnienia: państwa BRICS potępiły ataki we wspólnym oświadczeniu. „Wyrażamy głębokie zaniepokojenie atakami wojskowymi skierowanymi przeciwko Islamskiej Republice Iranu od 13 czerwca 2025 r., które stanowią naruszenie prawa międzynarodowego i Karty Narodów Zjednoczonych” – czytamy w oświadczeniu brazylijskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Takiego wsparcia Iranowi odmówiły państwa zachodnie . Broniły nawet ataków Izraela – wbrew jasnym postanowieniom prawa międzynarodowego.

Państwa BRICS wyraziły zaniepokojenie atakami na irańskie obiekty nuklearne i oświadczyły, że naruszyły one stosowne rezolucje Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej. „Państwa BRICS pozostają zaangażowane w promowanie międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa oraz promowanie dyplomacji i pokojowego dialogu jako jedynej zrównoważonej drogi do długoterminowej stabilizacji w regionie” – czytamy w oświadczeniu.

Ale Iran wiąże również długoterminowe interesy strategiczne i, przede wszystkim, ekonomiczne z członkostwem w BRICS. Decydenci w Teheranie mają nadzieję złagodzić chroniczny kryzys gospodarczy, w dużej mierze będący wynikiem dziesięcioleci sankcji i powszechnej korupcji, przy pomocy potężnych gospodarczo państw spoza Zachodu . Republika Islamska utrzymuje szczególnie bliskie stosunki z Rosją i Chinami, obydwoma członkami założycielami BRICS, a nawet uczestniczy we wspólnych ćwiczeniach wojskowych.

Chiny są jednym z najważniejszych nabywców irańskiej ropy naftowej; oba kraje podpisały 25-letni pakt o współpracy w zakresie handlu, gospodarki i transportu w 2021 r.; w styczniu uzgodniono 20-letnie partnerstwo strategiczne z Rosją . Jednak te umowy nie są ubezpieczeniem na życie dla Iranu: w wojnie z Izraelem ani Pekin, ani Moskwa nie podjęły żadnych konkretnych kroków w celu wsparcia Iranu.

Iran liczy na korzyści gospodarcze

Oczekuje się, że członkostwo w BRICS przyniesie Iranowi przede wszystkim korzyści ekonomiczne. Kryzys gospodarczy mocno ciąży Irańczykom. Według oficjalnych danych około 33 procent populacji będzie żyło poniżej granicy ubóstwa w 2024 r., podał turecki nadawca państwowy TRT Global; niektóre źródła szacują, że liczba ta przekracza 50 procent. Ponadto stopa bezrobocia wśród młodzieży wynosi 19,4 procent; połowa mężczyzn w wieku od 25 do 40 lat jest bezrobotna i nie poszukuje aktywnie pracy. Kraj ten spadł na 117. miejsce na świecie pod względem produktu krajowego brutto (PKB) na mieszkańca, daleko za Turcją, która w przeszłości była porównywalna pod względem wielkości, liczby ludności i potencjału gospodarczego.

Gospodarka Iranu jest jedną z najsłabszych wśród członków BRICS i nie oczekuje się, że będzie się szybko rozwijać. Lokalne media informują, że ceny chleba wzrosły o 200 procent w ciągu ostatniego roku, a inne podstawowe dobra, takie jak woda i mieszkania, również odnotowały gwałtowny wzrost cen.

Złamać monopol dolara amerykańskiego

Tak więc istnieje potrzeba działania. Przede wszystkim rząd Iranu ma nadzieję, że grupa BRICS pomoże zmniejszyć przewagę dolara amerykańskiego w handlu międzynarodowym , przede wszystkim poprzez zwiększone wykorzystanie własnych walut w handlu. Podejmowane są nawet wysiłki na rzecz wprowadzenia nowej waluty dla całej BRICS, pomysł ten popiera brazylijski prezydent Luiz Inácio Lula da Silva. Już w 2023 r. ówczesny prezydent Iranu Ebrahim Raisi zasugerował, że głównym interesem Iranu jest dedolaryzacja handlu.

Sceptycy twierdzą jednak, że te ambicje są odległą perspektywą. Wysoki rangą irański informator osłabił oczekiwania co do praktycznych rezultatów już w 2023 r., podczas rozmów o przystąpieniu Iranu. W rozmowie z Amwaj.media anonimowy informator opisał członkostwo w BRICS jako „ważne osiągnięcie pod względem prestiżu”, ale z ograniczonymi „korzyściami finansowymi”.

Czy waluta BRICS nadchodzi?

Stworzenie waluty BRICS wymagałoby między innymi unii bankowej, unii fiskalnej i ogólnej konwergencji makroekonomicznej. Czy wszyscy członkowie są na to gotowi? Dolar, od dawna najważniejsza waluta rezerwowa na świecie, jest nadal używany w ponad 80 procentach światowego handlu , a wielu ekspertów wątpi, że nowa waluta rezerwowa BRICS byłaby wystarczająco stabilna lub niezawodna, aby można było jej powszechnie zaufać w globalnych transakcjach.

Iran ogłosił, że wyśle ​​delegację do Rio de Janeiro, podobnie jak Rosja. Całkiem możliwe, że szczyt będzie zdominowany bardziej przez kwestie polityczne, takie jak suwerenność narodowa, niż przez program gospodarza: Brazylia ma własne, szersze cele spotkania. Rząd prezydenta Luiza Inácio Luli da Silvy ma nadzieję na umocnienie pozycji lidera kraju zarówno w ramach BRICS, jak i wśród krajów Globalnego Południa.