Bez klapek i telefonów komórkowych: La Scala w Mediolanie stawia na przyzwoitość

Jak do tego doszło? Alberto Mattioli, dziennikarz i autor kilku esejów o świecie opery, rekonstruuje upadek tych zwyczajów: „Jeszcze kilka lat temu na biletach obowiązywał ścisły zakaz noszenia marynarki i krawata na parterze i w lożach oraz ciemnego garnituru na premiery. Ale wraz z Expo w Mediolanie w 2015 roku zaczęli przybywać turyści nieznający tego świata, a wymóg ten został złagodzony”. Nie chodzi o to, że szorty są teraz dozwolone, ale o to, że sztywność została utracona. „We Włoszech” – kontynuuje Mattioli – „przepisy nie są uchylane, modyfikowane ani aktualizowane. Po prostu znikają”.

Inne duże teatry mają podobne zasady. W Operze Paryskiej obowiązuje odpowiedni strój, a na galach zaleca się ciemne garnitury dla mężczyzn i suknie dla kobiet. W Berlińskiej Operze Narodowej „doceniana jest elegancja”, a w Royal Opera House w Londynie zachęca się do ubierania się „tak, jak się czujemy najwygodniej”.

Przekształcenie La Scali w atrakcję masowej turystyki ma swoje konsekwencje. Bywalcy teatru zgłaszają najróżniejsze sceny, na przykład te, w których widzowie, szukając selfie, próbują wejść na widownię z butelkami szampana, gonieni przez bileterów, a następnie wychodzą w pierwszej przerwie, aby kontynuować robienie zdjęć na Instagram. Istnieje również zjawisko odwrotne do shortów: przesadne ubieranie się, czyli pojawianie się w frakach na wieczornych przedstawieniach.

Ale bardziej niż ubiór, niepokojące jest zachowanie publiczności. Coraz częściej pojawiają się kłótnie o złe maniery: te tradycyjne, takie jak głośne otwieranie cukierków, rozmowy podczas spektaklu, uporczywy kaszel czy głośna biżuteria. A potem pojawiają się nowe. Wielkim wrogiem „ciemności na widowni”, którą Arturo Toscanini wprowadził jako dyrektor La Scali pod koniec XIX wieku, jest ekran telefonu komórkowego.

W lutym, podczas drugiego aktu „Uprowadzenia z Seraju” Mozarta, niemal doszło do bójki: widz siedzący w pierwszym rzędzie został uderzony telefonem komórkowym, który wypadł z pudełka. Mężczyzna, ledwo tknięty, krzyknął: „Pozywam pana!” i odmówił zwrotu urządzenia obsłudze teatru: „Ona musi po niego przyjść, więc ją pozwę”. Skończyło się to bez konsekwencji, ale krzyki i bójki stały się powszechne.

Mattioli ma jasną metodę radzenia sobie z niegrzecznymi ludźmi: „Od samego początku trzeba być nieugiętym. Zazwyczaj się uczą. Zwłaszcza w ciemnościach cukierek jest o wiele gorszy niż podkoszulek”.