Jojutla: Poszukiwanie sprawiedliwości, które huragan brutalnie przerwał

Makabryczne zadanie ekshumacji ponad 60 ciał w Jojutla, Morelos, zostało nagle przerwane z powodu nadejścia huraganu Erika. To niemal symboliczne wydarzenie podkreśla monumentalne przeszkody, z jakimi rodziny mierzą się w poszukiwaniu prawdy, w sprawie naznaczonej historycznym zaniedbaniem.

W okrutnej ironii, która wydaje się żywcem wyjęta z powieści, poszukiwanie odpowiedzi na jedną z najgorszych ludzkich tragedii Meksyku zostało wstrzymane przez siły natury. Prace ekshumacyjne w grobach cmentarza Pedro Amaro w Jojutla, gdzie odnaleziono ponad 60 ciał, zostały zawieszone z powodu ryzyka, jakie niosą intensywne deszcze huraganu Erick.

Dla matek i krewnych zaginionych, którzy nadzorują postępowanie, przerwanie jest czymś więcej niż logistycznym niepowodzeniem; jest to potężny symbol ciężkiej walki, którą podjęli. Stawiają czoła nie tylko zaniedbaniom i domniemanej współudziale władz, ale także samym żywiołom, w poszukiwaniu sprawiedliwości, która wydaje się przeczyć wszelkim przeciwnościom.

Oburzenie wokół sprawy Jojutla wynika nie tylko z szokującej liczby ofiar, ale także z dowodów wskazujących na bezpośrednią odpowiedzialność władz za tworzenie i ukrywanie tych grobów. Dokumenty i zeznania zebrane na przestrzeni lat malują obraz przestępczego zaniedbania.

* Nielegalne pochówki: Udokumentowano, że ówczesne Biuro Prokuratora Generalnego Morelosa przeprowadziło w tym miejscu nielegalne pochówki w 2014 r. za zgodą ówczesnej rady Jojutla.

* Celowe ukrywanie: W 2015 r. ta sama rada miasta zezwoliła na pochówek dwóch ciał w zwykłych grobach, bezpośrednio nad grobem masowym. Aktywiści potępili to jako celową próbę ukrycia dowodów.

* Brak protokołów: Od początku ekshumacji organizacje potępiały brak jasnego planu pracy ze strony Prokuratury Generalnej Stanu Morelos (FGE), a także odmowę udzielenia im dostępu do kluczowych dokumentów sądowych.

Ten łańcuch działań i bezczynności stworzył głęboką nieufność do instytucji odpowiedzialnych za dochodzenie sprawiedliwości. Rodziny nie tylko szukają zaginionych bliskich; walczą z systemem, który w przeszłości był częścią problemu.

Frustracja członków rodziny jest namacalna. Podczas poprzedniego przesłuchania, zawieszonego z powodu braku funduszy, jeden z krewnych wyraził zbiorowy sentyment: „Odchodzimy, nie kończąc grobu, który niestety zostawiamy z widocznym fragmentem kości”. To uczucie niedokończonej pracy i braku zasobów jest stałym elementem ich zmagań.

„W końcu Amalia skrytykowała Komisarza ds. Pomocy Ofiarom, Penélope Picazo Hernández, za rozpowszechnianie dezinformacji w publicznych wywiadach na temat tego, co dzieje się przy grobach, mimo że nie była obecna na rozprawie. Poprosiła komisję o wyznaczenie doradcy prawnego, który będzie towarzyszył ofiarom i wspierał je na miejscu zdarzenia”. – Oświadczenia Amalii, członkini grupy poszukiwawczej, podane przez magazyn Proceso.

To oświadczenie podkreśla samotność i bezradność, które odczuwają ofiary. Muszą one radzić sobie nie tylko z traumą poszukiwań, ale także z dezinformacją i pozorną obojętnością samych instytucji stworzonych, aby je wspierać.

Gdy huragan Erika się rozprasza, a prace przygotowują się do wznowienia, pozostaje pytanie, czy sprawiedliwość, podobnie jak ciała, może w końcu zostać wydobyta z głębin ziemi i biurokracji w Morelos. Walka rodzin, chwilowo zawieszona przez klęskę żywiołową, jest daleka od zakończenia. Prawdziwa burza, burza prawdy i odpowiedzialności, dopiero się zaczyna.