Nowe nagrody, urlop i wypłata za nadgodziny. Rząd szykuje przełom w Karcie nauczyciela

• Nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za nadgodziny, jeśli w tym czasie realizował przydzielone przez dyrektora szkoły zajęcia uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.
• Umożliwione ma zostać nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia.
• Rozszerzona ma zostać grupa nauczycieli uprawnionych do świadczenia kompensacyjnego. Wprowadzona też nowa nagroda jubileuszowa.

Krótsze zatrudnienie na czas określony nauczyciela początkującego, rozszerzenie grupy uprawnionych do kompensówek, doprecyzowanie przepisów dot. godzin ponadwymiarowych i zastępstw doraźnych - takie m.in. propozycje zmian są w projekcie nowelizacji Karty nauczyciela, którym rząd zajmie się we wtorek (8 lipca).

W projekcie, oprócz zmian w ustawie Karta nauczyciela, Ministerstwo Edukacji Narodowej proponuje także zmiany m.in. w ustawie o systemie oświaty, ustawie o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych, ustawie o Systemie Informacji Oświatowej oraz w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Jak wynika z uzasadnienia do projektu jest on odpowiedzią na postulaty zgłaszane m.in. przez stronę związkową na posiedzenia Zespołu do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli.

W projekcie zaproponowano m.in. skrócenie okresu zatrudnienia nauczyciela posiadającego wymagane kwalifikacje, ale nieposiadającego stopnia awansu zawodowego, na podstawie umowy o pracę na czas określony z dwóch lat szkolnych do jednego roku szkolnego oraz zmiany dostosowujące w zakresie oceny pracy i awansu zawodowego. Projekt zawiera też zapisy doprecyzowujące obowiązki mentora.

Zaproponowano także określenie przypadków, w których nauczyciel zachowuje albo traci prawo do wynagrodzenia za przydzielone, ale niezrealizowane godziny ponadwymiarowe. Co do zasady wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe przysługiwało za zrealizowane godziny zajęć dydaktycznych, wychowawczych lub opiekuńczych.

Od tej zasady zostały przewidziane jednak wyjątki. Nauczyciel otrzyma wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe, mimo że ich nie zrealizował, jeśli w tym czasie realizował przydzielona mu przez dyrektora szkoły zajęcia uwzględniające potrzeby i zainteresowania uczniów.

Zaproponowano też ujednolicenie obliczania wynagrodzenia za godziny ponadwymiarowe i godziny doraźnych zastępstw dla nauczycieli szkół prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej oraz zmianę przesłanki przydzielenia nauczycielowi godzin ponadwymiarowych.

W projekcie znalazły się zapisy mające na celu wyeliminowanie przypadków przydzielania nauczycielom zastępstw doraźnych za nieobecnych nauczycieli do realizacji w czasie, w którym powinni oni realizować zajęcia w ramach obowiązującego ich tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.

Chodzi o sytuacje, gdy dyrektor szkoły przydziela zastępstwa nauczycielom bibliotekarzom bibliotek szkolnych i nauczycielom specjalistom:

• pedagogom,
• psychologom,
• logopedom.

Zastępstwa zorganizowane w ten sposób kolidują z podstawowymi zadaniami nauczycieli na zajmowanych przez nich stanowiskach, dezorganizują ich pracę, a nauczyciele, którym przydzielono w ten sposób zastępstwa, nie otrzymują z tego tytułu dodatkowego wynagrodzenia.

W projekcie wskazano, że godziny doraźnych zastępstw nie mogą być realizowane w czasie realizacji przez nauczyciela zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, prowadzonych bezpośrednio z uczniami lub wychowankami albo na ich rzecz, ustalonych w planie zajęć tego nauczyciela.

Nowelizacja ma przesunąć termin wypłaty składników wynagrodzenia, których wysokość może być ustalona jedynie na podstawie już wykonanych prac.

Składniki te będą wypłacane miesięcznie lub jednorazowo z dołu do piątego dnia miesiąca, następującego po miesiącu, za który przysługuje to wynagrodzenie.

Zmiany dotkną także dyrektorów szkół i konkursów na to stanowisko.

Nowela umożliwia również przedłużenie powierzenia stanowiska dyrektora szkoły lub placówki na kolejny okres bez konieczności przeprowadzenia konkursu.

Nowelizacja ma również umożliwić nauczycielom, którym do nabycia prawa do emerytury brakuje mniej niż rok, skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitację uzdrowiskową.

Obecnie nabycie uprawnień do wcześniejszej emerytury uniemożliwia nauczycielom skorzystanie z urlopu dla poratowania zdrowia, mimo że nie zamierzają oni korzystać z uprawnień do emerytury przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego.

W projekcie zaproponowano, by zmiany te weszły w życie z dniem 1 września 2025 r.

Zgodnie z projektem, kilka miesięcy później - 1 stycznia 2026 r. - rozszerzona ma zostać grupa nauczycieli uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego o nauczycieli, którzy dotychczas nie byli do niego uprawnieni.

Chodzi o nauczycieli:

• publicznych i niepublicznych placówek oświatowo-wychowawczych,
• centrów kształcenia zawodowego oraz branżowych centrów umiejętności, placówek artystycznych,
• bibliotek pedagogicznych,
• placówek doskonalenia nauczycieli i kolegiów pracowników służb społecznych,
• nauczycieli zatrudnionych w okręgowych ośrodkach wychowawczych,
• nauczycieli zatrudnionych w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich.

Nauczycielskie świadczenia kompensacyjne są odpowiednikiem emerytur pomostowych.

W projekcie zaproponowano też m.in. zmianę przepisów dotyczących ochrony przedemerytalnej, odpraw emerytalnych i nagród jubileuszowych.

Zaproponowano wprowadzenie nagrody jubileuszowej za 45 lat pracy (w wysokości 400 proc. wynagrodzenia) i podwyższenie jubileuszówki za 40 lat pracy (z 250 do 300 proc. wynagrodzenia).

Z kolei od 1 września 2026 r. ujednolicony ma być tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu z tygodniowym obowiązkowym wymiarem godzin zajęć nauczycieli teoretycznych przedmiotów zawodowych w szkołach prowadzących kształcenie zawodowe.

Obydwie grupy nauczycieli ma obowiązywać taki sam tygodniowy obowiązkowy wymiar godzin zajęć, tj. 18 godzin tygodniowo. Obecnie pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu wynosi 20 godzin.