USA/ Prof. Szuszkiewicz: jesteśmy gotowi przygotować drugi zestaw naszego eksperymentu na orbitę

Drożdże mogą czekać na podróż w kosmos, ale tylko 45 dni – powiedziała PAP prof. Ewa Szuszkiewicz, kierowniczka jednego z eksperymentów, który ma polecieć na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS) w ramach misji Ax-4. Dodała, że w razie potrzeby jej zespół przygotuje drugi, a nawet trzeci zestaw mikroorganizmów do badań.

"Yeast TardigradeGene" to jeden z 13 eksperymentów w ramach polskiej misji technologiczno-naukowej IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną (ISS). Przeprowadzi je dr Sławosz Uznański-Wiśniewski, polski astronauta projektowy Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA).

W sobotę NASA i Axiom Space podały, że start misji Ax-4 odbędzie się nie wcześniej niż 19 czerwca; okno startowe jest otwarte do 30 czerwca. Dalsze przekładanie startu może wpłynąć na przebieg eksperymentów, zwłaszcza biologicznych.

W ramach projektu "Yeast TardigradeGene" naukowcy chcą zbadać wpływ mikrograwitacji na drożdże. Do badań wykorzystano drożdże wzbogacone białkiem wyjątkowo odpornych istot – niesporczaków.

„Drożdże zostały zaszczepione w przeznaczonym na eksperyment pojemniku, tzw. cube (z ang. kostka – przyp. PAP) prawie trzy tygodnie temu. 25 maja w laboratorium Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu włożyliśmy je do pożywki i wszystko zapakowaliśmy na podróż. 26 maja drożdże z białkiem niesporczaka wyruszyły do Centrum Kosmicznego Kennedy’ego (KSC) na Przylądku Canaveral, na miejsce dotarły 3 czerwca” – zrelacjonowała prof. Ewa Szuszkiewicz, astrofizyczka i astrobiolożka z Uniwersytetu Szczecińskiego oraz członkini Komitetu Badań Kosmicznych i Satelitarnych Polskiej Akademii Nauk.

Dodała, że materiał biologiczny przewożono w warunkach chłodniczych – temperatura w pojemniku musi wynosić od 2 do 8 st. C: „Takie warunki są potrzebne, by drożdże przedwcześnie się nie rozwijały. Drzemią więc w oczekiwaniu na lot na orbitę i na dobry moment, żeby zacząć się rozmnażać. Dostaliśmy raport, jaka była temperatura podczas transportu i wynika z niego, że stabilnie trzymała się ok. 5 st. C”.

W takich samych warunkach pojemnik z drożdżami jest przechowywany w KSC. Od chwili przygotowania i zapakowania eksperymentu nie ma możliwości sprawdzenia, co dzieje się w pojemniku. „Nie można do niego zaglądać, bo drożdże muszą być transportowane nie tylko w odpowiedniej temperaturze, ale też ciemności. Przed otwarciem cube’a ostrzegają zresztą naklejone na nim etykiety” – tłumaczyła naukowczyni.

Przyznała, że na kolejne odroczenia startu misji ona i jej zespół patrzą z lekkim niepokojem. „Drożdże mogą cierpliwie czekać na podróż w kosmos, ale nie w nieskończoność. Zostały w ten sposób przygotowane, że mogą być wystrzelone na orbitę nie później niż na początku lipca. Czas oczekiwania powinien wynosić bowiem najwyżej 45 dni od momentu zaszczepienia” - stwierdziła.

W wyliczeniach trzeba też ująć od kilku do kilkudziesięciu godzin, zanim cube dotrze z Ziemi na ISS; czasem kilka godzin zajmuje dokowanie, a kolejne mijają, zanim załoga kapsuły będzie mogła wejść na pokład stacji. W sumie podróż kosmiczna astronautów i drożdży z Ziemi na Międzynarodową Stację Kosmiczną może potrwać nawet dwa dni.

„Uwzględniliśmy to wszystko w naszej układance. Ale nawet jeśli nie będzie żadnego sygnału dotyczącego nowej daty startu, pod koniec czerwca będziemy musieli przygotowywać kolejny payload (czyli ładunek eksperymentu)” – wyjaśniła prof. Szuszkiewicz.

Zwykle data startu misji kosmicznej jest ogłaszana z dwudniowym wyprzedzeniem. To jednak zbyt mało, by naukowcy zdążyli zaszczepić nową kolonię zmodyfikowanych drożdży w drugim pojemniku i dostarczyć ją do KSC. „Na przygotowanie pojemnika z drożdżami potrzebujemy siedmiu dni; jak się sprężymy, to sześć wystarczy. Natomiast cube z naszym eksperymentem podróżował ostatnio z Polski na Florydę ok. 10 dni, a zgodnie z ustaleniami powinien być w centrum Kennedy’ego 14 dni przed startem. Wszystko to bardzo wydłuża czas, w którym nasz zapasowy payload byłby gotowy do lotu na ISS” – oceniła badaczka.

Zapewniła, że badacze są gotowi, by w każdej chwili zabrać się za przygotowanie zapasowego pojemnika. Nawet jeśli do końca czerwca NASA i Axiom Space nie ogłoszą nowej daty startu Ax-4, zespół prof. Szuszkiewicz musi zapełnić kolejny cube mikroorganizmami i go wysłać.

Naukowcy mają nawet plan C, gdyby i druga „porcja” drożdży zbyt długo musiała czekać na kosmiczną podróż. „Drugi payload z drożdżami również będzie miał +ważność+ 45 dni. Ale mamy tylko dwa cube’y, więc jeżeli będzie potrzebne trzecie podejście, to będziemy musieli przewieźć do KSC same próbki i na miejscu zaszczepić materiał biologiczny w starych pojemnikach. Inaczej trzeciego setu nie uda nam się przygotować. Mam jednak nadzieję, że do tego wszystkiego nie dojdzie i już wkrótce będziemy mogli oglądać start misji Ax-4” – podsumowała prof. Szuszkiewicz.

Należąca do firmy SpaceX rakieta Falcon 9 ma wynieść kapsułę Dragon z członkami misji Ax-4 z kompleksu startowego 39A w Centrum Kosmicznym im. Kennedy'ego NASA na Przylądku Canaveral na Florydzie (USA).

Załogę misji Ax-4 tworzą: Peggy Whitson (USA) – dowódczyni, Sławosz Uznański-Wiśniewski (Polska/ESA) – specjalista, Shubhanshu Shukla (Indie) – pilot oraz Tibor Kapu (Węgry) – specjalista. Dr Uznański-Wiśniewski będzie drugim po Mirosławie Hermaszewskim Polakiem w kosmosie.

To czwarta komercyjna załogowa wyprawa realizowana przez amerykańską firmę Axiom Space. Udział w niej Polaka to rezultat umowy podpisanej przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii oraz Europejską Agencję Kosmiczną na przygotowanie i przeprowadzenie polskiej misji technologiczno-naukowej IGNIS na ISS. W przygotowaniach bierze udział także Polska Agencja Kosmiczna (POLSA). Na ISS zabrane zostanie 13 eksperymentów i technologii polskich naukowców i firm.

Z Przylądka Canaveral Anna Bugajska (PAP)

abu/ bar/

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.