AdA 2.0 na celowniku NIK. Kontrola obrotu lekami i działań GIF
Najwyższa Izba Kontroli rozpoczęła szeroko zakrojoną kontrolę nadzoru nad obrotem lekami w Polsce, obejmującą Ministerstwo Zdrowia, Główny Inspektorat Farmaceutyczny oraz wojewódzkie inspektoraty. Pod lupą NIK znalazła się m.in. kontrowersyjna ustawa Apteka dla Aptekarza 2.0, której skutki – według Izby – mogą mieć związek z ograniczonym dostępem do aptek w setkach polskich gmin. Kontrola dotyczy nie tylko legalności obrotu lekami, ale też skuteczności walki z ich nielegalnym eksportem za granicę.
Pełne wyniki kontroli NIK mają zostać opublikowane do końca 2025 roku. Wnioski mogą mieć znaczący wpływ na przyszłe decyzje legislacyjne dotyczące rynku aptecznego oraz nadzoru nad obrotem lekami.
Najwyższa Izba Kontroli rozpoczęła bezpośrednie kontrole w Ministerstwie Zdrowia, Głównym Inspektoracie Farmaceutycznym (GIF) oraz we wszystkich wojewódzkich inspektoratach farmaceutycznych. Jak poinformowała Izba, decyzję o uruchomieniu działań poprzedziła szczegółowa analiza zagadnień związanych z bezpieczeństwem lekowym.
– Bezpieczeństwo lekowe Polski musi być pod specjalnym nadzorem – podkreśla rzecznik NIK Marcin Marjański dla PAP, wskazując na rosnące znaczenie tego obszaru w kontekście wojny w Ukrainie i ogólnego zagrożenia dla ciągłości dostaw leków.
Kontrola obejmie cały łańcuch nadzoru nad lekami – od hurtowni, przez apteki, aż po reakcje na nielegalny obrót produktami leczniczymi. Inspektorzy sprawdzą, jak skutecznie GIF nadzoruje placówki obrotu, prowadzi postępowania administracyjne oraz monitoruje dostępność kluczowych leków na rynku. W centrum uwagi znajdzie się także współpraca GIF z innymi instytucjami państwowymi – zarówno w walce z nielegalnym eksportem leków, jak i w realizacji wcześniejszych rekomendacji pokontrolnych NIK.
Izba planuje szczegółowo przyjrzeć się również skutkom nowelizacji znanej jako Apteka dla Aptekarza 2.0. Nowe przepisy ograniczyły możliwość przejmowania aptek przez podmioty niebędące farmaceutami lub nieposiadające związku kapitałowego z tą grupą zawodową. Wprowadzenie zmian – w trybie poprawek do ustawy COVID-owej – wzbudziło kontrowersje, także ze względu na brak szerokiej debaty.
– Obecnie ponad 400 gmin nie posiada właściwego dostępu do aptek. Nasi kontrolerzy sprawdzą, dlaczego tak jest – powiedział Marcin Marjański dla PAP.
Jednym z kluczowych wątków kontroli będzie ocena skutków AdA 2.0 dla dostępu do leków. Dziś ponad 400 gmin w Polsce nie ma apteki lub dostęp do niej jest poważnie ograniczony. NIK ma sprawdzić, czy restrykcyjne przepisy nie przyczyniły się do powstania „białych plam” na farmaceutycznej mapie Polski.
Kolejnym celem kontroli jest zbadanie zjawiska tzw. odwróconego łańcucha dystrybucji, czyli nielegalnego wywozu leków z polskiego rynku. Problem ten – mimo wcześniejszych interwencji – wciąż wpływa na dostępność wielu preparatów dla pacjentów. NIK ma również ocenić, czy wcześniejsze zalecenia w tym zakresie były wdrażane skutecznie.
Źródło: PAP Aktualizacja: 21/05/2025 10:57
politykazdrowotna
