Badania potwierdzają związek między dobrym odpoczynkiem a nagłymi przełomami w rozwiązywaniu problemów

Nowe badanie rzuca światło na zaskakujący związek między jakością snu a zdolnością do nagłych spostrzeżeń. Głęboki, spokojny sen jest szczególnie ważny, ponieważ naukowcy uważają, że pomaga on wywołać tzw. „momenty aha” — nagłe przełomy i nowe pomysły.

Wielu z nas doświadczyło nieoczekiwanych pomysłów lub rozwiązań, które wcześniej wydawały się niedostępne po dobrze przespanej nocy lub nawet krótkiej drzemce. Te „spostrzeżenia” nie są tylko zbiegami okoliczności, ale wynikiem złożonych procesów poznawczych zachodzących w mózgu podczas snu. Jednak naukowcy nie zrozumieli jeszcze w pełni, w jaki sposób sen przyczynia się do tych spostrzeżeń.

W ramach swoich badań zespół naukowców postanowił przetestować hipotezę, że jakość i głębokość snu są bezpośrednio związane ze zdolnością mózgu do znajdowania nowych połączeń i rozwiązywania problemów wymagających kreatywnego podejścia. Aby to zrobić, zaprojektowali eksperyment, w którym 90 uczestników wykonywało proste zadanie — klikało kropki na ekranie, nieświadome, że w środku znajduje się ukryta sztuczka, która znacznie ułatwiała zadanie.

Przed rozpoczęciem eksperymentu uczestników poproszono o wykonanie serii testów, po czym położono ich na 20-minutową drzemkę, podczas której ich mózgi monitorowano za pomocą elektroencefalogramu (EEG). Po przebudzeniu uczestników ponownie poddano testowi i okazało się, że 70,6 procent z nich rozgryzło ukrytą sztuczkę, co oznacza, że ​​mieli „moment olśnienia”.

Szczególnie interesujące jest to, że ci, którzy osiągnęli głębszy poziom snu, stadium N2, mieli 85,7 procent szans na doświadczenie wglądu, w porównaniu do tych, którzy pozostali obudzeni lub weszli tylko w fazę snu płytkiego (N1) odpowiednio przy 55,5 i 63,6 procentach. Analiza wzorców EEG wykazała, że ​​bardziej strome nachylenie widma związane z głębokim snem korelowało również z występowaniem „momentów aha”.

Wyniki potwierdzają hipotezę, że głęboki sen pomaga tworzyć nowe połączenia w mózgu, co z kolei prowadzi do nagłych spostrzeżeń. Co ważne, w poprzednich badaniach, w których uczestnicy nie mieli możliwości drzemki, tylko około 50 procent doświadczyło takich „spostrzeżeń”, co dodatkowo podkreśla rolę odpowiedniego snu.

Współautor badania Nicholas Shuck powiedział: „Ciekawe, że krótki okres snu pomaga mózgowi tworzyć połączenia, które wcześniej były niezauważane. Następnym krokiem jest zrozumienie, dlaczego tak się dzieje. Stawiamy hipotezę, że nachylenie widma EEG jest kluczowym czynnikiem związanym z tym procesem”.

Naukowiec Anika Leve dodała, że ​​pochylenie widmowe to niedawno badany parametr, który jej zdaniem może odgrywać ważną rolę w zrozumieniu procesów poznawczych podczas snu. Podkreśliła, że ​​wiele osób subiektywnie doświadcza jasności myśli i nowych idei po krótkim odpoczynku, a teraz naukowcy mają pierwsze naukowe potwierdzenie tego doświadczenia.

Według Levego te odkrycia są szczególnie istotne dla pracowników kreatywnych, naukowców i osób poszukujących nowych pomysłów i rozwiązań. Wielu uczestników badania i ich rówieśników zauważyło, że po krótkiej drzemce faktycznie mieli ważne spostrzeżenia i przełomy w swojej pracy.

Podkreśliła: „To bardzo pocieszająca wiadomość, że odpowiednia ilość snu, zwłaszcza sen głęboki, może być potężnym narzędziem do zwiększania kreatywności i rozwiązywania złożonych problemów. Mam nadzieję, że w przyszłości będziemy w stanie opracować metody, które pozwolą w pełni wykorzystać ten mechanizm”.

Dziś naukowcy nadal badają, w jaki sposób głęboki sen przyczynia się do pojawiania się spostrzeżeń. W szczególności ważnym pytaniem pozostaje rola nachylenia widmowego EEG i jego związek z połączeniami neuronowymi w mózgu. Naukowcy planują również rozszerzyć eksperyment, aby obejmował bardziej zróżnicowane zadania i dłuższe okresy snu.

„Mamy nadzieję, że ta wiedza pomoże opracować nowe metody zwiększania kreatywności i produktywności, na przykład poprzez specjalne techniki snu lub neurostymulację wywołującą głębokie fazy snu” – podsumowują naukowcy.