Rozwiązano zagadkę niezasłużenie zapomnianej faraonki starożytnego Egiptu

Ze wszystkich faraonów starożytnego Egiptu Hatszepsut jest chyba najbardziej niesprawiedliwie pomijana. Jako wczesna zwolenniczka „kobiecej władzy” podjęła niezwykły krok, ogłaszając się królową w młodości i współrządząc Egiptem przez około 20 lat.

Jak podaje Daily Mail, w chwili jej śmierci w 1458 r. p.n.e. Hatszepsut rządziła swoim królestwem w najspokojniejszym i najbogatszym okresie od pokoleń.

Według legendy dowody jej sukcesu zostały wkrótce zmiecione z powierzchni ziemi lub przekazane jej męskim przodkom, a jej posągi rozbite na kawałki. Jednak nowe badania sugerują, że Hatszepsut nie była tak znienawidzona przez swoich męskich następców, jak pokazała historia.

Ekspert z Uniwersytetu w Toronto uważa, że ​​posągi Hatszepsut zniszczono wyłącznie w celu ponownego wykorzystania materiałów, z których je wykonano.

„Hatszepsut była płodną budowniczką pomników, a jej panowanie charakteryzowało się wielkimi innowacjami w sztuce” – mówi June Yi Wong, egiptolog z University of Toronto, w wywiadzie dla MailOnline. „Moje badania pokazują, że znaczna część zniszczeń posągów Hatszepsut była w rzeczywistości spowodowana ponownym wykorzystaniem tych posągów jako surowca”.

Hatszepsut rządziła Egiptem podczas XVIII dynastii, która jest uważana za jeden z najbardziej prosperujących i potężnych okresów w historii starożytnego Egiptu. Jej szczątki znaleziono w Dolinie Królów w Egipcie w 1930 r., chociaż oficjalnie zidentyfikowano je dopiero w 2007 r., przypomina Daily Mail.

Pomimo jej udanego panowania trwającego dwie dekady, historia w dużej mierze zapomniała o królowej Hatszepsut, która była potężną kobietą w świecie mężczyzn. Wiele jej pomników zostało zniszczonych, więc przedstawienia jej jako kobiety są niezwykle rzadkie. Jednak w latach 20. XX wieku wykopaliska na stanowisku archeologicznym Deir el-Bahri w Luksorze w Egipcie odkryły wiele połamanych posągów Hatszepsut.

W następnym stuleciu zniszczenia te uznawano tradycyjnie za akt przemocy popełniony przez jej bratanka i następcę, Totmesa III.

Jednakże, jak wskazuje dr Wong, wiele posągów jest w stosunkowo dobrym stanie, a ich twarze są w dużej mierze nienaruszone, co obala tezę, że zniszczenie było motywowane wrogością Totmesa III wobec Hatszepsut. Aby ustalić prawdziwą motywację zniszczenia fragmentów, dr Wong zbadał niepublikowane notatki terenowe, rysunki, fotografie i korespondencję z wykopalisk w latach 20. XX wieku. Jego odkrycia, opublikowane w czasopiśmie Antiquity, wskazują, że wiele posągów zostało uszkodzonych w sposób metodyczny, a nie przez Totmesa III. Analiza wykazała, że ​​posągi nie zostały zniszczone przypadkowo, jakby w gniewie, ale w najbardziej wrażliwych punktach – szyi, talii i kolanach. Wiele strategicznie zniszczonych posągów zostało ponownie wykorzystanych w późniejszych okresach jako materiały budowlane i narzędzia.

Jak podaje Daily Mail, historyczna praktyka znana jako „dekontaminacja” miała na celu zneutralizowanie wszelkiego kultu i czci dla faraona, który już nie panował i nie istniał.

Jak wyjaśnia naukowiec, uszkodzenia posągów nastąpiły głównie w wyniku ich „rytualnej dekontaminacji” i ponownego wykorzystania, a nie w wyniku złośliwego zniszczenia.

„Innymi słowy, takie traktowanie niekoniecznie musi być oznaką wrogości wobec przedstawionej osoby” – komentuje dr Wong.

Sugeruje to, że po śmierci Hatszepsut była traktowana bardziej jak jej męscy poprzednicy, niż wcześniej sądzono. Jednak dr Wong przyznaje, że miała miejsce kampania prześladowań przeciwko Hatszepsut, a przynajmniej część tych zniszczeń mogła mieć na celu zniszczenie spuścizny Hatszepsut.

„W przeciwieństwie do innych władców, Hatszepsut rzeczywiście była poddana kampanii prześladowań, a jej szersze implikacje polityczne są trudne do przecenienia” – zauważa uczony. „Niemniej jednak istnieje pole do głębszego zrozumienia działań Totmesa III, które mogły być podyktowane bardziej rytualną koniecznością niż otwartą antypatią”.

Amerykańska egiptolog i pisarka Kara Cooney nazywa Hatszepsut „najbardziej potężną i odnoszącą sukcesy kobietą, jaka kiedykolwiek rządziła starożytnym światem Zachodu”.

Jedyna córka Totmesa I, jednego z najbardziej utytułowanych królów-wojowników starożytnego Egiptu, Hatszepsut osiągnęła niespotykaną dotąd władzę dla kobiety. Urodziła się w społeczeństwie, w którym korona była przekazywana z ojca na syna, a królewskie dzieci miały poślubiać swoje rodzeństwo. W bezprecedensowym posunięciu Hatszepsut przyjęła tytuł królowej i sprawowała pełną władzę na tronie jako starszy współregent Totmesa.

Zmieniła swoje imię z żeńskiej wersji Hatshepsut, oznaczającej „Główna Szlachetnych Dam”, na męską wersję Hatshepsu. Aby umocnić swoją pozycję jako pierwszej władczyni, nosiła tradycyjne ubranie, nakrycie głowy, a nawet sztuczną brodę, tradycyjnie noszoną przez egipskich faraonów płci męskiej.

Zdobyła sławę jako kobieta faraon, rozwijając handel, rozpoczynając liczne projekty budowlane i w dużej mierze utrzymując pokój. Uważa się, że rządziła bez większego sprzeciwu przez ponad dwie dekady, zanim zmarła, prawdopodobnie na raka kości, około 1458 r. p.n.e.