Pierwsza planowana migracja całego kraju już trwa

Tuvalu przygotowuje się do przeprowadzenia pierwszej planowanej migracji całego kraju w odpowiedzi na skutki zmian klimatycznych. Najnowsze badania przewidują, że znaczna część jego terytorium może zostać zalana w ciągu najbliższych 25 lat z powodu podnoszenia się poziomu morza, co zmusi mieszkańców do traktowania migracji jako pilnego środka przetrwania.

Ten wyspiarski kraj w Oceanii składa się z dziewięciu wysp koralowych i atoli, zamieszkiwanych przez nieco ponad 11 000 osób. Średnia wysokość kraju wynosi zaledwie 2 metry nad poziomem morza, co czyni go niezwykle podatnym na podnoszenie się poziomu oceanów, powodzie i sztormy, które dodatkowo pogarsza kryzys klimatyczny.

Badanie przeprowadzone przez Zespół ds. Zmian Poziomu Morza NASA wykazało, że w 2023 roku poziom morza w Tuvalu był o 15 centymetrów wyższy niż średnia z poprzednich trzech dekad. Jeśli ta tendencja się utrzyma, przewiduje się, że do 2050 roku większość terytorium, w tym infrastruktura krytyczna, znajdzie się poniżej poziomu przypływu.

W obliczu tego egzystencjalnego zagrożenia, uruchomiono bezprecedensowy program wiz klimatycznych. W 2023 roku Tuvalu i Australia podpisały Traktat o Unii Falepili, porozumienie przewidujące program migracyjny, który umożliwi 280 Tuvalu rocznie osiedlenie się w Australii jako stali rezydenci.

Wizy będą przyznawane w drodze losowania i zapewnią beneficjentom takie same prawa w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji, zakwaterowania i zatrudnienia, jak obywatele Australii. Ponadto mieszkańcy Tuvalu zachowają możliwość powrotu do kraju ojczystego, jeśli pozwolą na to warunki.

Pierwszy etap zgłoszeń trwał od 16 czerwca do 18 lipca. „Odnotowaliśmy niezwykle duże zainteresowanie głosowaniem – zarejestrowało się 8750 osób, w tym członkowie rodzin osób, które dokonały głównej rejestracji” – poinformowała Wysoka Komisja Australii w Tuvalu w oświadczeniu z 23 lipca. Pierwsza grupa 280 osób zostanie wylosowana w głosowaniu 25 lipca, poinformowała Wysoka Komisja.

„W połączeniu z innymi szlakami Pacyfiku do Australii i Nowej Zelandii, prawie 4 procent populacji mogłoby migrować każdego roku” – mówi Jane McAdam, pracownik naukowy Centrum Prawa Międzynarodowego Uchodźców Kaldor na Uniwersytecie Nowej Południowej Walii w Sydney, pisząc w „ Conversation” . „W ciągu dekady blisko 40 procent populacji mogłoby się przenieść – choć niektórzy mogą wrócić do domu lub przenieść się tam i z powrotem”.

Penny Wong, minister spraw zagranicznych Australii, powiedziała w oświadczeniu , że program daje Tuvaluńczykom szansę na osiedlenie się w Australii „z godnością w obliczu pogarszającego się klimatu”. Dodała, że inicjatywa ta odzwierciedla głębokie zaufanie między oboma narodami i że Tuvaluńczycy mają wnieść cenny wkład w australijskie społeczeństwo.

Feleti Teo, premier Tuvalu, zaapelował o wsparcie społeczności międzynarodowej podczas swojego czerwcowego wystąpienia na Trzeciej Konferencji Oceanicznej ONZ w Nicei. „Tuvalu wzywa do opracowania międzynarodowego traktatu w sprawie podnoszenia się poziomu mórz, który gwarantowałby prawa państw i narodów dotkniętych tym problemem, w tym zasady ciągłości państwowości i trwałości granic morskich” – powiedział Teo. Premier Tuvalu powiedział również, że jego kraj popiera ideę Traktatu o Nierozprzestrzenianiu Paliw Kopalnych, który zawiera „ultimatum szybkiego, sprawiedliwego i nieodwracalnego wycofania paliw kopalnych we wszystkich sektorach”.

Umowa z Australią to nie jedyne działanie podjęte przez Tuvalu w obliczu groźby zniknięcia. W 2022 roku kraj ten rozpoczął ambitną strategię, aby stać się pierwszym na świecie państwem cyfrowym. Inicjatywa ta obejmuje skanowanie 3D wysp w celu ich cyfrowej rekonstrukcji i zachowania dziedzictwa kulturowego, a także przeniesienie funkcji rządowych do środowiska wirtualnego. Aby chronić tożsamość narodową i suwerenność, projekt przewiduje również reformy konstytucyjne, które miałyby na celu zdefiniowanie kraju jako państwa wirtualnego – koncepcję uznaną już przez 25 krajów, w tym Australię i Nową Zelandię.

To, co dzieje się w Tuvalu, może dotknąć również inne kraje. NASA odkryła, że globalny poziom mórz wzrósł w ciągu ostatniego roku bardziej niż oczekiwano. Pomiary satelitarne pokazują, że roczne tempo wzrostu podwoiło się od 1993 roku, osiągając w tym okresie wzrost o 10 centymetrów. Wyspy Pacyfiku są szczególnie narażone na podnoszenie się poziomu mórz, choć skutki te nie ograniczają się tylko do tego regionu. Na przykład, według badania opublikowanego w czasopiśmie Nature w 2023 roku, poziom mórz w Zatoce Meksykańskiej wzrósł ostatnio trzykrotnie w stosunku do średniej światowej.

Albert van Dijk, profesor Australijskiego Uniwersytetu Narodowego, podkreślił , że zmiany klimatu wpływają na wszystkie systemy wodne planety. „Od historycznych susz po katastrofalne powodzie, te ekstremalne wahania destabilizują życie, gospodarkę i całe ekosystemy. Woda jest naszym najważniejszym zasobem, a jej ekstremalne zachowania stanowią jedno z największych zagrożeń współczesności”.

Artykuł ten pierwotnie ukazał się na stronie WIRED w języku hiszpańskim i został przetłumaczony z języka hiszpańskiego.