Neo Rauch ve sanatıyla karşılaşma: Bu bir gericilik değil, bir mucizedir!
Bir adam eseriyle yüreğini bu kadar derinden nasıl ısırabilir? Leipzig'de Neo Rauch ve resimleriyle karşılaşma.
Neo Rauch'un karşısına çıkan herkes, manyetik bir alan kadar çekici bir yakınlık hissediyor. Öfkeli, öfkesini eleştirmenlerinden çıkarmak isteyen bir adamla karşılaşmazsınız; aksine, dünyadan umutsuzluğa kapılan, düşünceleri ve duygularıyla gerçeklik denen fırtınaya karşı mücadele eden, incelikli ve düşünceli bir adamla karşılaşırsınız.
Karşınızda, Leipzig'li bu ressam, o kadar da uzun boylu olmayan ama aynı zamanda geçmişin ve günümüzün en büyük ressamlarından biri, sanat dünyasındaki önemiyle devasa bir dev, Yeni Leipzig Okulu'nun temsilcisi , tüm zamanların en önemli Alman ressamlarından biri durduğunda ve sonra ışıkla dolu stüdyosunda, toz zerrelerinin güneş ışınları arasında parıldayarak kaydığı, düşünceli bir şekilde düşündüğünde ve şüpheci baktığında, o zaman bu sözde kamuoyunun, bu acımasız kamuoyunun, özellikle de kırılgan Neo Rauch imgesiyle Almanya'da, büyük bir yanlış anlaşılmanın kurbanı olduğuna inanmaktan kendinizi alamıyorsunuz.
Evet, ya Neo Rauch bizim göremediğimiz bir şeyi hissediyor ve görüyorsa, ama biz de tıpkı onun gibi hissediyorsak? Peki ya sanatın vizyoner gücünü yansıtıyorsa, diyelim ki geceleri bizi uyanık tutan, hatta bazen gündüzleri umutsuzluğa sürükleyen bir şeyse? Neo Rauch'un resimlerinde yayılan ve somutlaşan, bir doğa gücü gibi parlayan, aniden görünür ve elle tutulur hale gelen, ruhumuzun "o"su gibi karşımızda dikilen, bu resimlerde artık kendini nasıl dizginleyeceğini bilemeyen ve bizi geri dönülmez, karşı konulmaz bir biçimde rotamızdan çıkaran bir huzursuzluk mu? Eğer durum böyle olsaydı, Neo Rauch yalnızca bir kesinliğin, zamanın geçiciliğini kanıtlayan, bizi korkutan ve Neo Rauch'u suçlayacak hiçbir şeyimiz olmadığını, sadece kendimiz olduğumuzu gösteren reddedilemez bir gerçeğin kanalı olurdu.
Neo Rauch'un bu muhteşem eserleriNeo Rauch’ta gerici bir şey göremiyorum. Neo Rauch'ta, laf kalabalığıyla dolu bir gerçekliğin aptallığıyla başa çıkmakta zorluk çeken bir adam görüyorum. Resimlerinde klişelerden uzaklaşıp kaçınılmaz bir aciliyet kozmosunun içine dalan, geçmişin bir fırtına gibi estiği ve bir fırtına gibi de bugünden geleceğe doğru yol alan bir alana kayıyor. Ve bu canımı acıtıyor.
Leipzig'deki Spinnerei'de açılan "Sessiz Rezerv" başlıklı yeni sergide, Neo Rauch'un sanatı, zamanın önemsizliğine karşı güçlü bir protesto olarak deneyimleniyor. Elbette bunlar çok fazla evrenselleştirilmemesi gereken, her izleyicinin kendi ihtiyaçlarına göre alıntılanmaması gereken duygular. Ve yine de, soluk ve bayat olana, şimdiki zamanın gösterişsizliğine karşı şüpheci bir şekilde kendini gösteren bir leitmotif var gibi görünüyor - bu arada, Neo Rauch'un resimlerinde, tıpkı bizim bazen geceleri veya şimdi gündüzleri, bu resimlerin önünde, bu güçlü eserlerin önünde yaptığımız gibi, parçalanıyor gibi görünen bir şimdiki zaman.
Neo Rauch'la baş edemeyen, bu yürek parçalayan resimlere tahammül edemeyen herkes, kendi uçurumlarına da aynı şekilde tahammül edemeyecekleri sorusuyla yüzleşmelidir. Kim kimi suçlayacak? Uçurumla baş etmek güç ister, bunu biliyoruz ve Neo Rauch bu gücü bizim için üstleniyor. Bunu anlamayan ve Rauch'u kötüleyen herkes onu ahlaki açıdan yanlış anlamış ve sanatını önemsiz şeylere indirgemiş olur; bu sanat, kendini dünyevi olandan uzaklaştırmaya çalışır ve yalnızca sezgisel olarak, özellikle de geceleri anladığımız farklı, mistik bir dil konuşur. Neo Rauch'un artık değişmeyen, sanatındaki estetik kavram gibi 1990'lardan beri pazarlık konusu olmayan, yerleşik hale gelmiş tutumları hakkında konuşmak, kendini ifade etmek istememesi şaşırtıcı değil. Çok cesurca. İşte tutum budur. İnsanlar nasıl kurulduklarını bildiklerinde buna sahip olurlar. Kimileri zamanın ruhuna göre değişirken, dün pasifist, bugün militarist (ya da her neyse) olan Neo Rauch, kendi inançları ve duygularıyla baş başa kalıyor ve bu da ona defalarca uykusuz geceler yaşatıyor.
Ama bugün ve her gün, bir insan olarak yaşanan, deneyimlenen ve hissedilen her şey varken, kim geceleri rahat uyuyabilir ki? Bu kadar hızlı dönen, bu kadar korkunç adaletsizlik ve zulüm yaratan, başınızı döndüren bir dünyada nasıl uyuyabiliyorsunuz? Neo Rauch'un sanatındaki dehşet bazen çok belirgin, renkli ve çarpıcıdır: Kontrolü kaybettiğinizde sizi ele geçiren korku; Birinin diğerlerinden kaydığı, artık hiçbir desteğinin kalmadığı, zamanın uçurumuna düştüğü adım. Bu deliliktir. Neo Rauch, yapıtlarında bize kontrolün kaybını, zamanın geçişinin anlaşılmazlığını ve aynı zamanda arkamızdan sinsice yaklaşan, beklenmedik ve sinsice yakalayıp vuran, çok uzaklardan çıplak şimdiye kadar ulaşan -ve aynı zamanda geleceği de lekeleyen- değişmez geçmişi hatırlatır. Ve asıl skandal da bu, bu geçiciliğin orada olması ve gitmemesi.
Neo Rauch’un skandal yapıtlarının, özellikle de bu sergideki mevcut yapıtlarının, çirkin olanı karanlığa çekmesini, sanki biri diğerini kuşatıyormuş gibi, aniden onu enfekte etmesini, sanki hüküm çoktan verilmiş gibi olmasını şöyle açıklamak gerekir. Buna nasıl dayanılır? Belki elinde bir votka ile?
Neo Rauch, sanatında düşüncelerinin gücünü ve kuvvetini bize gösterecek gizli rezervlere sahiptir. Leipzig sergisine de adını veren resim (“Sessiz Rezerv”, 2024, 250x300 cm), Rauch’un bilinçaltına sapladığı bıçak darbelerinin tipik bir varsayımıdır. Tarihi üniformalar giymiş, yedek askerler gibi duran iki adamın, üzerinde parlak ışıklar yanan bir Aziz Andreas haçı olan bir sopayı yere çaktığını, sanki sadece bir hayatta kalma meselesiymiş gibi bu işe kendilerini adadıklarını görüyorsunuz. Hadi, işe yarıyor.
Peki, günlük demir yolu geçitlerinin önüne asılan ve demir yolu trafiğinin önceliğini belirten bu Aziz Andreas haçı ne anlama geliyor? Acaba daha yeni doğduğunda anne ve babasının öldüğü tren kazası gibi büyük bir duman travmasına mı gönderme yapıyor? Bu tablonun karşısına geçip de ölümü düşünmeyen var mıdır? Yalnızlıktan kim muzdarip değildir ki? Peki İsa'nın çarmıha gerildiğine kim inanır? Belki de resimdeki kadın, kaderine aynı kararlılıkla meydan okuyor. Karanlık gökyüzü öyle kasvetli bir şekilde parlıyor ki, sanki her isyan boşunaymış gibi. Hatta parlak bir şimşeğin enerjisi bile, belki de son yargının umudu dışında, hiçbir umut yaymayabilir.
Kendi başlarına ayakta durabilen cesur insanlarNeo Rauch'un, bize hiçbir zaman tam olarak açık olmayan ama yine de rahatsız edici bir mesajın taşıyıcısı, kınamamamız gereken bir elçi olarak sanatında nasıl dokunacağını bildiği, ancak tahmin edebildiğimiz bir etere dokunuyormuş gibi görünen bu sanatın önünde diz çökmekten başka yapabileceğimiz bir şey var mı? Ne için kınanmalı? Yetenek için mi? El sanatları için mi? Acıtan görüntüler için mi? Ve sonra yine orada duruyor, Neo Rauch, stüdyoda, kendini açıklamak istemiyor, resimlerin ondan daha fazlasını bildiğine, ondan çok daha yüksek sesle, çok daha yüksek sesle konuştuklarına güveniyor ve her şey ve herkes için bir isim koymanın, bir etiket, bir unvan bulmanın kibir olduğunu kanıtlıyor. Ve işte espri bu. Bunlar aptallar içindir, tüm o posterleme ve etiketlemeler, Rauch'un sanatının bizi bunlardan kurtarması gerekiyor ve bunu, her şeyden ve her şeyden çok daha güçlü, bu büyük, anlamlı "biz"den, kendilerine sadık kalma cesaretine sahip olanlara sıklıkla haksızlık eden bu toplumdan çok daha güçlü, etkili bir güç olarak yapıyor.
Neo Rauch: Gizli Rezerv . 5 Temmuz'a kadar Leipzig-Plagwitz, Spinnereistr'deki Eigen+Art galerisinde. 7, Salı-Cumartesi 11:00-18:00. LUBOK Verlag Leipzig'deki “Sessiz Rezerv” kataloğu, 20 euro
Geri bildiriminiz var mı? Bize yazın! [email protected]
Berliner-zeitung
