Bondsdag | Vakbond remt parlementsleden van Links af

De gevreesde partijpolitieke schermutseling voltrok zich: drie van de vier kandidaten van de Linkepartij voor zogenaamde geheime commissies van de Bondsdag zakten donderdagmiddag laat af . Dit zijn geen gebruikelijke vakcommissies, maar commissies die zich bezighouden met veiligheidsgerelateerde kwesties en waarvan de werkzaamheden daarom geheim zijn. De Unie - en met name de CSU - had vooraf al de gemoederen verhit tegen Linkepartij-fractieleider Heidi Reichinnek en haar geschiktheid als lid van de Parlementaire Controlecommissie, die toezicht houdt op het werk van de geheime diensten, publiekelijk in twijfel getrokken. De aangevoerde redenen varieerden van twijfels over Reichinneks betrouwbaarheid en haar activiteiten op sociale media tot de bewering dat een fractieleider niet genoeg tijd kan besteden aan zo'n gevoelige taak. Omdat ook twee AfD-parlementsleden niet werden gekozen, zal de controlecommissie tot nader order slechts één parlementslid van een oppositiefractie, Konstantin von Notz van de Groenen, omvatten, naast vertegenwoordigers van de CDU, CSU en SPD.

Vanwege de campagne tegen Reichinnek richtte de media-aandacht zich vooral op haar persoon. Maar zoals donderdag duidelijk werd, is het conflict van een andere aard. Ook afgevaardigden Ines Schwerdtner, leider van de Die Linke, en Tamara Mazzi werden niet gekozen. Schwerdtner stelde zich kandidaat voor de commissie voor de Bundesschuldenwet, terwijl Mazzi zich kandidaat stelde voor de commissie voor de Financiering en de Bijzondere Activawet van de Bundeswehr. Alleen Dietmar Bartsch werd gekozen in de vertrouwenscommissie, die zich bezighoudt met de financiering van de inlichtingendiensten.

Opvallend aan de stemuitslag is dat de drie kandidaten van de Linkse Partij die niet slaagden, tussen de 260 en 280 stemmen kregen. Hiervoor was een zogenaamde bondskanseliermeerderheid van 316 stemmen nodig, oftewel een meerderheid van alle gekozen parlementsleden. De stemmen op de drie Linkse Partij-kandidaten kwamen ongeveer overeen met die van de SPD, de Groenen en de Linkse Partij. Vermoedelijk stemde de overgrote meerderheid van de CDU/CSU-fractie, evenals de AfD, waarvan de kandidaten eveneens faalden en alleen de stemmen van hun eigen fractie kregen, tegen.

Leider van de Linkepartij Ines Schwerdtner omschreef het stemgedrag van de CDU/CSU als een politiek schandaal. Door de Linkepartij-vertegenwoordigers de deelname aan deze commissies te ontzeggen, "beroven ze hun eigen overheidshandelen en de handelingen van staatsorganen van het noodzakelijke democratische toezicht", verklaarde Schwerdtner in reactie op een vraag van nd. "Maar juist dit toezicht is essentieel voor een functionerende democratie." In de zogenaamde financieringscommissie zou de oppositie onder andere tot taak hebben "inzicht te verkrijgen in het werk van bedrijven met federale deelname en aan te dringen op eerlijke arbeidsomstandigheden, verstandige besteding van middelen en duurzame bedrijfsontwikkeling." Volgens Schwerdtner wil de CDU/CSU de Linkepartij straffen omdat zij "ongemakkelijk te werk ging in de behandeling van de mondkapjesaffaire en de brandmuurkwestie."

Onder dergelijke omstandigheden zijn democratische tweederdemeerderheden in de toekomst zeer moeilijk denkbaar, aldus Schwerdtner. "Wie de oppositie uitsluit, kan niet op haar steun rekenen." Dit verwijst naar het feit dat de CDU-SPD-coalitie afhankelijk is van de stemmen van GroenLinks en Links in stemmingen die een tweederdemeerderheid vereisen om de AfD buiten de race te houden. Dit was recentelijk het geval toen Friedrich Merz de eerste ronde van de kanselierverkiezingen verloor, en de vraag rees hoe snel een tweede ronde kon worden gehouden.

Een tweederdemeerderheid is bijvoorbeeld ook vereist voor wijzigingen in de Grondwet. Reichinnek wees er vóór de verkiezingen op dat de coalitie ook voor de verkiezing van constitutionele rechters en de hervorming van de schuldenrem afhankelijk zou zijn van stemmen van de Linkspartij. Eerder deze week zei Christian Görke, parlementair manager van de Linkspartij tot de nieuwe parlementsverkiezingen op dinsdag, dat het afwijzen van kandidaten van de Linkspartij "verregaande gevolgen zou hebben voor alle andere afspraken in dit parlement". Hoe de Linkspartij op de stemming zal reageren – of ze dezelfde kandidaten opnieuw zal opstellen of nieuwe kandidaten zal voordragen – is nog niet besloten.