Gevangenisstraf voor Milorad Dodik: EU en NAVO moeten deze kans grijpen
De gevangenisstraf voor de president van de Republiek Srpska is een historisch keerpunt, met mogelijk verstrekkende gevolgen voor de machtsverhoudingen op de Balkan.
Dit is een open-sourcebijdrage . Berliner Verlag biedt alle geïnteresseerden demogelijkheid om teksten met relevante inhoud en professionele kwaliteitsnormen bij te dragen.
Met het definitieve vonnis tegen Milorad Dodik is niet alleen een juridisch hoofdstuk afgesloten, maar is ook een tijdperk van politieke chantage en etnonationalistische blokkade inBosnië en Herzegovina op zijn kop gezet. De jarenlange president van de Republika Srpska, die zichzelf altijd presenteerde als de onaantastbare prins van de Bosnisch-Servische politiek, heeft een enorme tegenslag geleden – juist door het rechtssysteem dat hij jarenlang heeft belasterd.
Dodik werd op 1 augustus 2025 veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en werd woensdag definitief uit zijn politieke ambt ontheven "op grond van de toepasselijke wetgeving", zoals Suad Arnautov van de Centrale Kiescommissie (CIK) uitlegde. Hij had namelijk wetten ondertekend die bedoeld waren om de geldigheid van beslissingen van hoge vertegenwoordiger Christian Schmidt en het Constitutionele Hof in de Republika Srpska teniet te doen – een duidelijke schending van de grondwettelijke orde van Bosnië.
Bovendien werd hem zes jaar lang een verbod opgelegd op alle politieke activiteiten en het bekleden van een openbaar ambt. Tegen het vonnis kan niet meer worden opgekomen. Hoewel Dodik aankondigde het niet te zullen erkennen, werd zijn politieke ondergang juridisch aangekondigd. Het is een historisch keerpunt – met mogelijk verstrekkende gevolgen voor de machtsverhoudingen in het land.
Dodik lijkt zichzelf al jaren aan het ontmantelen – een politiek bruisend fenomeen dat langzaam maar zeker is verzand in een eigen populisme. De steun vanuit Moskou , het inspelen op Poetins nabijheid en antiwesterse retoriek hebben blijkbaar hun grenzen bereikt. Washington heeft genoeg gezien – en blijkbaar genoeg invloed uitgeoefend.
Jarenlange steun van buitenaf en het stilzwijgen van vele binnenlandse politieke actoren zorgden ervoor dat Dodik een politieke arrogantie ontwikkelde waarin hij geloofde dat hij boven de wet stond. Hij was ervan overtuigd dat hij de democratische regels kon negeren – maar juist deze overmoed bleek nu zijn ondergang. De rechtbank heeft uitspraak gedaan – en Dodik weer met beide benen op de grond gezet. Een duidelijke juridische berisping voor de zelfverklaarde prins van Banja Luka. Een man die jarenlang de spot had gedreven met de rechtsstaat, werd nu gedwongen deze te erkennen – een symbolische overwinning voor de Bosnische instellingen.
Terwijl president Aleksandar Vučić in Belgrado de bekende houding van een bezorgde buur aanneemt, is zijn mening vanuit internationaal recht irrelevant. Maar de geschiedenis waarschuwt voor voorzichtigheid: van Slovenië tot Kosovo zijn de buurlanden bekend met het destructieve potentieel van het Servische regionale beleid. Berichten over aanhoudende destabilisatiepogingen vanuit Belgrado vormen geen bijzaak, maar een context die serieus genomen moet worden.
De politieke hyenajacht is begonnenMet Dodiks wankele leiderschap is de koorts van de territoriumoorlog in het Bosnisch-Servische partijlandschap hoog opgelopen. Voormalige aanhangers, schimmige critici en opportunisten ruiken hun kans. Een politieke verschuiving wordt verwacht – weg van de SNSD en richting alternatieve platforms die overleving beloven in de veranderende machtsstructuur. Voor velen blijft het doel hetzelfde: politiek en financieel zelfbehoud.
De politieke omwenteling heeft ook gevolgen voor twee andere actoren: Dragan Čović, leider van de Kroatische nationalistische partij HDZ BiH, was jarenlang een strategische bondgenoot van Dodik. Met zijn hulp verdedigde hij de eis voor een "derde-entiteitsstatus" voor Kroaten in het land. Nu deze partner wankelt, kan Čović gedwongen worden om – in tegenstelling tot zijn eerdere standpunt – meer bereidheid tot compromissen te tonen.
Bakir Izetbegović, al jarenlang leider van de Democratische Actiepartij (SDA), heeft met Dodiks vertrek weliswaar een ideologische tegenstander verloren, maar hij herwint indirect ook zijn politieke relevantie. De trojka, een hervormingsgezinde alliantie van de SDP, Naša Stranka en Narod i Pravda, is er tot nu toe niet in geslaagd duidelijke politieke lijnen te trekken of de verwachtingen voor daadwerkelijke verandering waar te maken. Te vaak raken de deelnemers verstrikt in interne ruzies, gebrekkige communicatie en symbolische politiek.
De Trojka scoort momenteel meer eigen doelpunten dan doelpunten – en geeft daarmee de man die ze eigenlijk politiek probeerde te verslaan, Bakir Izetbegović, nieuwe energie. Hoe zwakker en meer gedesoriënteerd de Trojka wordt, hoe waarschijnlijker het is dat Izetbegović zich weer als een ervaren staatsman presenteert – hoe terecht de kritiek op zijn verleden ook mag zijn.
Duidelijke boodschap aan Brussel en WashingtonRusland en Servië proberen waarschijnlijk een nieuwe belangenbehartiger in Bosnië te vinden, maar iemand van Dodiks kaliber is momenteel niet beschikbaar. Juist hier ligt de kans: voor Brussel, voor Washington, voor iedereen die gelooft in stabiliteit en Europese integratie.
Deze kans, dit constructieve venster van mogelijkheden, moet door de EU en de NAVO worden aangegrepen. Nu is het moment om duidelijke signalen af te geven – met politieke aanwezigheid, economische steun en strategische druk op de krachten die tot nu toe als blokkades hebben gefungeerd. Het gaat er niet alleen om Bosnië dichter bij de NAVO en de EU te brengen, maar ook om de invloed van autoritaire krachten permanent terug te dringen.
Wie nu aarzelt, verliest. Wie actie onderneemt, kan Bosnië en Herzegovina echter op het pad van hervorming, verzoening en integratie leiden – en zo eindelijk laten zien dat Europees beleid nog steeds impact kan hebben op de Westelijke Balkan.
Erdin Kadunić is een Duits-Bosnische afgestudeerde politicoloog en vader van drie kinderen. Hij studeerde aan de Vrije Universiteit van Berlijn en woonde vervolgens acht jaar in Bosnië, waar hij onder meer als persvoorlichter bij de Duitse ambassade in Sarajevo werkte. Tegenwoordig woont hij in Düsseldorf en werkt hij als tolk en vertaler voor het Bosnisch, Kroatisch en Servisch. Op zijn TikTok-kanaal "Balkandolmetscher" en in zijn nieuwe e-book "Život u Njemačkoj – kratko i jasno objašnjeno" legt hij het leven in Duitsland uit aan nieuwkomers uit de Balkan.
Dit artikel is ingediend in het kader van ons open source-initiatief. Met Open Source biedt Berliner Verlag iedereen die geïnteresseerd is de mogelijkheid om teksten aan te bieden met relevante inhoud en professionele kwaliteitsnormen . Geselecteerde artikelen wordengepubliceerd en betaald .
Berliner-zeitung
