Lauterbach bij Lanz: Wat een irritante verschijning

Iedereen die Karl Lauterbach donderdagavond in "Markus Lanz" zag, had de indruk kunnen krijgen dat de voormalige minister van Volksgezondheid zich vermaakte. De discussie spitste zich toe op de mondkapjesdeals van zijn voorganger, Jens Spahn – een zeer ernstige zaak, waaraan waarschijnlijk miljarden belastinggeld is verspild en waarvoor de federale overheid nog steeds verwikkeld is in talloze rechtszaken met bedrijven. Lauterbach bleef echter grinniken en giechelen. De verspilde miljarden; de gelukszoekers die zich in tijden van nood verrijkten; het momenteel besproken onderzoeksrapport, dat onherkenbaar is gemaakt – was het allemaal op de een of andere manier grappig? Het was een irritante verschijning.

Wat vooral verontrustend was, was hoe de oud-minister zich in de ZDF-studio presenteerde als een ridder van de transparantie. Hoewel hij er soms om moest lachen, uitte hij ook duidelijk zijn onbegrip over de manier waarop nu met het zogenaamde Sudhof-rapport wordt omgegaan. Dit is het rapport dat Lauterbach in opdracht van voormalig staatssecretaris Margaretha Sudhof tijdens zijn ministerschap heeft opgesteld om licht te werpen op de mondkapjesdeals uit de coronajaren, en dat zijn opvolgster Nina Warken (CDU) nu met enige tegenzin en met uitgebreide redacties heeft ingediend bij de begrotingscommissie van de Bondsdag. De boodschap van zijn televisieoptreden was duidelijk: Lauterbach had het anders, transparanter, moeten aanpakken.

Maar dat deed hij niet – en daarin schuilt het probleem. Lauterbach zelf verklaarde dat hij het Sudhof-rapport aan het einde van zijn ambtstermijn al had. Hij had het dus allang zelf kunnen publiceren, maar dat heeft hij nagelaten.

In hoeverre was het verlangen naar verlichting de drijvende kracht achter deze benadering?

Dat is nog niet alles. Het zelfbewustzijn dat hij aan de dag legt met betrekking tot de noodzaak van verduidelijking, laat zien wat een zielige transparantieridder Lauterbach is. Spahns dure deals verdienen ongetwijfeld een onderzoek, idealiter door een onderzoekscommissie. Lauterbachs rol mag echter niet over het hoofd worden gezien.

Je moet het hele proces vanaf het begin bekijken. Aan het begin van zijn ministerschap beloofde Lauterbach opheldering over de mondkapjesdeals, maar leverde aanvankelijk weinig bijdrage . Hij gaf pas veel te laat opdracht tot een rapport over de gebeurtenissen – hij, de SPD-politicus, had immers uitgerekend een SPD-collega opdracht gegeven om vooral de ambtelijke handelingen van zijn CDU-voorganger te onderzoeken. In hoeverre motiveerde de wens tot opheldering deze aanpak werkelijk? Sudhof heeft blijkbaar nooit met Spahn zelf gesproken tijdens haar onderzoek. Lauterbach legde over Lanz uit dat ze met niemand met politieke verantwoordelijkheid had gesproken – zonder uit te leggen waarom zijn voorganger als minister van Volksgezondheid geen bijdrage had kunnen leveren aan de kwestie die hem direct aanging.

Uiteindelijk bewaarde Lauterbach het rapport in zijn la. Hij gaf het giftige document door aan zijn opvolger, die nu onder druk aan haar termijn begint: "Het publiek verwacht opheldering, maar zijn partijgenoot Spahn – als leider van de CDU/CSU-fractie, de op één na machtigste man binnen de CDU – zou op de een of andere manier beschermd moeten worden tegen aanvallen. Zijn affaire is nu ook de hare."

Nee, de oud-minister strijdt niet voor transparantie

En Lauterbach? Hij spotte met alle redacties die Warken in de tv-studio had gemaakt. Juist hij deed het! De uitgebreide redacties van de coronaprotocollen van het Robert Koch Instituut , dat onder zijn controle stond, vonden plaats tijdens zijn ambtsperiode – documenten waar het publiek recht op had volgens de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), maar die eerst via juridische procedures moesten worden vrijgegeven . Bovendien vertrapte het ministerie van Volksgezondheid zelf de Wob tijdens Lauterbachs ambtsperiode . De informatieprocedures onder de Wob duurden een jaar of langer, hoewel de wet binnen een of twee maanden afgerond had moeten zijn. Om eerlijk te zijn, vanwege de belangstelling voor pandemiebeleid waren er tijdens Lauterbachs ambtsperiode veel verzoeken om informatie, en de relevante experts op zijn ministerie waren overbelast. Maar een minister die zich had toegelegd op het verstrekken van informatie had de middelen kunnen aanpassen om aan de vraag te voldoen – Lauterbach deed dat niet.

Wat Lanz betreft, hij had nu het voorrecht om maanden geleden als een van de eersten het – ongeredigeerde – Sudhof-rapport te lezen. Hij sprak openlijk over hoe oud-kanselier Olaf Scholz erin werd genoemd (volgens hem is het nauwelijks de moeite waard om te vermelden). Toen Lanz hem herhaaldelijk vroeg wat er over hem in stond, weigerde Lauterbach opgewekt te antwoorden.

Nee, de voormalige minister voert geen strijd voor transparantie. Hij zet een economisch stimuleringsprogramma in om politieke ontevredenheid te zaaien.

Heeft u feedback? Schrijf ons! [email protected]