Myanmar | De schijnverkiezingen van de dictator

Generaal Min Aung Hlaing, die samen met zijn loyalisten op 1 februari 2021 met een staatsgreep abrupt een einde maakte aan de korte democratische fase in het Zuidoost-Aziatische land, is niet langer premier. De legerleider geeft zijn parallelle positie aan de top van het kabinet op, maar blijft wel de uiteindelijke beslissingsbevoegdheid behouden. Andere recent aangekondigde veranderingen – waaronder de ontbinding van de State Administration Council (SAC), de officiële naam van het hoogste orgaan van de junta in Naypyidaw – zijn eveneens slechts cosmetisch.

Eén ding blijft cruciaal: de noodtoestand die sinds de staatsgreep van kracht was, is op 31 juli zonder verdere verlenging verlopen. Dit betekent niet dat de situatie in het land weer normaal wordt of dat er meer vrijheid is. Maar het militaire regime wil verkiezingen houden – en dat kan alleen zonder noodtoestand. De verkiezingen moeten "binnen zes maanden" plaatsvinden, aldus een woordvoerder van het leger, die eind januari als deadline stelt.

ASEAN is van plan een missie naar Myanmar te sturen

Eerder deze week kondigde de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties (ASEAN) de uitzending aan van een nieuwe missie naar de lidstaat. De delegatie, die naar verwachting op 19 september aan haar reis begint, zal worden geleid door de Maleisische minister van Buitenlandse Zaken, Mohamad Hasan. Maleisië is momenteel voorzitter van de regionale gemeenschap met tien leden. Zijn collega's uit Indonesië, Thailand en de Filipijnen zullen naar verwachting deel uitmaken van het team, zo werd aangekondigd. De groep wil een algemeen overzicht krijgen van de situatie in het onrustige Myanmar, en dat niet alleen vóór de volgende ASEAN-top in oktober.

De aangekondigde verkiezingen zullen ook onderwerp van gesprek zijn tijdens de uitwisseling, aldus Hasan. Zelfs de andere Zuidoost-Aziatische landen betwijfelen terecht of er daadwerkelijk algemene en vrije verkiezingen zullen komen. Eén ding is in feite duidelijk: de krachten die beweren echt democratisch te zijn, onder leiding van de Nationale Liga voor Democratie (NLD), die tot de staatsgreep in 2016 onder Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi regeerde , blijven uitgesloten. Net als andere groeperingen is de NLD haar partijregistratie kwijtgeraakt. Degenen onder de voormalige leiders die niet in de gevangenis zitten, of misschien al overleden zijn, zijn waarschijnlijk in ballingschap gegaan of ondergedoken in het land.

Het is onduidelijk hoe dit verkiezingsspektakel onder de omstandigheden van een burgeroorlog zou moeten werken.

Volgens de laatste aankondiging van de pro-regime kiescommissie zijn 55 partijen goedgekeurd voor de verkiezingen, waarvan er negen van plan zijn kandidaten voor het parlement op nationaal niveau voor te stellen. Dit zijn allemaal partijen die verbonden zijn met de junta, en de vermoedelijke winnaar is al bepaald: de Union Solidarity and Development Party (USDP), die in 2011 voortkwam uit een massaorganisatie van de vorige dictatuur.

In de democratische strijd met de NLD in 2015 slaagde de partij, die voornamelijk wordt gesteund door voormalige officieren, er niet in om meer dan iets minder dan een derde van de stemmen en acht procent van de zetels te bemachtigen. Nu wordt ze geacht te dienen als een middel om externe legitimiteit te verlenen aan de wrede militaire staat, die oorlog voert tegen grote delen van de eigen bevolking. Tot nu toe kon Min Aung Hlaing voornamelijk vertrouwen op haar traditionele beschermende macht, China, en op enige steun van Rusland, India en Pakistan. Het politieke Westen legde na de staatsgreep sancties op, maar de VS zouden die, onder de onvoorspelbare Donald Trump, in ieder geval gedeeltelijk kunnen versoepelen.

Verkiezingen in de burgeroorlog

Het is onduidelijk hoe deze electorale farce onder burgeroorlogsomstandigheden zou moeten functioneren. 63 gebieden staan momenteel onder staat van beleg en worden betwist, benadrukte Hasan. De noordwestelijke staat Rakhine wordt bijna volledig gecontroleerd (14 van de 17 gemeenten) door het Arakan Leger (AA). Het kan militair gezien worden beschouwd als de sterkste van de verschillende gewapende etnische minderheidsgroepen . Terwijl anderen aan hun frontlinie recentelijk in het defensief zijn gedwongen en de junta de luchtaanvallen heeft hervat, bijvoorbeeld op het hoofdkwartier van de Karen Nationale Unie (KNU), rukken de AA en haar eenheden nu op naar de aangrenzende provincie Ayeyarwady van Rakhine.

Begin deze maand was het vierenhalf jaar geleden dat de staatsgreep plaatsvond . Suu Kyi, die in juni 80 werd, staat vanwege haar slechte gezondheid onder huisarrest. De omstandigheden in de gevangenissen zijn nog erger. Gevangenen wordt zelfs basisgezondheidszorg ontzegd, aldus een hulporganisatie voor gevangenen die de Karenni-minderheid vertegenwoordigt in een recent artikel op het nieuwsportaal The Irrawaddy, waarbij de Loikaw-gevangenis als voorbeeld werd genoemd.