Nieuwe NGO | »Free Speech Aid«: Vrijheid van meningsuiting als strijdkreet

Deze week werd in Duitsland een nieuwe organisatie opgericht die zich inzet voor de bescherming van de vrijheid van meningsuiting: "Free Speech Aid". Volgens de initiatiefnemers wordt dit fundamentele democratische recht steeds meer bedreigd door censuurmechanismen. Westerse democratieën, zo stellen ze, "breiden stilletjes en efficiënt hun eigen surveillancesystemen uit om te controleren wat er gezegd mag worden", terwijl ze tegelijkertijd autoritaire staten bekritiseren vanwege hun repressie.

Het citaat is afkomstig van Jakob Schirrmacher, journalist en zoon van FAZ-co-redacteur Frank Schirrmacher, die in 2014 overleed. In een gastartikel voor de rechts-nationalistische "Preußische Allgemeine Zeitung" beschrijft hij Duitsland als een samenleving die "zichzelf probeert te stabiliseren door de vrijheid van meningsuiting te beperken". Schirrmacher benadrukt dat veel voorstanders van "Free Speech Aid" dit hebben ervaren.

Andere medeoprichters zijn onder meer voormalig AfD-politica Joana Cotar, Marcus Pretzell (ook FDP en AfD), FAZ-auteur Rainer Meyer ("Don Alphonso") en staatsrechtjurist Josef Franz Lindner. Wat hen verenigt, is hun regelmatige polemiek tegen een linkse "cancelcultuur" – en hun bewering dat "woke" de democratie in Duitsland heeft vervangen.

De term verwijst naar een besef van sociaal onrecht en discriminatie, en de wens om deze actief te bestrijden. De Free Speech Aid-bubbel definieert 'wokeness' echter als links politiek activisme van door de staat gefinancierde non-gouvernementele organisaties, waarvan zij geloven dat het leidt tot intolerantie jegens andersdenkenden.

Zelfs na de federale verkiezingen worden de Groenen beschouwd als hun grootste vijand – met name voormalig vicekanselier Robert Habeck. De partij wordt ervan beschuldigd meldpunten te hebben opgezet om niet-criminele haatzaaiende uitlatingen online te vervolgen. Dit is echter geen uitvinding van de Groenen, maar een vereiste voor de implementatie van de Digital Services Act , een EU-richtlijn.

In zijn onlangs verschenen boek "Disinform Yourself!" spreekt Schirrmacher over een zogenaamd "Censorship Industrial Complex", een netwerk van overheden, technologiebedrijven, ngo's, media en factcheckers dat beweert democratische waarden te verdedigen, maar volgens hem de fundamenten van een open samenleving ondermijnt. Het vertrouwt op subtiele mechanismen zoals "algoritmische zichtbaarheidscontrole", informele sancties en politieke steunprogramma's.

"Free Speech Aid" bevestigt daarmee haar status als onafhankelijke ngo zonder overheidsfinanciering. Het doel is om gevallen van censuur te documenteren. De criteria die de organisatie hanteert voor de selectie van deze gevallen blijven echter onduidelijk. Verwacht wordt dat de focus zal blijven liggen op gevallen die passen bij de meer conservatieve of zelfs rechtse politieke oriëntatie van de oprichtende groep.

De organisatie noemt voorbeelden zoals "huiszoekingen vanwege satirische beeldbijdragen" en laat de context weg: bijvoorbeeld de strafrechtelijke relevantie van dergelijke bijdragen in gevallen van aanzetten tot haat of bedreiging . Ook Jakob Schirrmachers verwijzing naar bekende dissidenten zoals "Ai Weiwei, Navalny, Snowden, Assange, Böhme, Biermann" overtuigt niet: deze personen vertegenwoordigen verzet tegen autoritaire systemen, wat door hun vermelding in de context van de vervolging van opruiende socialemediacontent wordt gebagatelliseerd.

"Free Speech Aid" richt zich daarom waarschijnlijk niet op de alomvattende bescherming van pluralistische debatten in het algemeen, maar eerder op de gerichte verdediging van een rechts spectrum aan meningen. De organisatie is daarmee een voorbeeld van een ontwikkeling waarin het concept vrijheid steeds meer door rechts wordt gepolitiseerd.