Stefanie Hubig in een interview: "De bondsminister van Binnenlandse Zaken moet nu heel snel handelen"

Berlijn. We verwelkomen de nieuwe minister van Justitie, Stefanie Hubig, in haar woning vlakbij de Gendarmenmarkt in Berlijn. Haar kantoor is lichtjes veranderd ten opzichte van haar voorgangers. Het bureau is naar de deur verplaatst. De vergadertafel staat nu verder naar achteren in de kamer. Alles lijkt keurig opgeruimd – inclusief de minister.

Mevrouw Hubig, begrijpt u op welke juridische basis asielzoekers momenteel aan de Duitse grens worden afgewezen?

Het is duidelijk dat deze afwijzingen niet uitsluitend op het Duitse recht kunnen worden gebaseerd. De bondsminister van Binnenlandse Zaken baseert zich daarom op aanvullende steun uit het EU-recht: artikel 72 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie.

Begrijpt u dat?

Het is de enige manier. Niettemin blijft het waar: het zal zeer moeilijk zijn om een ​​rechtvaardiging te geven die voldoet aan de eisen van artikel 72. De bondsminister van Binnenlandse Zaken heeft de afwijzingen op eigen gezag bevolen. De administratieve rechtbank van Berlijn heeft de afwijzingen nu in drie kort gedingen onrechtmatig verklaard.

De bestuursrechter in Berlijn deed echter niet alleen uitspraak in de drie individuele gevallen, maar kwam ook tot een principiële beslissing.

Juridisch gezien ben ik het daar niet mee eens. Het Hof heeft in zijn tussenarresten duidelijk gemaakt: de drie Somalische asielzoekers mogen niet worden teruggestuurd, maar moeten een procedure volgens de Dublin III-verordening krijgen. Daarom moet worden onderzocht welk EU-land verantwoordelijk is voor hun asielaanvraag. Onder bepaalde omstandigheden kan een asielprocedure in Duitsland dan noodzakelijk zijn. De bondsminister van Binnenlandse Zaken heeft toegezegd zich aan deze beslissingen te houden.

Maar ondanks het fundamentele belang van de beslissingen, blijft hij bij alle andere afwijzingen van asielzoekers. Kan dat waar zijn?

Het Hof heeft zijn beslissingen zeer gedetailleerd en nauwkeurig toegelicht. Het heeft ook artikel 72 behandeld. Niettemin zijn deze beslissingen alleen bindend voor de drie specifieke gevallen die hier worden behandeld. Het is ook niet geheel uitgesloten dat andere rechtbanken in andere procedures tot andere conclusies komen. Eén ding is zeker: we zullen verdere rechterlijke beslissingen nauwlettend volgen. En uiteraard zullen we dan ook bespreken of de afwijzing van asielzoekers in het licht van deze beslissingen in stand kan blijven.

Wanneer zou u het als een pijngrens beschouwen: als het Hof van Justitie van de Europese Unie in het voordeel van de Berlijnse bestuursrechter zou oordelen – of eerder?

Als het Europese Hof van Justitie oordeelt dat artikel 72 niet van toepassing is, is dat het allerlaatste woord. Het kan echter nog wel even duren voordat het Europese Hof van Justitie zijn standpunt verduidelijkt. Het is voor mij duidelijk: de bondsminister van Binnenlandse Zaken moet nu heel snel de toegezegde redenen geven. Mochten onafhankelijke Duitse rechtbanken dan alsnog oordelen dat deze afwijzingen onrechtmatig zijn, dan is het moeilijk te rechtvaardigen dat dit zo blijft totdat het Europese Hof van Justitie zich ook over de kwestie heeft uitgesproken.

De waarheid is dat andere Europese landen het Dublin-systeem ook niet bijzonder serieus nemen. Ze laten vluchtelingen al jaren doorstromen naar Duitsland. Wat kan of moet Duitsland doen om meer rechtszekerheid te creëren, zowel nationaal als internationaal?

Eén ding is zeker: het Dublinsysteem werkt niet zoals het hoort. En de migratiestromen van de afgelopen jaren hebben ons land voor zeer grote uitdagingen gesteld. Daarom moeten we met andere staten samenwerken om betere oplossingen te vinden om irreguliere migratie te beperken. De bescherming van de Europese buitengrenzen is in dit opzicht van bijzonder belang. De waarheid is echter ook dat het aantal asielaanvragen in de eerste maanden van dit jaar al aanzienlijk is gedaald: aan de Duitse grenzen met bijna 50 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Dit toont aan dat een vermindering van irreguliere migratie mogelijk is – zelfs zonder asielzoekers aan de binnengrenzen van de EU te weigeren. Nu moeten we de volgende stap zetten en snel de hervorming van het Gemeenschappelijk Europees Asielstelsel doorvoeren. Want we hebben natuurlijk een systeem van regels nodig dat in heel Europa werkt en daarom ook geaccepteerd wordt.

In een interview met RND op haar kantoor: Minister van Justitie Stefanie Hubig (SPD).

Bron: Kira Hofmann

De rechters van de Berlijnse administratieve rechtbank die uitspraak deden over de afwijzingen, werden vervolgens beledigd en bedreigd. Is het respect voor de rechterlijke macht in ons land aan het afbrokkelen?

Helaas kan men die indruk krijgen. De drie rechters zijn ernstig bedreigd. En dit is helaas geen op zichzelf staand incident. Rechters worden herhaaldelijk bedreigd en belasterd. Dit is een zeer problematische ontwikkeling. Dergelijke aanvallen zijn altijd gericht tegen de wet zelf en tegen de rechtsstaat zelf. Ik hoop dat de samenleving, samen met de politiek, een duidelijk standpunt inneemt en de onafhankelijke rechtspraak resoluut steunt. Ik zal dat zeker met al mijn kracht doen.

Hoe bezorgd bent u dat er iets fundamenteels mis zal gaan?

Duitsland is een stabiele democratie. De scheiding der machten en de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht zijn historische verworvenheden. Maar deze principes kunnen onder druk komen te staan ​​– van binnenuit en van buitenaf. We ervaren dit nu. Kijk maar naar de Verenigde Staten. Ik heb groot vertrouwen in de stabiliteit van de Duitse democratie. Maar we moeten ook iets doen om die te bevorderen – inclusief respect voor staatsinstellingen en de mensen die ervoor werken. Denk maar aan de toenemende aanvallen op politieagenten en hulpdiensten.

Moeten aanvallen op brandweerlieden, ambulancepersoneel, politieagenten of rechters strenger bestraft worden?

Dergelijke aanvallen kunnen vandaag de dag al streng worden bestraft. Maar ik kan me voorstellen dat we op sommige gebieden aanpassingen moeten doorvoeren – bijvoorbeeld bij aanvallen op hulpverleners. Dergelijke aanvallen zijn onacceptabel en dit moet duidelijk in het Wetboek van Strafrecht worden vastgelegd. Om een ​​voorbeeld te geven: er zijn gevallen bekend waarin hulpverleners in een hinderlaag werden gelokt en daar werden aangevallen. De onrechtvaardigheid van dergelijke aanvallen is ernstig. We zouden voor dergelijke gevallen een expliciete bepaling in het Wetboek van Strafrecht kunnen creëren – met een zwaardere strafdreiging.

Over een ander onderwerp: het laatste rapport van het Bundesamt für Verfassungsschutz (Bundesamt für Verfassungsschutz) toont opnieuw aan dat de toename van extremisme in Duitsland ook te verklaren is door radicalisering in online media. Hebben we meer regelgeving nodig?

Ik vind het vooral verontrustend dat steeds meer jongeren radicaliseren. Sociale media spelen daarin een sleutelrol. Juist daarom hebben we een duidelijke leeftijdsgrens nodig voor TikTok en andere platforms – en die moet gehandhaafd worden. En natuurlijk spelen ouders en scholen ook altijd een rol; zij moeten mediawijsheid aanleren. In het regeerakkoord hebben we afgesproken een commissie van experts in te stellen die de effecten van digitale media op kinderen en jongeren onderzoekt. Ik vind het belangrijk dat deze commissie ook de mogelijkheden voor strengere regelgeving onderzoekt. Mijn collega Prien en ik voeren hierover vruchtbare gesprekken.

Wat kan regelgeving eigenlijk bereiken?

De Digital Services Act van de EU bevat duidelijke richtlijnen voor de verspreiding van crimineel relevante content. Deze moeten worden gehandhaafd. Ik zie lacunes, met name in de bescherming van kinderen en jongeren. Effectieve leeftijdscontrole ontbreekt. Zelfs legale content kan zeer problematisch zijn voor kinderen en jongeren. We kunnen niet toestaan ​​dat tien- of twaalfjarigen via hun smartphone worden geradicaliseerd en geïndoctrineerd. Tegelijkertijd moeten we uiteraard de vrijheid van meningsuiting en informatie van kinderen en jongeren respecteren.

U wilt ook de huurbescherming verlengen. Maar ondanks deze bescherming neemt het aantal daklozen toe, mede doordat mensen vanwege huurachterstand uit hun huis worden gezet. Wat wilt u daaraan doen?

Het onvrijwillige verlies van een huurwoning is een ramp voor de getroffenen. Daarom wil ik de regeling voor uitstel van betaling uitbreiden: huurders die vanwege huurachterstanden uit hun woning zijn gezet, moeten de kans krijgen om het verlies van hun woning af te wenden. Ze moeten een eerder uitgesproken uitzetting ongedaan kunnen maken door openstaande bedragen te betalen. Momenteel bestaat deze mogelijkheid alleen bij beëindiging zonder opzegtermijn. Mijn doel is om ervoor te zorgen dat uitstel van betaling ook geldt voor reguliere beëindigingen. Dit draagt ​​bij aan een effectieve huurdersbescherming. En we willen dit vóór het einde van dit jaar invoeren.

Er is ook een commissie van deskundigen gepland voor het huurrecht. Wat wilt u nog meer bereiken?

De deskundigencommissie zal zich bijvoorbeeld buigen over de regelgeving rond woekerprijzen. Waarom wordt de huidige boete voor woekerprijzen zo weinig toegepast? En hoe kunnen we deze regelgeving effectiever maken? We zullen ook de huurdersbescherming verder versterken. We willen geïndexeerde huren onderzoeken en bekijken of en hoe we deze kunnen reguleren of de controle ervan kunnen verbeteren. Door de hoge kosten van levensonderhoud en inflatie zijn de geïndexeerde huren enorm gestegen. We willen ook strengere regels invoeren voor het verhuren van gemeubileerde appartementen. Het is een slechte gewoonte om appartementen te voorzien van een tafel en een bed – in de veronderstelling dat dit bijvoorbeeld de huurprijsregulering zou omzeilen. Ook hiertegen zullen we optreden.