Zwangerschap: CSU verzet zich tegen meer door de staat gefinancierde abortussen

De SPD streeft al lang naar legalisering van abortus, terwijl de CDU/CSU de huidige counselingregeling als een afdoende oplossing beschouwt. De SPD en CDU /CSU hebben in hun regeerakkoord ingestemd met een hervorming, maar de exacte details waarover de partijen het eens zijn, zijn binnen de coalitie controversieel.

In het regeerakkoord staat het volgende over abortussen: "We breiden de kostendekking door de wettelijke ziektekostenverzekering uit boven de huidige regelgeving." De SPD ziet dit als een indirecte oplossing om artikel 218 van het Wetboek van Strafrecht in te trekken, dat abortussen in eerste instantie strafbaar stelt en ze alleen onder bepaalde voorwaarden ongestraft laat. De CDU/CSU daarentegen ziet de straf slechts als een belofte dat de staat voor meer vrouwen dan voorheen abortussen zonder straf zal betalen.

Er is echter ook weerstand binnen de gelederen van de CDU/CSU. "Persoonlijk beschouw ik zorgverzekeraars als grondwettelijk twijfelachtig als ze kosten dekken die de huidige regelgeving te boven gaan, en naar mijn mening zou dit de normen van artikel 218 ondermijnen", aldus Stephan Pilsinger, CSU-bondsdaglid, in de Süddeutsche Zeitung . "De CDU/CSU zal artikel 218 niet afschaffen of verzwakken", aldus Pilsinger, vicevoorzitter van de commissie Volksgezondheid.

Het Federaal Bureau voor de Statistiek telt ongeveer 100.000 abortussen per jaar in Duitsland . Vrouwen moeten de kosten voor de ingreep over het algemeen zelf betalen. De Wet op zwangerschapsconflicten bepaalt dat deze kosten kunnen worden gedekt als de vrouw weinig geld heeft. Sinds juli ligt de netto-inkomensgrens op € 1.500 per maand, aldus de Vereniging van Wettelijke Ziekenfondsen. Deze grens stijgt doorgaans jaarlijks. Bij kinderen stijgt de grens; ook de huur kan in aanmerking worden genomen.

Vrouwen moeten een vergoeding aanvragen bij hun zorgverzekeraar. TK, de grootste zorgverzekeraar van Duitsland, raadt vrouwen aan om naar een klantenservice te gaan en hun meest recente loonstrook en een actueel bankafschrift mee te nemen. Abortussen worden echter niet vergoed door de zorgverzekeraars: de zorgverzekeraars ontvangen op hun beurt een vergoeding van de deelstaten.

In 2022 ondervroeg een onderzoeksgroep van de Hogeschool Fulda ongeveer 600 vrouwen die onbedoeld zwanger waren geraakt en een abortus hadden ondergaan over de kosten. Ongeveer 60 procent van de respondenten vroeg een vergoeding aan en kreeg deze ook. Ongeveer zeven procent kreeg geen vergoeding. De rest diende geen aanvraag in. De ondervraagde vrouwen schatten de kosten vaak op ongeveer € 300 of € 400. Ze gaven ook aan dat de kosten van abortussen hoger uitvallen als het moeilijk is om de procedure in hun regio te verkrijgen. Reiskosten kunnen hier ook nog bijkomen.

De discussie over hoe de zin in het regeerakkoord moet worden geïnterpreteerd, werd geïnitieerd door advocate Frauke Brosius-Gersdorf, voorgedragen door de SPD voor het Bundesverfassungsgericht. Nadat haar verkiezing op het laatste moment werd afgeblazen, zei ze in het tv-programma van Markus Lanz dat zij de zin in het regeerakkoord opvatte als "een uitbreiding van de uitkeringsplicht van de wettelijke ziektekostenverzekering". Volgens de jurisprudentie van het Bundesverfassungsgericht zou er alleen een uitkeringsplicht voor abortus mogen zijn als deze legaal is. Met andere woorden: in het regeerakkoord werd indirect besloten om artikel 218 te schrappen. Veel SPD-leden steunden deze opvatting.

Federale minister van Volksgezondheid Nina Warken (CDU) sprak deze interpretatie afgelopen weekend tegen. "Dat is zeker niet wat er bedoeld wordt", vertelde ze aan de Berliner Morgenpost . Warken wees er daarentegen op dat kostendekking al mogelijk is. "Het is denkbaar om de huidige inkomensgrens hiervoor te verhogen", zei Warken. "Daarvoor hoeft artikel 218 van de abortuswet niet te worden gewijzigd."

Warkens verklaring wordt binnen de CDU/CSU-fractie gedeeld – maar niet door iedereen, zoals blijkt uit het bezwaar van CSU-parlementslid Pilsinger. Zijn juridische interpretatie sluit beter aan bij die van Brosius-Gersdorf en de SPD, namelijk dat artikel 218 en de kostenvergoeding nauw met elkaar verbonden zijn. Hij komt simpelweg tot de tegenovergestelde conclusie, namelijk dat de bestaande constructie de staat belet meer abortussen te betalen dan voorheen. Pilsingers opmerking dat hij zijn "persoonlijke" mening deelt, geeft aan dat de kwestie een kwestie van individueel geweten kan zijn voor parlementsleden. De conservatief-rode coalitie heeft slechts een meerderheid van 13 zetels in de Bondsdag.