'Op dit moment heeft de Bank of the Republic redenen om voorzichtig te zijn, en één daarvan is de financiële situatie van het land': interview met Bruce Mac Master

Enkele dagen voor het 10e Colombiaanse Zakencongres (CEC) in Cartagena gaf Bruce Mac Master, voorzitter van Andi, een gedetailleerd overzicht van de huidige economische situatie in Colombia. Hij zei dat hij er niet bepaald optimistisch over was dat het land op dit punt in de regering een pad van aanhoudende groei zou kunnen bereiken.

In een interview met EL TIEMPO ging de woordvoerder van de vakbond onder meer in op de huidige verhoudingen tussen de bedrijfsleiders en de regering, de verslechterende veiligheidssituatie, de voortdurende stakingen en blokkades, maar ook op enkele oorzaken van de huidige groei (overmakingen en koffie) en de hoogte van de belastingen die de productiesector uiteindelijk zelfs zonder belastinghervorming zal moeten betalen, naast andere belangrijke kwesties.

Ik zou het niet durven zeggen, want er zijn dingen die blijven stromen, zij het met de nodige obstakels. Er zijn twee of drie overheidsgebieden waarmee het onmogelijk is om te praten. De president zelf (Gustavo Petro), laten we zeggen, is iemand die het moeilijk vindt om te praten, niet alleen met ons, maar ook met zijn ministers en ondergeschikten. Naast hem hebben we met verschillende ministeries samengewerkt. Misschien wel het enige waarmee we vrijwel geen productieve gesprekken voeren, is het ministerie van Volksgezondheid. Nu, met de opdracht van het Constitutionele Hof om samen te werken aan de definitie van de UPC (Capital Payment Unit), is er een wettelijke verplichting om met ons om de tafel te gaan zitten en te praten. Er was al een eerste vergadering; de tweede werd woensdag geschorst vanwege een gebrek aan quorum, maar we zullen daar moeten praten, of de minister dat nu wil of niet. Als u het mij vraagt, zou ik zeggen dat het scenario dat we hebben nagestreefd en niet zullen opgeven, dat van samenwerken is. We hoeven geen vrienden te worden, of samen te lunchen, of ons privéleven te delen, maar we hebben wel de plicht om te werken. Om dat te bereiken hebben we open kanalen met verschillende overheidsinstanties, waarvan sommige zeer productief zijn.

Ik heb altijd gezegd dat leiders de plicht hebben om burgers goede resultaten te verkopen op het gebied van hun management, maar als je naar de cijfers kijkt, zie je een enorme discrepantie. Wat werkgelegenheid betreft, kun je bijvoorbeeld niet opscheppen over wat er de afgelopen jaren is gebeurd: een daling van de werkloosheid ten opzichte van de productie en de opkomst van informaliteit, wat zeer slecht nieuws is voor een land als Colombia, omdat het armoede, ongelijkheid en oneerlijke concurrentie veroorzaakt en huishoudens hard treft. Van de 10 nieuwe banen zijn er 7 voor mensen met een informele baan, dus er is een groot verschil.

We verschillen ook aanzienlijk van mening over de armoedecijfers die u noemde, omdat we allemaal weten dat een groot aantal programma's ter bestrijding van armoede is afgeschaft en dat lokale leiders gelukkig hebben besloten deze te vervangen. Hetzelfde geldt voor overheidsinvesteringen; die worden uitgevoerd door lokale overheden, zoals de Toyotunnel in Antioquia, de Malecón en kustbeschermingsprojecten in Cartagena, of de metro van Bogotá, die tot nu toe niet met staatsmiddelen werd gefinancierd.

Wat we nu hebben, is een economie met veel problemen, die op vier of vijf fronten op de intensive care ligt, en als we die realiteit ontkennen, lossen we nooit iets op. Ik zou liever een oproep doen aan onszelf om te erkennen waar de zwakke punten liggen, zodat we kunnen proberen ervoor te zorgen dat dit afgelopen jaar niet verloren gaat. Colombia kan geen tijd blijven verspillen aan financiële zaken, gezondheid, energie, het vermogen om veiligheid en controle over het grondgebied te creëren, of niet, en aan internationale betrekkingen. Colombia hoeft geen nieuw geschil met Peru te beginnen als we niet eens in staat zijn om het nationale grondgebied te controleren.

We weten allemaal dat Colombia niet levensvatbaar is zonder veiligheid, om verschillende redenen. Ten eerste omdat de burgers niet in vrede leven, en vrede is een immaterieel bezit. Mensen op het platteland en in kleine en middelgrote steden worden in de steek gelaten. Ten tweede hebben we de plicht om voorwaarden voor zekerheid te scheppen voor de productiesector, zodat zij hun activiteiten vreedzaam kunnen uitvoeren. Laten we eens kijken naar wat er is gebeurd met de blokkades, die op de een of andere manier zijn bedacht door de huidige regering, omdat zij op de een of andere manier de leiders waren van wat zij de "sociale uitbraak" noemen, maar die ik de nationale staking (2021) noem. Elke dag is er een nieuwe staking, en dat staat het land niet toe om goed te functioneren. We hebben geen manier om producten te vervoeren en het is erg moeilijk om te opereren zonder veiligheid.

Ik durf toe te geven dat de president waarschijnlijk goede bedoelingen had toen hij sprak over totale vrede, en stelde dat die niet door een groep alleen kan worden bereikt. Ik begrijp dat en ben het ermee eens. Maar als blijkt dat de huidige vorm, methodologie en aanpak van het probleem geen snelle oplossing opleveren, moet de weg worden bijgesteld. De strategie moet beginnen met het versterken van de strijdkrachten en de politie, en hen uiteraard meer macht geven binnen het kader van de mensenrechtendoctrine en de wet, vanuit een staat die de enige autoriteit in het gebied moet zijn. Dus zolang we die niet hebben, zal Colombia geen levensvatbaar land zijn.

Natuurlijk bestaat er het recht om te protesteren, dat we allemaal moeten beschermen, maar het kan geen onbeperkt en disproportioneel recht zijn, zoals nu het geval is. Iemand met een persoonlijk belang – in deze gevallen een economisch, individueel of collectief belang – vindt dat hij of zij het recht heeft om de hele bevolking te beïnvloeden, en wat er uiteindelijk gebeurt is onterechte druk, met ernstige economische gevolgen, zelfs in humanitaire zin, waardoor we uiteindelijk toegeven aan zaken die we vervolgens niet kunnen vervullen. We moeten dus beslissen in hoeverre dat recht kan worden uitgeoefend, hoe het kan worden uitgeoefend, en of het daadwerkelijk de hele samenleving kan beïnvloeden of niet, want druk uitoefenen op de samenleving leidt er ook toe dat er onvervulbare omstandigheden ontstaan die een steeds groter probleem zullen veroorzaken.

Dit observatorium is geïnstalleerd binnen de Handelsraad en houdt toezicht op vele kwesties, waaronder blokkades, afpersing (die toeneemt), ontvoeringen, onzekerheid onder burgers, moorden en doodslag. De situatie is niet goed; we kunnen niet zeggen dat Colombia er op dit moment goed voor staat vanuit veiligheidsperspectief. En we zouden naar het leger en de politie kunnen kijken en ons afvragen waarom ze niet doen wat ze zouden moeten doen, maar de waarheid is dat ze verstoken zijn van de middelen die nodig zijn om te opereren, en als ze niet voldoende steun krijgen, is het erg moeilijk om resultaten van hen te eisen. Ik denk dat daar het probleem ligt. We kunnen niet in een situatie blijven waarin het leger en de politie de druk op deze groepen verlichten terwijl ze blijven groeien of er andere opduiken met een groot vermogen om de bevolking te terroriseren. Leven in angst, zelfs met voedsel, onderwijs en gezondheidszorg, is niet goed.

Onze groei ligt gelukkig niet op het niveau van twee jaar geleden, 0,7 of 1,7 procent in 2024. Dit jaar voorspellen we een groei rond de 2,5 of 2,7 procent; we groeien langzaam. Is dat genoeg? Het antwoord is nee. Maar er is een andere, interessantere vraag: hoe duurzaam is het? We moeten analyseren over welke groei we het hebben, of die voortkomt uit toegenomen consumptie, en of de bronnen van deze groei niet van ons afhankelijk zijn, zoals de geldovermakingen die gezinnen ontvangen – zo'n 1,1 miljard dollar per maand – of die groei zal aanhouden of niet. Er is ook de kwestie van de "koffieboom" die we meemaken dankzij een goede oogst, maar vooral dankzij een zeer goede prijs per pond op de internationale markt, die zo'n 600.000 gezinnen meer koopkracht heeft gegeven. Er is één aspect waar de president meer belang aan hecht, en het is niet waar dat hij dat ook heeft, en dat is de capaciteit met betrekking tot het minimumloon en de recente forse verhogingen daarvan. Dit heeft er deels voor gezorgd dat de inflatie niet sneller is gedaald, terwijl de president onterecht druk uitoefent op de raad van bestuur van de Centrale Bank om de rente te verlagen.

We hebben weliswaar veel druk uitgeoefend op de Bank (van de Republiek) toen de rentes rond de 12 of 13 procent lagen, maar op dit moment zijn er verschillende redenen om voorzichtig te zijn: de toestand van de overheidsfinanciën, de inflatie die aanhoudt en het feit dat Colombia in een lastige financieringssituatie op de internationale markten terecht zou kunnen komen, omdat we steeds meer als een groter risico worden gezien. De Bank zal ons dus helpen met de voorzichtigheid die de regering, of met name de president, niet betracht. De emittent vervult een zeer belangrijke rol als controleorgaan, en het is zeer ernstig wanneer de president de bank beschuldigt van electorale belangen, wanneer hij de bank in diskrediet brengt en het publiek tegen haar probeert op te zetten.

Nou, we hebben geen solide basis voor groei in de productieve sector. De landbouwsector is gegroeid, en de president prijst de cijfers terecht, maar die zijn vooral te danken aan de koffiesector, met een groei van 31 procent in het eerste kwartaal. Nu heeft de overheid de infrastructuursector en ook de bouwsector onderdrukt, de steun ingetrokken en de onzekerheid die dit met zich meebrengt, gecreëerd. We moeten dus terug naar het pad van economische groei, wat een zeer complexe oefening is omdat het meerdere factoren vereist. Het vereist dat de economie investeert, dat bedrijven produceren, dat consumenten consumeren en dat banken financieren. Als deze vier factoren niet tegelijkertijd aanwezig zijn, zullen we geen economische groei hebben.

Niets garandeert op dit moment dat we een groei zullen meemaken die significant afwijkt van de trend die we tot nu toe hebben gezien. Sterker nog, als de koffieprijzen en de geldovermakingen zouden dalen, zouden we een enorm probleem hebben.

Niet alleen het vertrouwen van investeerders, maar ook van consumenten. Vertrouwen moet een van de belangrijkste doelstellingen van de volgende regering zijn. Wij benadrukken dit: uw beste industriebeleid en belastinghervorming zijn het opbouwen van vertrouwen. Als u die twee doelen bereikt, krijgt u meer investeringen, meer economische activiteit, veel meer inkomsten en een grotere capaciteit voor Colombianen om duurzame en semi-duurzame goederen te eisen. Maar de regering speelde daar nooit op in, maar eerder op het creëren van onzekerheid.

Hij zal een zeer moeilijke taak hebben, en als u mij vraagt of we vinden dat de huidige regering de oppositie wordt en besluit dezelfde strategie te hanteren als in 2021, dan zal Colombia veel problemen ondervinden die voortvloeien uit de rest van deze regering. Wij, de burgers, bevinden ons in een complexe situatie. We zullen waarschijnlijk een aantal zeer grote offers moeten brengen, maar die moeten de basis vormen voor een stabiele samenleving.

De hele sector heeft bijna 36 zeer slechte maanden achter de rug, met enkele onzekere, kleine groeicijfers, terwijl sommige sectoren af en toe groeiden. Maar de sector heeft de afgelopen maanden daadwerkelijk een aanzienlijke neergang doorgemaakt en er zijn geen redenen of indicaties om optimistisch te zijn over de toekomst.

Ik wil de strategie van de regering met betrekking tot de begroting volledig begrijpen, want we hadden vorig jaar problemen met de 511 miljard peso, en ik weet niet wat ze in gedachten hebben met een begroting van 557 miljard peso en een belastinghervorming van 26 miljard peso voor een economie die krapper is, meer schulden heeft en waar de uitgaven buitensporig toenemen. Ik geloof oprecht dat we een zeer serieus schokplan moeten ontwikkelen om te proberen de uitgaven van de regering te beperken.

Veel dingen, zoals het opnemen van mensen, bedrijven en sectoren die geen belasting betalen; je moet in gedachten houden dat er bedrijven en sectoren zijn die niet meer kunnen betalen, die aan de top staan. Een deel van wat moet worden gedefinieerd, is hoe we het geld willen uitgeven. Kijk naar de huidige schuld: dit jaar zal het land bijna 100 miljard peso aan schuldaflossing betalen, en wij betalen een deel daarvan, niet alleen omdat de schuld hoog is, maar ook omdat de rentes erg hoog zijn. Colombia betaalt absurd hoge rentes op de internationale markten vanwege onze strategie om onzekerheid te creëren, en de markten brengen ons daarvoor kosten in rekening. We moeten dus betrouwbaar zijn, en zolang we niet betrouwbaar zijn, zullen we uiteindelijk veel betalen.

Het is een schrijnende weerspiegeling van de harde realiteit dat de overheid de productieve sector niet als hoofddoelstelling heeft. In plaats daarvan zoekt ze naar manieren om permanent inkomsten uit de productieve sector te halen, zonder zich zorgen te maken over het feit dat we enorme kosten moeten dragen die dit jaar niet waren begroot. De realiteit is dat, hoewel het inkomstenbelastingtarief niet is verhoogd, de belastingen die we in 2025 zullen betalen aanzienlijk hoger zullen zijn dan wat we begin dit jaar zouden betalen. Er is nog geen formele belastinghervorming geweest, maar we zullen meer belasting betalen, en dat zal druk uitoefenen op het Colombiaanse productieapparaat.