Het einde van de wereld: tussen kernsplijting en metafysica in actie

Carl Schmitt, de controversiële Duitse jurist, definieert de kwantumfysica als primaire metafysica ; Het betreft een uiteenzetting die hij in een van zijn dagboekaantekeningen zonder enige precisie begon, maar die hij op deze manier gebruikte om Max Planck en Werner Heisenberg te bekritiseren als ‘desintegratoren van de filosofie van het Duitse idealisme’ die Hegel aanhing.

Zoals kan worden afgeleid uit zijn geschriften die onder de titel Glossarium (De Wandeling) zijn gepubliceerd, verplaatst Carl Schmitt de microscopische wereld naar de pseudowetenschappelijke dimensie waar elementaire deeltjes een kwantummystiek inspireren die pure fictie is. Dat gebeurt vaak, omdat Carl Schmitt niet de enige was – en ook niet de enige zal zijn – die de grenzen van het wetenschappelijk inzicht op het gebied van de kwantumfysica verlegt om deze als een fabel te interpreteren.

Als we niet dezelfde fout willen maken en onszelf door de wonderlijke wereld van onzichtbare deeltjes en hun geschiedenis willen loodsen, is er een boek dat opnieuw is uitgegeven; een omvangrijk werk dat deel uitmaakt van een trilogie geschreven door José Manuel Sánchez Ron waarin de natuurkundige alles omtrent de microscopische wereld verduidelijkt. De titel van het boek is Geschiedenis van de kwantumfysica (Kritiek).

In het bovengenoemde boek reconstrueert Sánchez Ron op eenvoudige en gedetailleerde wijze de gebeurtenissen die leidden tot de interpretatie van elementaire deeltjes in termen van waarneembare grootheden. Om deze fascinerende wereld te begrijpen – waar vacuümfluctuaties die in de kleinste dingen voorkomen ons meenemen op een reis door de ruimte door het hele universum – grijpt Sánchez Ron terug naar het idee van het zwarte lichaam, dat technisch werd geïntroduceerd in een artikel dat in 1860 werd gepubliceerd door de Pruisische natuurkundige Gustav Kirchhoff en dat de kiem vormde van de kwantummechanica.

Vanaf hier ging Max Planck op zoek naar de mate waarin een zwart lichaam zich verhoudt tot elektromagnetische energie. De sleutel hiervoor vond hij jaren later, in 1900, toen hij een revolutie teweegbracht in de natuurkunde door te ontdekken dat straling niet continu wordt uitgezonden, maar verschijnt in kleine, afzonderlijke en ondeelbare pakketjes die hij quanta noemde: deeltjes die verantwoordelijk zijn voor het elektromagnetische fenomeen. En met dit idee van energiekwantificering stelde Einstein voor dat licht zich zou kunnen gedragen als een verzameling deeltjes die hij 'lichtquanta' noemde. Dat gebeurde een eeuw geleden. Daarmee opende Einstein de pot met essences die gebruikt zouden worden om te experimenteren met de atoommodellen van Rutherford en Bohr. Daarmee legde hij de theoretische basis voor kernsplijting en dus ook voor de atoombom.

De ontwikkeling van atomaire experimenten is spannend; Een reis die geen enkele afslag kent en die het stof en zand van de Los Alamos-woestijn doet opwaaien, waar een magere man met een hoed door de nacht loopt, terwijl de gloeiende resten van zijn sigaret opbranden. Dit is Robert Oppenheimer, die wordt beschouwd als de vader van de atoombom en die Schmitt in een andere dagboekaantekening vermeldt. Hij maakte een woordspeling op Pappenheimer, een woord dat – volgens vertaler González Viñas – ‘familieachtergrond’ betekent.

In dit geval zou een metafysische studie noodzakelijk zijn om te verklaren hoe een van de architecten van het Derde Rijk bepaalde sectoren van links heeft beïnvloed en hoe een voor de wetenschap essentiële ontdekking als de kwantumfysica de wereld waarin we leven, heeft vernietigd en bedreigd.

De Stenen Bijl is een gedeelte waarin Montero Glez , met een passie voor proza, zijn bijzondere aanval op de wetenschappelijke werkelijkheid uitvoert om aan te tonen dat wetenschap en kunst complementaire vormen van kennis zijn.