Wat moet er gebeuren nu de financiële crisis van de EPS voorbij is? De voormalige gezondheidsinspecteur legt uit dat er twee mogelijke opties zijn.

Gezien deze situatie stelt voormalig gezondheidsinspecteur Conrado Gómez voor om als eerste stap de schuldenberg en de crisis die het gevolg zijn van een ernstig gebrek aan financiering te stoppen. Vervolgens moet er een gestructureerd reddingsplan worden opgesteld.

Gómez herinnert eraan dat Colombia al met een grootschalige gezondheidscrisis te maken had: het geval van het Instituut voor Sociale Zekerheid begin jaren 2000. De staat heeft toen een internationale lening aangevraagd, schulden heronderhandeld, gerechtelijke schikkingen getroffen en rentebetalingen verboden. "Dat moet als voorbeeld worden genomen", zegt hij.

Volgens hem is het doel niet om één of twee EPS'en te redden, maar eerder om te erkennen dat dit een systemisch, diepgeworteld en structureel probleem is. Hij waarschuwt daarom dat dit een overheidsaangelegenheid is, geen overheidsaangelegenheid, en dat het niet uitsluitend de schuld kan zijn van de Superintendent of Health, die niet over de instrumenten, middelen of zelfs de wettelijke bevoegdheid beschikt om effectief in te grijpen, en wiens administratieve interventies weinig kunnen bereiken door de EPS'en te beheren.

Volgens de voormalige superintendent heeft de huidige regering slechts twee opties: doorgaan met nietsdoen en de crisis laten voortduren totdat de volgende president het presidentschap overneemt, of de politieke en financiële kosten van het ontwikkelen van een gefaseerd nationaal herstelplan op zich nemen, inclusief schuldenaudits, huidige uitgavencontroles, een herziening van de UPC (Uninstitutional Unit of Public Prosecutors) en een langetermijnbetalingsplan voor klinieken en ziekenhuizen.

Het eerste wat we in gedachten moeten houden, is dat er geen wettelijk vastgelegde reddingsinstellingen voor EPS's bestaan. Er is geen faillissementswet, geen garantiefonds en geen reddingsregeling zoals die bijvoorbeeld wel bestaat voor banken, waar Fogafín gevestigd is. De enige maatregelen die in Colombia zijn voorzien, zijn de maatregelen die de Superintendent kan nemen: interventie, speciaal toezicht, verbeteringsplannen... maar allemaal zonder middelen.

Dit gaat niet om één of twee EPS's: het is een systemisch probleem. De meeste bedrijven zijn al jaren in gevaar, en daarmee ook het grootste deel van de bevolking. Zoals het gezegde luidt: als je de bank iets schuldig bent, heb je een probleem, maar als iedereen de bank iets schuldig is, is de bank het probleem. Niet alle EPS's kunnen worden geliquideerd, en wat er is gedaan – ingrijpen zonder reddingsmiddelen – heeft niet gewerkt. Dit blijkt uit de rapporten van de Comptroller's Office en de stijging van de PQRS (Reported Claims for Reductions).

Zeer beperkt. De Superintendent kan ondersteunen, maar niet oplossen. Zij heeft noch de middelen, noch de autoriteit over kwesties zoals de financiële stabiliteit van het UPC. Dit kan niet door één instantie worden opgelost; het moet door de staat worden aangepakt met een duidelijk beleid.

Ten eerste een zeer strenge controle om duidelijk vast te stellen hoeveel er daadwerkelijk verschuldigd is. Schulden variëren per bron en zijn vaak opgeblazen. Vervolgens moeten de huidige schulden worden gescheiden van de opgebouwde schulden. De onmiddellijke uitkomst moet worden gedekt door de UPC, die moet worden gecontroleerd om er zeker van te zijn dat deze toereikend is.

Een geleidelijke herstructurering van de schulden zou noodzakelijk zijn. Onderhandel met schuldeisers over betaling in termijnen, zonder rente of proceskosten, want als deze zaken worden betaald, is er minder capaciteit om essentiële diensten te betalen. Het belangrijkste is om de zorg te garanderen, ervoor te zorgen dat zorgverleners de diensten blijven verlenen en een betalingsplan te hebben dat over meerdere jaren kan worden nagekomen.

Ja. Het geval van de sociale zekerheid begin jaren 2000. De staat nam de schuld over met een internationale lening, heronderhandelde de verplichtingen, betaalde geen rente en sloot schikkingen vóór het proces. Dit geldt ook voor het reddingsmodel voor banken in andere landen, waar de prioriteit ligt bij het voorkomen dat alles failliet gaat, want dat is erger. Alles failliet laten gaan is duurder dan alles redden.

Het zou een domino-effect zijn. Naar wie worden de 11 miljoen Nueva EPS-gebruikers overgeboekt? Wie betaalt de openbare en particuliere klinieken waar ze recht op hebben? Die EPS heeft alle patiënten overgenomen van andere mislukte klinieken, veelal met een opeenhoping van ziektes en vertraagde procedures. Als het systeem faalt, worden de ziekenhuizen, zorgverleners en medewerkers meegesleurd... en lopen de gezondheid en levens van mensen gevaar.

Versterk de controles, ontwikkel een betalingsplan, richt noodhulporganisaties op – zelfs als de EPS's later in iets anders veranderen – en beheers de huidige uitgaven. De sleutel is om de bloeding te stoppen, het UPC te herzien en bovenal te begrijpen dat dit niet door een superintendent kan worden opgelost: het is een staatsprobleem. Als er vandaag niets wordt gedaan, zal het probleem alleen maar verergeren en morgen veel duurder uitpakken.

Journalist Milieu en Gezondheid