Voorstellen voor een oplossing voor de crisis in Colombia: opinieleiders spreken zich uit

Colombia kampt met meerdere fronten die het land op een kruispunt plaatsen. Sinds de aanslag op 7 juni op senator en presidentskandidaat Miguel Uribe van het Democratisch Centrum is er niet alleen sprake van een escalatie van terrorisme in verschillende delen van het land, zoals Cauca en Valle del Cauca, maar ook van een groeiende polarisatiegolf.

Het land ervaart toenemende spanningen sinds de veiligheidscrisis en de aankondiging van president Gustavo Petro dat hij de zogenoemde "decretazo" (een soort decreet) zou ondertekenen , waarin hij oproept tot een referendum over arbeidswetgeving, terwijl hij negeerde dat de Senaat dit mechanisme al had afgewezen.

Daarbij komt nog de mogelijkheid om een ​​nationale grondwetgevende vergadering bijeen te roepen. " Het volk heeft al besloten en zal niet toegeven. Alle beschikbare instrumenten in Colombia, inclusief de Nationale Grondwetgevende Vergadering, zullen worden gebruikt, want de enige soeverein is het volk", verklaarde de president voor honderden mensen op het San Franciscoplein in Cali.

Deze recente aankondigingen vergroten de kloof in de relatie tussen de uitvoerende macht, de wetgevende macht en de hoge rechtbanken. Wat het Congres betreft, hebben oppositiepartijen verklaard dat de ondertekening van het decreet een "frontale klap voor de democratie" zou betekenen.

Vanuit verschillende sectoren klinken echter steeds luider stemmen om consensus te bereiken en een koers uit te stippelen om de polarisatie in het land te verminderen. De onafhankelijke fractie in het Huis van Afgevaardigden stelde voor dat het Congres het epicentrum zou worden van een gesprek over de toekomst van Colombia.

De zes congresleden verzoeken om " een buitengewone, openbare en gegarandeerde bijeenkomst" in het hoofdkwartier van de wetgevende macht, die moet worden bijgewoond door "het Bureau van de Ombudsman en de Griffie, en moet worden geleid door de voorzitters van de Senaat en het Huis van Afgevaardigden."

Ook president Petro, zijn kabinet, woordvoerders van politieke partijen, procureur-generaal Gregorio Eljach, ombudsman Iris Marín, de voorzitters van de hooggerechtshoven en vertegenwoordigers van de media worden voor deze bijeenkomst uitgenodigd.

Deze bijeenkomst moet de meningsverschillen wegnemen en consensus bereiken vóór de presidents- en parlementsverkiezingen van 2026 .

EL TIEMPO sprak met verschillende leiders uit diverse sectoren in Colombia om te horen hoe het land volgens hen de crisis waarin het momenteel verkeert, kan overwinnen.

Vandaag voelen we boosheid en verdriet, maar we moeten deze emoties verwerken zonder het landsbeeld uit het oog te verliezen. Alleen zo kunnen we verenigd blijven en een gezonde omgeving creëren waarin mensen samen kunnen leven en democratisch kunnen discussiëren.

Ik stel voor dat er een akkoord wordt bereikt tussen de pre-kandidaten en de kandidaten om hun woorden te matigen en het verbale geweld dat tot fysiek geweld leidt te verminderen. Colombianen eisen garanties om enige vrede te bereiken. Ik stel niet voor om een ​​einde te maken aan de politieke discussie, die inherent is aan de democratie. Ik stel voor om een ​​einde te maken aan de verbale uitwisselingen en fysieke aanvallen, zodat we in 2026 een vreedzaam pad kunnen bewandelen, ongeacht wie er legitiem wint.

Het land heeft er behoefte aan dat we ons verenigen rond gemeenschappelijke doelen: de verdediging van het recht op leven, op veiligheid, op fatsoenlijk en stabiel werk, de verdediging van particuliere ondernemingen en ondernemerschap en de verdediging van instellingen en de onafhankelijkheid van de overheid.

We zijn overgediagnosticeerd. Het is tijd om te handelen. Om daadkrachtig te werken aan gedeelde doelen als land en als samenleving. Om niet te zwijgen of te wachten tot desinformatie de publieke debatten blijft vullen. Met argumenten, vastberadenheid en binnen het kader van respect en de grondwet moeten we alle Colombianen oproepen om onze democratie te verdedigen.

Het land kan de crisis waarin het verkeert niet alleen te boven komen. Niemand is in staat om de crisis waarmee we individueel, of vanuit één enkele sector, te boven te komen. Het vereist de participatie van alle sectoren en alle burgers, en die participatie moet verantwoord zijn.

Enerzijds moeten we de strijd aangaan met wat als een kankergezwel in het democratisch leven werkt: onverschilligheid, non-participatie en de overtuiging dat wat er gebeurt niet ons probleem is. Dat is niet het geval. Het is een nationaal probleem, en we moeten ons allemaal deel voelen van hetzelfde volk.

Aan de andere kant moeten we de noodzaak benadrukken om alle sectoren te betrekken, met name de meest kwetsbaren, de meest behoeftigen en degenen die al jarenlang te lijden hebben onder sociale uitsluiting en geweld. Het is ook essentieel om de waardigheid te waarborgen van iedereen die deelneemt aan de politieke arena en die met zijn of haar reflecties en voorstellen bijdraagt ​​aan het publieke debat.

Door deze inclusie moeten we ervoor zorgen dat het democratisch leven wordt versterkt en dat instellingen passende oplossingen voor deze realiteiten kunnen vinden.

De huidige tijd vraagt ​​om deelname op basis van een inclusieve taal, een burgertaal, een taal die uitnodigt tot dialoog en ontmoeting; een taal die ons niet verdeelt en opsplitst, maar die ons helpt eenheid te vinden als natie en die ons in staat stelt om via woorden praktijken op te bouwen die geweld in al zijn vormen en op alle niveaus uitsluiten.

Deze moeilijkheden waarmee we worden geconfronteerd, kunnen worden teruggebracht tot vier punten: Ten eerste moet president Gustavo Petro de wet respecteren en zijn medeburgers niet beledigen. Ten tweede moeten de grondwet en de uitspraken van rechters worden gerespecteerd.

Ten derde moeten we een veel zorgvuldiger begrotingsbeleid voeren dan het huidige. We stevenen werkelijk af op een begrotingsimpasse die het land duur zal komen te staan. Ten slotte moeten we alle maatregelen ter bestrijding van criminaliteit en drugshandel met meer duidelijkheid en kracht versterken dan tot nu toe het geval is geweest.

De constructie van een centrum dat zich niet presenteert als een sektarisch centrum, maar eerder als een centrum dat de goede ideeën van links en rechts herkent en met elkaar verweeft. Met andere woorden, wat nu belangrijk zou zijn, is een reeks mensen, kandidaten en instellingen die in staat zijn te erkennen dat er overal goede ideeën en voorstellen zijn, en dat we door deze gezamenlijke inspanning zeker goede ideeën voor iedereen kunnen vinden.

Uiteraard vind ik de milieuproblematiek fundamenteel. De oproep om onze zaken op orde te krijgen voor het voortbestaan ​​van de soort is cruciaal. Het is geen klein probleem, want het heeft geen zin om onszelf te blijven uitroeien terwijl de klimaat- en biodiversiteitscrisis iedereen die denkt te kunnen blijven, toch al in zijn greep krijgt.

Er zijn momenteel te veel fronten van instabiliteit in het land: politiek, veiligheid, gezondheid, energie, internationale betrekkingen en in toenemende mate ook het fiscale front. Sommige daarvan zijn met elkaar verbonden. Zo heeft het fiscale probleem direct invloed op de gezondheids- en energiesector, maar de waarheid is dat er in elk van deze sectoren sprake is van totale destabilisatie.

De volgende president zal zeer complexe taken hebben. We hebben het gehad over het verlies van territoriale controle. Aanvankelijk reageerde de regering met een alarmistische houding. Hetzelfde gebeurde toen we onze zorgen uitten over de gevolgen voor de sector, de gezondheid van patiënten en de risico's voor de energievoorziening van het land.

Alles werd een discussie op sociale media, waarbij de reacties grotendeels onbewust waren van de gevolgen die we ondervonden, en die een grote impact hadden op de fundamenten van elk van die systemen.

Om deze reden twijfel ik er niet aan dat de eerste taak, die waarschijnlijk het belangrijkste zal zijn tijdens de volgende presidentiële termijn, zal bestaan ​​uit het proberen te herstellen van de vele aspecten van de samenleving die momenteel verzwakt en in sommige gevallen dramatisch getroffen zijn.

Dit wordt bijzonder complex, vooral gezien het verlies aan talent dat de staat heeft geleden. Technici die al lang in dienst waren, werden ontslagen onder het voorwendsel dat ze vertegenwoordigers van de neoliberalen waren , terwijl ze in werkelijkheid de steunpilaren van de staat waren. Vandaag de dag zijn ze verdwenen en vervangen door ideologische quota van een van de andere politici die loyaal is aan de regering.

Ik twijfel er niet aan dat de belangrijkste taak vandaag de dag is om ten minste die vijf systemen te stabiliseren: begroting, gezondheidszorg, energie, veiligheid en territoriale controle, en internationale betrekkingen. Andere subsystemen, zoals de koolwaterstofsector, de bouw en de infrastructuur, zullen speciale aandacht vereisen.

Het versterken van de rechtsstaat is een prioriteit. Het rechtssysteem moet onafhankelijk en zonder politieke manipulatie functioneren, de effectieve bescherming van alle democratische actoren garanderen en onze instellingen versterken. We moeten een land met een geheugen zijn, dat in staat is om van het verleden te leren om mislukte paden niet te herhalen, en tegelijkertijd een land met de moed om zichzelf hoopvol te heroverwegen.

Vooruitgang boeken op de weg naar vrede vereist grote inspanningen om sociale verschillen te dichten en ervoor te zorgen dat alle gebieden zich actief betrokken voelen bij het nationale project. Het vereist echter ook een kritisch en empathisch burgerschap, veilige ruimtes voor dialoog en onderwijs dat niet alleen technische en wetenschappelijke kennis bevordert, maar ook humanisme en waarden.

Het versterken van burgerparticipatie door middel van vreedzame mobilisatie, sociaal toezicht en geïnformeerd debat is een ander fundamenteel instrument om geweld te weerstaan ​​en een gedeelde toekomst in democratie op te bouwen.

Er is een grote tegenstelling tussen de regering en president Gustavo Petro, zijn aanhangers en degenen onder ons die andere opvattingen hebben. Het is normaal dat er verschillen zijn in een land, maar er is een extra complicatie: Petro's regeringsstijl, zijn intimidatie van zijn tegenstanders, is een volstrekt onwenselijke omgeving. Laten we hopen dat de president beseft dat dit niet is hoe Colombia geregeerd hoort te worden en zijn gedrag matigt, wat een ondemocratische omgeving in het land heeft gecreëerd.

Hij moet het initiatief nemen, en wij allen moeten een discours aanhangen dat deze regering tegenspreekt. Maar dit moet ook gebeuren met de intentie om de kracht van argumenten niet te vervangen door argumenten van kracht. We moeten begrijpen dat debat en tegenspraak bij het leven horen, maar we moeten ze in beschaafde omstandigheden aanpakken, omdat het land zulke ernstige problemen niet langer aankan.

Colombia moet dringend zijn menselijkheid herontdekken. We moeten anderen – zelfs als ze anders denken – niet als vijanden zien, maar als mensen die ook liefhebben, lijden en dromen. We moeten meer naar elkaar luisteren en minder uit woede spreken. Dit land heeft leiders nodig die verenigen, niet verdelen, en burgers die begrijpen dat deel uitmaken van iets groters betekent dat je het leven verdedigt, altijd, zelfs als we het oneens zijn.

Democratie is kwetsbaar en leeft in politieke spanningen. Juist daarom is het noodzakelijk om respect op te bouwen voor de ideeën van anderen en processen en procedures te respecteren. Alleen zo kunnen we afspraken maken die ons in staat stellen de democratie verder te ontwikkelen. We moeten onze jongeren meer onderwijsmogelijkheden bieden.

We moeten ademen. Dat wil zeggen, een bewuste poging doen om onze oerinstincten te overwinnen. Dit begint in ons gezinsleven: in verbale taal, in non-verbale taal, in wat we zeggen en delen op sociale media. We moeten pleiten voor een oplossing om niet alleen te reageren vanuit viscerale verontwaardiging. We moeten de tijd nemen om te ademen, om te denken, te voelen, te spreken, maar bovenal om te reflecteren voordat we reageren, voordat we spreken en voordat we handelen. Ik geloof dat we een pedagogie van luisteren, van dialoog, van empathie nodig hebben, die ons leert de wereld van anderen te betreden. En bovenal moeten we leren om al die scheldwoorden die de persoon vernietigen, uit onze taal te bannen.

In deze tijd van pijn, geweld en onzekerheid die het land doormaakt, is het onze plicht als universitaire gemeenschap om na te denken over het belang van het versterken van een democratische cultuur die de bescherming van het leven, de vrede, respect, de kwaliteit van het openbaar debat en het algemeen belang bevordert.

Deze overweging is van fundamenteel belang, omdat de aanval op senator Miguel Uribe Turbay en het aanhoudende geweld in verschillende regio's van het land, dat al jaren gemeenschappen, maatschappelijke en politieke leiders treft, ook plaatsvinden in een bredere mondiale context die gekenmerkt wordt door gewapende en sociaal-ecologische conflicten met extreem ernstige humanitaire gevolgen, de versterking van georganiseerde misdaadstructuren, tendensen tot polarisatie en desinformatie, en internationale spanningen die het sociale leven, de economie en het milieu bedreigen.

Ook is er op verschillende breedtegraden een zorgwekkende verslechtering van de democratie waarneembaar, waardoor de uitoefening van burgerrechten en vrijheden, met name die van minderheden en de politieke oppositie, de scheiding der machten, het pluralisme en het samenleven in gevaar komen.

De bovengenoemde internationale spanningen en democratische achteruitgang worden verergerd door de identificatie van een "ander", omschreven als een vijand die vernietigd moet worden, met wie geen dialoog en geen overeenstemming kan worden bereikt omdat ze niet dezelfde aandacht verdienen als een "ander" die erkend wordt om zijn menselijke waardigheid. Dit scenario van verdeeldheid en diskwalificatie wordt verergerd en verdiept door de mogelijkheden die informatie- en communicatietechnologieën en digitale platforms bieden voor de verspreiding van desinformatie en de manipulatie van inhoud en berichten.

In deze context is de grote uitdaging voor universiteiten om het tegenovergestelde te laten zien: de mogelijkheid om anderen echt te ontmoeten en samen te bouwen. De oproep aan universiteiten is om argumenten en gedragingen te ontwikkelen die moeilijke dialogen mogelijk maken, verschillen aanpakken en convergenties bevorderen die de weg vrijmaken voor het creëren van de noodzakelijke voorwaarden voor transformaties die gericht zijn op het algemeen belang, met een gedeelde toekomsthorizon.

Een kenmerk van democratische samenlevingen is hun pluraliteit: in een democratie bestaan ​​verschillende politieke ideeën en interpretaties van de wereld, spirituele en religieuze overtuigingen, rassen en culturen naast elkaar. Democratie is een manier om verschillen, vaak diep en onverzoenlijk, aan te pakken zonder toevlucht te nemen tot geweld.

De versterking van de democratische cultuur en haar instellingen wordt gedreven door het nastreven van het algemeen belang en een visie voor de toekomst. Consensus en dissidentie worden bemiddeld door dialoog, begrip voor anderen en een breed perspectief dat ons perspectief geeft op de behoeften, argumenten en standpunten en dat ons ook helpt de tijden, omstandigheden en belangen van degenen die we 'de ander' noemen beter te begrijpen. Een democratische ethos is ook gebaseerd op respect voor het leven, mensenrechten en de geweldloze transformatie van conflicten.

De grote uitdagingen waar de wereld, en ook ons ​​land, voor staat, zijn divers en complex. Ze kunnen niet worden opgelost door leiders of redders, maar vereisen langdurige intersectorale inspanningen, interdisciplinaire kennis, participatie, verantwoordelijkheid en betrokkenheid.

De universiteit is daarom geroepen om een ​​fundamentele speler te zijn in meerdere dimensies. Haar bijdragen aan het oplossen van deze uitdagingen en het overwinnen van de steeds agressievere en gepolariseerde omgeving moeten een blijvende en prioritaire inzet zijn. Het is onze verantwoordelijkheid om onze missie te verdiepen en te versterken in een moeilijke, veranderende en onstabiele tijd, waarbij we de vorming van generaties centraal stellen en hun levensprojecten ondersteunen. Zij moeten de verschrikkingen van het verleden en de littekens van geweld begrijpen, verantwoord en ethisch omgaan met informatie, en bovenal in staat zijn tot democratisch debat en actie, waarbij we anderen erkennen in hun menselijke waardigheid en met wie we, voorbij geschillen en verschillen, een weg kunnen vinden naar het bouwen van een betere toekomst voor iedereen.

De universiteit moet in dit proces een voorbeeld zijn, die kennis, waarheidsvinding en verantwoord handelen bevordert.

Ik nodig u uit om, via onze dagelijkse gesprekken, debatten en momenten van ontmoeting en onenigheid, bij te dragen aan het verminderen van politieke polarisatie, het voorkomen van de opkomst van autoritarisme, het vermijden van zelfreferentialiteit en het bevorderen van een sfeer die de samenleving positief beïnvloedt. Geweld zal nooit een legitieme manier zijn om meningsverschillen op te lossen. Alleen door vreedzaam en weloverwogen overleg, wederzijds respect en het gezamenlijk vormgeven van de toekomst kunnen we een werkelijk rechtvaardig, vrij en democratisch land garanderen.