Armoedepercentage bereikt recordhoogte in Frankrijk

Ongekend in minstens dertig jaar. Volgens het INSEE bereikte het armoedecijfer in 2023 een recordhoogte in Europees Frankrijk, waar de ongelijkheid toeneemt. Deze cijfers zijn verre van "verrassend" voor de verenigingen, die de staat aansporen tot actie.

Tussen 2022 en 2023 is het armoedepercentage met 0,9 procentpunt gestegen, van 14,4% naar 15,4%, volgens het Nationaal Instituut voor Statistiek en Economische Studies in zijn jaarlijkse studie die maandag is gepubliceerd. Dit is het hoogste percentage sinds de introductie van de INSEE-indicator in 1996.

Concreet bevonden 9,8 miljoen mensen zich in 2023 in een situatie van financiële armoede, wat betekent dat ze een maandelijks inkomen hadden onder de armoedegrens, die is vastgesteld op 60% van het mediaan inkomen, oftewel € 1.288 voor een alleenstaande. In één jaar tijd vervielen 650.000 mensen in armoede.

"Dit is een niveau dat we in bijna 30 jaar niet hebben geëvenaard", merkt Michel Duée op, hoofd van de afdeling Huishoudelijke Hulpbronnen en Leefomstandigheden van het INSEE. "Als we nog verder terug willen gaan, moeten we terug naar begin jaren zeventig om ongeveer vergelijkbare armoedeniveaus te vinden."

Deze stijging wordt verklaard door de stopzetting van de uitzonderlijke steun, met name de inflatietoeslag en de uitzonderlijke schooltoelage, die in 2022 waren ingevoerd "om de koopkracht te ondersteunen", voegt hij eraan toe. "Een andere verklaring is de toename, onder zelfstandigen, van het aandeel micro-ondernemers met een laag inkomen."

Ook de ongelijkheid in levensstandaard nam in 2023 "scherp" toe, omdat de levensstandaard van de armste mensen daalde terwijl die van de meest welgestelden steeg.

"De ongelijkheid bereikt een van de hoogste niveaus in 30 jaar", merkt Michel Duée op. De levensstandaard van de allerarmsten is minder snel gestegen dan de inflatie, terwijl de levensstandaard van de allerrijksten dynamisch is geweest, "met name dankzij de goede situatie op de arbeidsmarkt en de prestaties van financiële producten."

Het profiel van arme mensen blijft grotendeels ongewijzigd, met een sterke vertegenwoordiging van eenoudergezinnen (waarvan het armoedepercentage met 2,9 procentpunt is gestegen) en werklozen, die met 0,8 procentpunt zijn gestegen.

Een andere les die uit het INSEE-onderzoek naar voren komt, is dat de toename van armoede onder gepensioneerden minder sterk is (11,1%, +0,3 punten vergeleken met +0,9 punten voor de bevolking als geheel). Deze stijging is met name te wijten aan de geplande verhoging van de minimale bijdrage in het kader van de pensioenhervorming .

De Stichting Huisvesting van Kansarmen (voorheen Stichting Abbé Pierre) sprak na contact over "alarmerende" cijfers, maar vond deze verre van "verrassend" gezien de situatie ter plaatse en het einde van de maatregelen ter bevordering van de koopkracht.

"Het aantal afgesloten elektriciteits- en gasaansluitingen door wanbetaling explodeert, het aantal mensen dat zich verkouden voelt is bijna verdubbeld en we zien een sterke stijging van het aantal uitzettingen van huurders", benadrukt Manuel Domergue, directeur onderzoek van de stichting. "We zien een zeer zorgwekkende trend in politieke actie, of beter gezegd, politieke inactiviteit", voegt hij eraan toe. "De tijd voor eenmalige maatregelen is voorbij; we hebben structurele maatregelen nodig."

"We hebben vorige week premier François Bayrou gesproken en hij had het over een armoedebestrijdingsdoelstelling voor tien jaar. Dat is op zich een goede zaak, maar met welke middelen?", vraagt ​​Delphine Rouilleault, voorzitter van het collectief Alerte, dat 37 armoedebestrijdingsverenigingen verenigt.

"Achter de menselijkheid en de getoonde steun aan de non-profitsector verwachten we van de overheid ambitieuze maatregelen en meer bewustwording", voegt ze eraan toe. "We horen geruchten over een blanco jaar zonder verhoging van de sociale uitkeringen: dat zou in de huidige context onaanvaardbaar zijn."

De jaarlijkse armoedestudie van het INSEE omvat geen inwoners van overzeese departementen, daklozen of mensen die in instellingen wonen. De laatste enquête onder de gehele Franse bevolking schatte het aantal mensen dat in armoede leeft in 2021 op 11,2 miljoen.