Dieselgate: Volgens een onderzoek hebben aangepaste motoren sinds 2009 in Frankrijk de dood van 16.000 mensen veroorzaakt

Een onderzoek van een Fins onderzoekscentrum schat voor het eerst het aantal vroegtijdige sterfgevallen dat te wijten is aan Dieselgate. Het benadrukt ook de financiële kosten.

Tussen 2009 en 2024 zijn in Frankrijk 16.000 mensen omgekomen door de gemanipuleerde motoren, zoals onthuld door Dieselgate, zo stelde het Finse onderzoekscentrum CREA (Centre de Recherche à la Recherche au étique energie et d'été clean air) op woensdag 28 mei in een door France Inter geraadpleegde studie. Het is de eerste keer dat een onderzoek het aantal doden als gevolg van Dieselgate heeft berekend. Dieselgate is een door autofabrikanten gemanipuleerde dieselmotor die extra stikstofdioxidedeeltjes uitstoot.

Tien jaar geleden, in 2015, onthulde het Dieselgate-schandaal dat autofabrikanten dieselvoertuigen op de markt brachten die veel meer vervuilende stoffen uitstoten dan wettelijk is toegestaan. Het vermoeden bestaat dat de betrokken dieselvoertuigen – in totaal meer dan 200 automodellen – waren uitgerust met apparatuur om de emissiecontrolesystemen uit te schakelen. Het gaat om dieselauto's die tussen september 2009 en augustus 2019 zijn verkocht volgens de Euro 5- en 6-normen, voorafgaand aan de RDE-test (die controleert of voertuigen ook onder reële rijomstandigheden op de weg een lage uitstoot hebben). Deze overtollige emissies "worden toegevoegd aan de 'legale' emissies en hadden nooit de lucht die wij inademen mogen vervuilen", zo luidt het in de studie.

Volgens het onderzoek zullen deze motoren tussen 2009 (de datum waarop ze in gebruik werden genomen) en 2040 (de geplande einddatum voor verbrandingsmotoren) in totaal 24.000 mensenlevens hebben veroorzaakt. Dat zijn er 16.000 sinds 2009 en 8.000 extra vroegtijdige sterfgevallen die vóór 2040 voorkomen hadden kunnen worden, omdat de effecten van luchtvervuiling welbekend zijn: luchtweg- en hart- en vaatziekten, diabetes en zelfs kanker.

Sterfgevallen die volgens Anne Lassman-Trappier, verantwoordelijk voor de luchtkwaliteit bij France Nature Environnement, vermijdbaar waren. "De overheid moet autofabrikanten dwingen om deze voertuigen aan de normen te laten voldoen ", zegt ze. Dat is wat er in de Verenigde Staten is gedaan zodra het schandaal uitbrak, om duizenden levens te redden. We hebben het over duizenden gevallen van astma, honderdduizenden verloren werkdagen voor de economie. Het is de moeite waard, we moeten actie ondernemen.

Volgens de auteurs van het onderzoek "heeft dit nalaten vermijdbare en kwantificeerbare gevolgen gehad, en heeft dat nog steeds, voor de gezondheid en de economie." Volgens France Nature Environnement had Frankrijk "de fabrikanten moeten verplichten de voertuigen terug te roepen of de gedupeerde consumenten te compenseren." Anne Lassman-Trappier vindt het "volstrekt abnormaal dat er zoveel gezondheidsschade mag worden veroorzaakt om autofabrikanten te beschermen."

Volgens de studie zal dieselgate, naast de vermijdbare sterfgevallen, ook economische kosten van € 146 miljard met zich meebrengen, voornamelijk vanwege productiviteitsverlies, kosten voor de gezondheidszorg en vroegtijdige sterfgevallen. In totaal zullen 2,4 miljoen ziektedagen te wijten zijn aan de overmatige uitstoot die verband houdt met dieselgate tussen 2009 en 2040, "met een directe impact op de overheidsfinanciën" . Uit het onderzoek blijkt ook dat er in 30 jaar tijd 26.000 nieuwe gevallen van astma in Frankrijk zijn veroorzaakt door deze gemanipuleerde motoren.

Opgemerkt dient te worden dat de studie op Europees niveau (de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk) het aantal extra vroegtijdige sterfgevallen als gevolg van luchtvervuiling door gemanipuleerde dieselmotoren schat op 205.000. En de economische verliezen voor heel Europa bedragen 1.200 miljard euro.

Het schandaal rond de handel in automotoren, dat in 2009 begon en 10 jaar geleden aan het licht kwam, leidde maandag 26 mei tot een nieuwe veroordeling door de rechtbank : vier voormalige leidinggevenden van Volkswagen in Duitsland werden veroordeeld voor fraude en kregen een celstraf van maximaal vierenhalf jaar. Ook voormalig Audi-topman Rupert Stadler werd in 2023 door de Duitse rechtbank veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van 21 maanden .