Majesteitsschennis

Het was een zeldzame aanblik. De Fransman Bernard Arnault, een van de rijkste miljardairs ter wereld (samen met de Amerikanen Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Warren Buffett en Bill Gates), was woensdag een paar uur lang een gewone burger. Een man met niet meer of minder rechten dan ieder ander, op gelijke voet met alle bazen die zich voor de senatoren moeten verantwoorden over het gebruik van publieke gelden door de groepen die zij besturen. Wat een vernedering! Wat een misdaad van majesteitsschennis! Men hoefde alleen maar de bitterheid van de heer van de CAC 40 te zien om zijn afkeuring te peilen.

Binnen enkele weken werd de gehele elite van het bedrijfsleven en de industrie ondervraagd door de onderzoekscommissie naar overheidssteun aan bedrijven (waarvan de rapporteur, Fabien Gay, senator en directeur van L'Humanité is). Zijn werk begon met de onverschilligheid van de meeste media, maar kreeg later publiciteit, gevoed door de schaamte of kwade trouw van degenen die vonden dat ze niet verantwoordelijk waren voor hun beleid.

De belangrijkste argumenten die voor of buiten de commissie werden herhaald, zijn gebaseerd op een syllogisme. Ten eerste is het niet gepast om te spreken over overheidssteun, aangezien de staat een deel van het geld dat hij van bedrijven afneemt, zelf teruggeeft. Ten tweede zijn parlementariërs niet verantwoordelijk voor het toezicht op de handelingen van particuliere bedrijven. In de derde plaats volgt daaruit dat deze oproepingen en het doel van de commissie grenzen aan machtsmisbruik.

De afgelopen 25 jaar, sinds de Hue-wet van 2001 over de controle op publieke middelen die aan bedrijven worden verstrekt – een van de eerste wetten die werd ingetrokken toen rechts in 2002 weer aan de macht kwam – zijn de wereld en het kapitalisme ingrijpend veranderd, maar niet de maatschappelijke verhoudingen die gebaseerd zijn op de onschendbaarheid van het kapitaalbezit.

Terwijl er jaarlijks 200 tot 250 miljard euro aan overheidsgeld wordt uitgekeerd – niemand, zelfs niet bij Bercy, heeft enig idee van het exacte bedrag – aan werkgevers, die dit geld deels gebruiken om werknemers te ontslaan, en terwijl de overheidsfinanciën onherroepelijk in de rode cijfers belanden, houdt de democratie nog steeds op bij de deur van de bestuurskamer. De slechte stemming van de keizer van luxe, belastingparadijs en vriend van Trump, benadrukte dit archaïsme, de oorsprong van zoveel menselijk, sociaal, financieel en ecologisch afval.