Nutri-score: wat verandert er in de ranglijsten van voedingsmiddelen? Kunnen we er nog steeds op vertrouwen?
Deze classificatie verscheen voor het eerst op consumentenvoedselverpakkingen sinds 2017, nadat deze door de overheid was opgenomen in de wet op de modernisering van de gezondheidszorg. De werkzaamheden die tot de invoering ervan leidden, begonnen echter al in 2014, onder leiding van Serge Hercberg, een Franse epidemioloog, voedingsdeskundige en hoogleraar aan de Sorbonne Paris Nord.
Al snel na de officiële introductie in Frankrijk werd de Nutri-Score door verschillende Europese landen overgenomen. Het systeem is nu beschikbaar in Spanje, Duitsland, België, Luxemburg, Nederland en Zwitserland. De Europese Commissie overweegt een mogelijke uitbreiding, of zelfs een verplichte verplichting, zoals aanbevolen door een groep van 316 wetenschappers.
De Nutri-score, een instrument dat wordt aanbevolen door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek en de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), wordt nu beheerd door Santé Publique France, dat de voorwaarden ervan definieert met de andere relevante Europese gezondheidsinstanties. Eind april 2023 kondigden de zeven gezondheidsautoriteiten gezamenlijk aan dat de berekeningsmethode van het classificatiealgoritme zou worden herzien om gezondere voedingskeuzes te bevorderen.
In Frankrijk hebben ongeveer 900 merken ervoor gekozen om het Nutri-score logo op hun productverpakkingen te gebruiken. Of het nu gaat om yoghurt, kant-en-klaarmaaltijden, ontbijtgranen of dranken, grote voedingsbedrijven zoals Kellogg's, Danone, Nestlé en Vico hebben het voor hun hele assortiment ingevoerd. Veel huismerken gebruiken het om de kwaliteit van hun producten te benadrukken en passen soms hun recepten aan om een gunstigere beoordeling te krijgen.
Tegenover deze aanhangers, die de nadruk leggen op kwaliteit en volksgezondheid, en op "producten die bijdragen aan een evenwichtige voeding", wijzen verschillende giganten deze classificatie af en verzetten zich ertegen. Het Italiaanse Ferrero, de Amerikaanse Coca-Cola en Mondelēz (Milka, Oreo, Toblerone, enz.), Unilever International en zelfs het Franse Lactalis (President, Company, Bridel, enz.), dat van mening is dat "de Nutri-score de kwaliteit van onze producten niet accuraat weergeeft".
3. Wat verandert er in 2025?Tegenwoordig wordt de score toegekend op basis van de inhoud – per 100 gram of 100 milliliter product – van voedingsstoffen en voedingsmiddelen die de voorkeur krijgen (vezels, eiwitten, fruit, groenten, peulvruchten, noten, koolzaad, walnoten en olijfolie) en van voedingsstoffen die de voorkeur krijgen (energie, verzadigde vetzuren, suikers, zout).
"Producten met een D of E-classificatie zijn erg zoet, erg zout of erg vet", vat Caroline Péchery samen, medeoprichter van ScanUp, dat een app voor consumenten heeft ontwikkeld en samenwerkt met grote voedingsmiddelenbedrijven aan voedseltransparantie en productinnovatie. "Het nieuwe algoritme zal strengere drempelwaarden integreren met een aanzienlijke impact, aangezien naar schatting een derde van de producten op de Franse markt een lagere beoordeling zal krijgen."
"Dit is een eerste stap in de richting van het in aanmerking nemen van de mate van transformatie van producten."
Sommige merken, zoals Bjorg, hebben er al mee gedreigd de Nutri-score te laten varen. "Maar is deze terugtrekking een trend op de lange termijn? Welk signaal geeft het aan consumenten? 'Transparantie is prima, maar als het mij uitkomt'? Fabrikanten hebben er alle belang bij om het te behouden," meent Caroline Péchery.
4. Welke impact op welke producten?De nieuwe classificatie die het Wetenschappelijk Comité in 2023 voorstelde, verbetert het vermogen van Nutri-score om onderscheid te maken tussen vetten en oliën op basis van verzadigde vetzuren en vetzuurwaarden. Met de nieuwe berekeningsmethode worden koolzaad-, walnoot- en olijfolie nu geclassificeerd als B in plaats van C.
Door de wijziging van de koolhydraatdrempel zullen sommige granen die voorheen een A- of B-classificatie hadden, te lijden hebben onder hun suikergehalte, dat nog steeds vrij hoog is, en naar een C-classificatie gaan. Melk wordt nu beschouwd als drank en verliest daardoor de A-classificatie, die alleen aan water in deze categorie wordt toegekend.
Vandaar dat boeren, kaasproducenten en de vleeswarenindustrie zich verzetten tegen deze nieuwe indeling, waardoor hun producten minder hoog gewaardeerd zullen worden.
Over het geheel genomen brengt de wijziging de classificatie van vleesproducten meer in lijn met de Europese voedingsrichtlijnen, met een duidelijk onderscheid tussen rood vlees en producten gemaakt van gevogelte. Hoewel minimaal bewerkte en ongekruide rundvleesgerechten nog steeds een A-classificatie kunnen krijgen, krijgen kipnuggets en andere cordon bleu-gerechten een minder gunstige classificatie.
Wat kaas betreft, blijft deze tot groot ongenoegen van de producenten in categorie C vallen. Kaas is namelijk rijk aan vet en vaak ook aan zout, "ook al is de samenstelling gezond", aldus Caroline Péchery.
Tot nu toe kregen sommige frisdranken en gearomatiseerd water een A-label vanwege de aanwezigheid van zoetstoffen. "Wetenschappers hebben besloten dit ultrabewerkte ingrediënt te bestraffen", legt de expert uit. Verschillende recente studies hebben de risico's aangetoond die gepaard gaan met hart- en vaatziekten, cerebrovasculaire aandoeningen en coronaire hartziekten. De WHO adviseert om ze niet langer in voedselproducten te gebruiken.
"Dit is een eerste stap in de richting van het meenemen van de mate van verwerking van producten", vervolgt Caroline Péchery. "Consumenten letten op de aanwezigheid van additieven in wat ze kopen. Maar alle ingrediënten die je niet in je keukenkastjes vindt, zijn ultrabewerkte ingrediënten." In een toekomstige versie van de Nutri-score zouden ze herkenbaar zijn aan een zwarte rand om het logo.
