Internetblokkade in Iran brengt nieuwe gevaren voor burgers met zich mee te midden van Israëlische bombardementen

Jarenlang heeft het Iraanse regime de technologie en infrastructuur gebouwd die nodig zijn om de internettoegang van meer dan 80 miljoen Iraniërs te controleren, censureren en afsluiten. In 2019 sloot het land de internettoegang af toen de politie probeerde demonstranten het zwijgen op te leggen , terwijl in 2022 de WhatsApp- en Instagram-verbindingen werden verbroken na protesten na de dood van de 22-jarige Mahsa Amini in politiehechtenis . Elke afsluiting berooft mensen van informatie en heeft enorme economische kosten . Nu het conflict tussen Israël en Iran het einde van zijn eerste week nadert, zijn de internetverbindingen binnen Iran opnieuw beperkt, waardoor de toegang van mensen tot informatie wordt beperkt en ze geen contact kunnen maken met dierbaren die mogelijk in gevaar zijn.

Uren nadat de Israëlische luchtmacht op 13 juni doelen in Iran had gebombardeerd, waardoor het schaduwconflict tussen de twee landen escaleerde, kwamen de eerste berichten naar buiten over zelfopgelegde internetstoringen in Iran. Het Iraanse ministerie van Communicatie meldde, volgens het semi-officiële staatsnieuwsbureau Tasnim , dat er "tijdelijke beperkingen" waren opgelegd vanwege de "bijzondere omstandigheden" waarmee het land te maken had. Sindsdien hebben Israël en Iran schoten uitgewisseld, waardoor de inzet in het conflict voortdurend is toegenomen. De Amerikaanse president Donald Trump heeft aangegeven, maar niet bevestigd, dat de Verenigde Staten verdere Israëlische inspanningen om Iraanse nucleaire installaties te vernietigen zouden kunnen steunen .

De internetconnectiviteit in Iran daalde op 13 juni met 54 procent, zegt Doug Madory, directeur internetanalyse bij monitoringbedrijf Kentik. Dagen later, op 17 juni, was er nog eens een daling van 49 procent ten opzichte van het toch al lagere niveau van connectiviteit. Nadat de internetverbindingen eerder op dinsdag kortstondig waren hersteld, daalde deze woensdag opnieuw met nog eens 90 procent, zegt Madory. "Talrijke Iraanse serviceproviders [zijn] nu offline in een tweede nationale internetstoring in evenveel dagen", plaatste Madory woensdag op BlueSky . Meerdere internetbedrijven in Iran zijn getroffen door de beperkingen, waaronder mobiele providers .

"Sinds gisteren is alles in een stroomversnelling geraakt", zegt een onderzoeker van Project Ainita , een organisatie die zich inzet voor internetvrijheid, die om veiligheidsredenen anoniem wil blijven. "Voor de tweede dag op rij hebben ze de internationale connectiviteit afgesloten, en deze keer is het nog ernstiger dan gisteren, en heeft het ook gevolgen voor alle binnenlandse nieuwssites." Andere internetmonitoringprogramma's zoals Cloudflare Radar en Netblocks hebben de meerdere internetuitval van de afgelopen dagen ook waargenomen. Netblocks noemde de meest recente blokkade een "bijna volledige" black-out. Het Iraanse persbureau Khabar meldde op zijn Telegram-kanaal dat de internationale internettoegang in het land "tijdelijk was beperkt om misbruik door de vijand te voorkomen", verwijzend naar het ministerie van Communicatie.

Iran zou ambtenaren ook hebben opgedragen te stoppen met het gebruik van apparaten met internetverbinding en heeft burgers opgeroepen WhatsApp te verwijderen , dat eerder manieren heeft geïntroduceerd om censuur te omzeilen . Overheidsfunctionarissen hebben ook gezegd dat de sluitingen bedoeld zijn om potentiële cyberaanvallen te voorkomen . De wijdverbreide maatregelen om de connectiviteit te controleren en te beperken, hebben er echter toe geleid dat mensen in Iran moeite hebben met communiceren en essentiële informatie over de stand van het conflict te vinden. De sluitingen komen op een moment dat Trump heeft gezegd dat de bijna 10 miljoen mensen die in de Iraanse hoofdstad Teheran wonen, het gebied "onmiddellijk moeten evacueren".

"Deze uitgebreide censuur en internetverstoring dienen primair het doel van het regime om controle te behouden, met name over informatie", zegt Mahsa Alimardani, een digitale rechtenanalist van Iraanse afkomst en adjunct-directeur technologie, bedreigingen en kansen bij de internationale mensenrechtenorganisatie Witness. "Deze internetblokkades brengen de veiligheid van mensen in gevaar, vooral in Teheran."

Alimardani zegt dat mobiele datadiensten gebrekkig lijken te zijn en dat voor veel mensen virtuele privénetwerken (VPN's), die gebruikt kunnen worden om censuur te omzeilen, niet meer werken. Dit betekent dat het moeilijk is om mensen in het land te bereiken en mogelijk ook dat informatie naar buiten komt, zegt Alimardani. "Een familielid dat vandaag Teheran verliet, was offline en had geen internetverbinding meer. Pas toen ze 200 kilometer buiten Teheran in een andere provincie waren, vonden ze weer verbinding", legt Alimardani uit. "Mijn verbindingen lopen voornamelijk via breedband wifi thuis, maar zelfs dat is instabiel."

In de afgelopen tien jaar hebben landen steeds vaker de draconische maatregel genomen om de internetverbinding voor burgers volledig of gedeeltelijk af te sluiten in tijden van een vermeende crisis. Volgens Access Now, een non-profitorganisatie voor internetrechten die de acties bijhoudt, vonden er vorig jaar 296 afsluitingen plaats – het hoogste aantal ooit geregistreerd. Afsluitingen worden vaak in verband gebracht met repressieve regeringen die protesten die hen zouden kunnen schaden, de mogelijkheid van mensen om vrij samen te komen en te communiceren, als onderdeel van conflicten, en zelfs om te proberen spieken bij examens tegen te gaan, proberen te voorkomen.

"Het internet is een levensader, we hebben dit op veel conflictgebieden gezien", zegt Hanna Kreitem, directeur internettechnologie en -ontwikkeling bij de Internet Society, die de stroomuitval in Iran in kaart brengt . Kreitem zegt dat toen de verbinding in Iran op 13 juni voor het eerst begon te verzwakken, hij van mensen met familieleden in Iran hoorde dat hun diensten aanzienlijk waren vertraagd. "Mensen die onder vuur liggen, gebruiken het om nieuws te krijgen, hulp te vragen, te weten te komen over veiligere gebieden en met dierbaren te communiceren. En voor mensen buiten de stad om te horen wat er gaande is en om meer te weten te komen over hun dierbaren."

Om de connectiviteit te beperken, gebruiken landen meerdere technische benaderingen. Iran ontwikkelt al jaren een eigen internetalternatief , een intranetsysteem genaamd het National Information Network , beter bekend als het NIN. Volgens een analyse van Freedom House staat het NIN "niveaus" van internettoegang toe en stelt het de overheid in staat content te censureren en mensen te pushen naar in eigen land ontwikkelde Iraanse apps, zoals alternatieve berichtenapps, die mogelijk "zwakke privacy- en beveiligingsfuncties" hebben. (Freedom House beoordeelt Iran als "niet vrij" in zijn meest recente metingen van internetvrijheid , waarbij de nadruk ligt op aanhoudende blokkades, stijgende kosten en pogingen om mensen naar het binnenlandse internet te pushen.)

Amir Rashidi, directeur digitale rechten en veiligheid bij de op Iran gerichte mensenrechtenorganisatie Miaan Group, zegt dat er te midden van de recente lockdowns steeds meer pogingen worden gedaan om mensen naar Iraanse apps te lokken. "In een klimaat van angst, waar mensen simpelweg proberen in contact te blijven met hun dierbaren, wenden velen zich uit wanhoop tot deze onveilige platforms", plaatste hij online , en vertelde WIRED dat een berichtenapp genaamd Bale aandacht lijkt te trekken. "Omdat ze op NIN gehost worden, werken ze zelfs tijdens de lockdown", zegt hij.

Iran is niet het eerste land dat de toegang tot internet – en ongecensureerde informatie – beperkt met als mogelijke rechtvaardiging de bescherming van cyberveiligheid of veiligheid in het algemeen, zegt Lukasz Olejnik, onafhankelijk consultant en gasthoogleraar aan de afdeling Oorlogsstudies van Kings' College London. Nu het aantal wereldwijde internetsluitingen de afgelopen tien jaar sterk is toegenomen, zegt Olejnik, hebben functionarissen in Myanmar, India, Rusland en Wit-Rusland allemaal veiligheidsredenen aangevoerd voor het instellen van black-outs.

"Het uitschakelen van het internet is grotendeels ineffectief tegen cyberaanvallen op staatsniveau", zegt Olejnik. Hij legt uit dat militaire en kritieke infrastructuursystemen, zoals energienetwerken of transportsystemen, doorgaans op aparte netwerken draaien en niet toegankelijk zijn vanaf het open internet. "Professionele cyberoperaties zouden andere toegangsmiddelen kunnen gebruiken, hoewel dit het inderdaad moeilijk zou kunnen maken om een ​​deel van de geïmplementeerde malware te besturen en te controleren (als dat het geval zou zijn)", zegt Olejnik. "Wat het vooral zou blokkeren, is de toegang tot informatie voor de maatschappij."

Alimardani van Witness zegt dat de technische details die de beweringen ondersteunen dat de internetbeperkingen bedoeld zijn om de cyberveiligheid te beschermen "onduidelijk" zijn en dat het uiteindelijke doel van deze inspanningen mogelijk is om mensen in Iran te controleren. "Het officiële verhaal van staatsnieuwskanalen schetst een felle oorlog tegen Israël en een pad naar de overwinning", zegt Alimardani. "Vrije en open toegang tot de media zou dit verhaal ondermijnen en in het ergste geval Iraniërs tot opstand kunnen aanzetten, wat de macht van het regime verder zou ondermijnen."