Verliefd of verliefd? door Rupert Gavin: Wie heeft Twitter echt uitgevonden? A) Jack Dorsey B) Jeff Bezoz C) Geoffrey Chaucer D) Elon Musk E) Mark Zuckerberg

Door ROGER LEWIS
Gepubliceerd: | Bijgewerkt:
Verliefd of liefdevol? is nu verkrijgbaar bij de Mail Bookshop
Het Engels wordt tegenwoordig door 1,6 miljard mensen gesproken en is een mengtaal, bestaande uit woorden die door de eeuwen heen zijn ontstaan uit het Latijn (zaterdag, verliefd), het Angelsaksisch (schrijven, lachen, raadsel, vragen), het Noors (slachten, woedend zijn, mist, moeras) en het Normandisch Frans (park, rundvlees, regeren, hertog, beginnen).
In recentere tijden schonken de indianen ons stinkdieren en elanden. Hindoes zorgden voor bungalows, sits en juggernaut.
In deze goed wetenschappelijke, maar toch zeer toegankelijke studie beweert Rupert Gavin dat onze taal is geëvolueerd en ontstaan door invasies en veroveringen.
De Romeinen, Vikingen en Noormannen werden 'allemaal aangetrokken door de relatieve rijkdom van deze eilanden'. Ze buitten de lokale bevolking uit en lieten hun woordenschat na.
De Romeinen verbleven hier 400 jaar en lieten wegen, steden en vestingwerken achter – en hun Latijn werd eeuwenlang gebruikt in religieuze diensten en juridische documenten. De eerste rechtszaak werd pas in 1363 in het Engels gevoerd.
Ondertussen waren de Vikingen druk bezig met het plunderen van heilige plaatsen, het uitbuiten van de zwakken en hulpelozen, en het verkrachten en plunderen van allerlei aard. Raven leerden hun legers te volgen, wetende dat er genoeg lijken zouden zijn om van te smullen.
Vanaf deze periode ontwikkelde het Engels veel woorden voor pijlen, bogen, boogschutters en fletchers.
De Noormannen waren 'het materiaal voor collectieve nachtmerries', en er zouden nog honderden jaren moeten verstrijken voordat de Noormannen zouden verschijnen – genoeg tijd voor een anonieme schrijver om de 3.182 allitererende Angelsaksische of Oudengelse regels van Beowulf op te schrijven.
Over collectieve nachtmerries gesproken. Toen ik in de jaren tachtig eindexamen deed, moest ik de onzin vertalen en uit mijn hoofd leren. Het gaat allemaal over heldendaden, goden en monsters, en het heeft Tolkien enorm beïnvloed, laat staan nerdy tieners die fan waren van Game of Thrones.
De vertelkunst en het onderwerp van het Oudengelse gedicht Beowulf beïnvloedden schrijvers als Tolkien en andere fantasyboeken zoals Game of Thrones
Gavin geeft ons een overvloed aan informatie over veldslagen, vergaderingen, verdragen en 'intertribale ruzies', waarbij elke groep brabbelt in Kentse, Merciaanse en Northumbrische dialecten. Wanneer hij zegt: 'de positie van vrouwen verdient overweging', moet hij speculeren, want er werd niet veel over hen gezegd, behalve lof voor hun borduurkunsten.
Mijn theorie is dat, omdat hun namen onuitspreekbaar en onmogelijk te spellen waren – Aethelwynn, Aethelflaed, Eadburgh, Leoba en Berhtgyth – het makkelijker was om ze helemaal te negeren.
Ik had me niet gerealiseerd dat de Noormannen zulke immense bruten waren, te beginnen met Willems aankomst in Hastings in 1066. Angelsaksische heren werden vermoord, hun families werden van hun land beroofd. Kastelen werden gebouwd om de bevolking te onderdrukken. Executies, brandmerken en het afhakken van neuzen waren veelvoorkomende straffen.
Niettemin werd Londen, wat de verdienste betreft, ontwikkeld om 'onze taal en cultuur' op één plek te concentreren. De Noormannen hadden ook een obsessie voor het bouwen van kathedralen, wat uiteindelijk werk opleverde aan oude vrouwtjes die in de souvenirwinkels werkten.
Hoewel Gavin een interessant hoofdstuk over Chaucer heeft – die in 1389 2000 nieuwe Engelse woorden introduceerde in The Canterbury Tales, waaronder twitter, femininity, narcotic, erect en plumage – ligt zijn grootste interesse in de ijverige vertalingen van de Bijbel. Wycliffe introduceerde in 1384 de woorden excellent, problem, ambition en wrinkle, evenals grave image, keys of the kingdom en root of all evil. Tyndale, anderhalve eeuw later, gaf ons coat of many colors, eye for an eye, suffer fools gladly en the skin of my teeth.
Achter deze verlichte vertaalopdrachten ging veel bloedvergieten schuil, de hele katholiek-protestantse verdeeldheid en de omwenteling van de Reformatie. Theologen en politici, zoals Sir Thomas More, waren om de een of andere reden fel gekant tegen 'het begrijpelijk maken van de Schrift voor de gewone man'.
Het bezitten van een Engelstalige Bijbel in plaats van een rijkversierde, rituele Latijnse Bijbel was een ketterij en kon met de dood worden bestraft.
Thomas Cranmer werd bijvoorbeeld op de brandstapel verbrand, maar de eenvoudige schoonheid van zijn Book of Common Prayer, dat dateert uit 1549, zou meer dan 400 jaar standhouden, totdat het op schandelijke wijze werd vervangen door de lelijke onzin van de brochure Alternative Services.
Toen ik de ouderwetse liturgie wilde die bij de begrafenis van mijn vader gebruikt zou worden, zei de hippe dominee: 'Och, tegenwoordig geven mensen de voorkeur aan een refrein uit The Lion King.'
In 1611 werd de King Jamesbijbel gepubliceerd. Vijftig geleerden waren zeven jaar lang druk bezig geweest met 'het worstelen met de oorspronkelijke teksten', de Hebreeuwse en de Griekse. Er stond een hysterische drukfout in een vroege editie: 'Gij zult overspel plegen.' Ze hadden het 'niet' over het hoofd gezien.
Gavin heeft gelijk als hij zegt dat de Authorised Version, zoals hij bekend werd, Engels was op zijn 'poëtischst, levendigst, directst, ritmischst en vloeiendst'. Het is een schande dat hij in onbruik is geraakt – en het is misschien geen verrassing dat kerken leegstaan.
Terwijl Jack Dorsey (rechts) medeoprichter was van Twitter, dat nu eigendom is van Elon Musk en X heet, werd het woord 'twitter' voor het eerst bedacht door de 14e-eeuwse dichter Geoffrey Chaucer
Gavin vergeet een fascinerend raadsel te noemen. In Psalm 46 is het 46e woord vanaf het begin 'shake' en het 46e woord vanaf het einde 'spear'. In 1611 was Shakespeare 46. Griezelig – en had Shakespeare er ook een hand in, vraag ik me af, en heeft hij de tekst gepolijst?
Naast de preekstoel was het theater, wat Gavin de andere 'voornaamste taalgebruiker' noemt, het toneel. Vandaar een prachtige bespreking van Shakespeare, die 31.534 verschillende woorden gebruikte en er 2.000 nieuwe van bedacht, zoals 'bedroom', 'barefaced', 'dewdrops' en 'leaguefrog'. Zijn vindingrijkheid wordt alleen geëvenaard door Dickens, die 1.600 woorden bedacht, waaronder 'flummox', 'dustbin' en 'fairy story'.
Gavin vraagt zich af hoe 'één taal één enkele, verbindende identiteit zou kunnen creëren'. Hij legt uit dat massaal drukken en onderwijs werken toegankelijk maakten en ervoor zorgden dat het Engels 'steeds uniformer werd in het hele land', door de spelling te reguleren en regionale accenten en dialecten glad te strijken.
En laat me niet beginnen over het Welsh. Dat was tijdens mijn leven door Welshe nationalisten ingevoerd om mijn geboorteland Wales af te snijden.
Tot slot mogen we niet onderschatten hoe het Engels zich over de wereld heeft verspreid door onze 'militaire bekwaamheid, maritieme macht, handelskracht en industriële ontwikkeling', d.w.z. door onze koloniale expansie, die Groot-Brittannië wereldwijd tot een vooraanstaande positie maakte, de kaart in patriottisch roze geschilderd. Mensen zouden zich hier allemaal schuldig over moeten voelen. Ikzelf niet.
Gavin moet dit eersteklas boek volgen met andere boeken over het samenstellen van woordenboeken, de mysteries van uitspraak, het gebruik van straattaal en scheldwoorden, de kracht van grappen en woordspelingen, de veroordelende aard van wokery, en tot slot de taal van het internet, waar woorden snel verdwijnen in een stortvloed aan afkortingen en emoji's. Wie heeft er nu nog geletterdheid (en literatuur) nodig?
Daily Mail