Eén jaar Labour: geduld van City raakt op nu obligatiemarkt vernietigend oordeel uitspreekt

Precies een jaar geleden kwam Labour aan de macht met een ruime meerderheid en de belofte om de steeds zwakkere Britse economie nieuw leven in te blazen.

Premier Keir Starmer, minister van Financiën Rachel Reeves en kabinetscollega's lanceerden direct na hun overwinning in juli 2024 een charmeoffensief in de City, in de hoop bedrijven en investeerders ervan te overtuigen de economische strategie van Labour te steunen.

Maar hoewel velen voorzichtig optimistisch leken na jaren van onzekerheid onder meerdere Conservatieve leiders, raakt het geduld snel op.

De economische groei blijft zwak, het vertrouwen van bedrijven en consumenten neemt steeds verder af en de inflatieverwachtingen in het Verenigd Koninkrijk blijven die van vergelijkbare landen wereldwijd overtreffen.

De afzwakking van de hervormingen van de sociale zekerheid en de ommezwaai in de winterbrandstoftoeslag zijn door activisten toegejuicht, maar hebben de beleidszekerheid die gepaard gaat met een grote parlementaire meerderheid ondermijnd en de hoop geschaad dat Labour de steeds fragielere financiële positie weer onder controle krijgt.

En hoewel Reeves vooralsnog het vertrouwen van de premier lijkt te hebben, blijkt uit de marktreactie op de dramatische vragenronde van de premier deze week dat er bezorgdheid heerst over het vermogen van Groot-Brittannië om zijn zaken op orde te krijgen.

De hogere werkgeversbijdragen voor de nationale verzekeringen en de verhoging van het leefloon sinds april hebben het dilemma alleen maar verergerd. De hogere arbeidskosten drukken tegelijkertijd op de economische productie en wakkeren de inflatie aan.

Het resultaat is een stijging met dubbele cijfers in de rendementen op staatsobligaties op de lange termijn – de rente op staatsschuld – waarbij de rendementen op 10- en 30-jarige staatsobligaties het afgelopen jaar met respectievelijk 36 en 67 basispunten zijn gestegen.

Er gaapt nu ook een groot verschil tussen de rendementen op Britse staatsobligaties en die op vergelijkbare obligaties wereldwijd.

Michael Browne, een veteraan op de markt en momenteel beleggingsstrateeg bij Franklin Templeton, vertelde aan This is Money: 'De markten vertellen je dat er in het Verenigd Koninkrijk sprake is van aanhoudende zorgen over inflatie. De inflatie is ongeveer twee tot drie keer zo hoog als in Duitsland.

'Het laat zien dat er op dit moment een gebrek aan vertrouwen is in de obligatiemarkt over onze inflatiepositie.'

Hoewel de klachten van Labour over het 'begrotingstekort' dat de Tories achterlaten, op weinig begrip van de media en kiezers kunnen rekenen, zijn marktdeelnemers zich ervan bewust dat de economische problemen van het Verenigd Koninkrijk geen nieuw fenomeen zijn.

'[Labour erfde] een schuld-bbp-ratio van 95 procent, en stijgende rentekosten deden zich voor in een periode waarin de groeicijfers extreem laag waren en waarschijnlijk ook laag zouden blijven,' aldus Browne.

'De inflatie bedroeg ook 3,5 tot 4 procent, dus de Bank of England zou de rente nooit heel erg verlagen om u te helpen.'

Hij merkt op dat Labour er nog niet in is geslaagd de 'markten te verstoren' sinds ze aan de macht zijn gekomen, 'vooral in vergelijking met sommige van hun recente voorgangers'.

Browne prees ook de 'werkelijk verstandige' inspanningen om de dagelijkse uitgaven te scheiden van de kapitaaluitgaven en de aanpassingen aan de begrotingsregels van de overheid om ruimte te creëren voor uitgaven aan kapitaalprojecten.

Op dezelfde manier zei Simon French, hoofdeconoom bij Panmure Liberum, dat het besturen van een geavanceerde economie 'met een vergrijzende bevolking, ondergeïnvesteerde infrastructuur, fiscale verplichtingen die ontworpen zijn onder gunstigere kapitaalkostenvoorwaarden… en bijna 20 jaar van trage productiviteitsgroei geen gemakkelijke opgave is'.

'Als je dit combineert met een generatieverschuiving in defensie-uitgaven en de dreiging van ongekende verstoringen van de internationale handel, lijkt de taak al snel onoverkomelijk', voegde hij toe.

French merkte ook op dat het Britse BBP sinds de verkiezingen nog steeds 'nauwelijks' het G7-gemiddelde volgt, met een samengestelde stijging van 0,8 procent over de drie kwartalen waarvoor gegevens beschikbaar zijn, ondanks het feit dat een economische vertraging een veelvoorkomend symptoom is van 'verkiezingen waarin veranderingen plaatsvinden'.

Hij zei: 'Een vertraging van de activiteit omdat de particuliere sector moet reageren op een nieuwe regelgevende en fiscale tegenpartij, en omdat de publieke sector haar activiteiten moet heroriënteren op nieuwe ministeriële prioriteiten, is de ervaring van eerdere verkiezingen in het Verenigd Koninkrijk in 1979, 1997 en 2010.'

De verslechtering van het geopolitieke klimaat en de oplegging van schadelijke handelstarieven hebben niet geholpen.

Toch beoordeelt French de economische prestaties van Labour als 'een bescheiden zes uit 10 – er is duidelijk ruimte voor verbetering'.

'Die score is een erkenning van de uitdagende binnenlandse en internationale context, van zwakke economische trends die al vóór de verkiezingen bestendig waren, maar ook van een aantal eigen doelpunten,' aldus hij.

Volgens de meest recente gegevens van het Office for National Statistics bedroeg de consumentenprijsindex 3,4 procent in de 12 maanden tot en met mei.

Hoewel dit een daling is ten opzichte van 3,5 procent in de voorgaande maand, wordt er niet verwacht dat de CPI voorlopig terug zal vallen naar de 2 procent-doelstelling van de BoE.

Economen wijzen erop dat de loonsverhogingen in de publieke sector, die boven de inflatie uitstijgen, en de verhogingen van het minimumloon en de NI-inkomens, ervoor zorgen dat de Britse consumentenprijsindex (CPI) loskoppelt van die van andere landen in de G7. Daarmee komt er een einde aan de trend van gelijkheid die aanhield in de aanloop naar de verkiezingen van vorig jaar.

Tegelijkertijd zijn de arbeidskosten op de arbeidsmarkt al merkbaar, waardoor de werkloosheid stijgt ten opzichte van de historisch lage niveaus en het aantal vacatures afneemt.

Anna Leach, hoofdeconoom bij het Institute of Directors, zei dat de belastingverhogingen van Labour voor bedrijven de ambitie van de industriële strategie om van het Verenigd Koninkrijk het beste land ter wereld te maken om in te investeren, 'al hebben ondermijnd'.

Ze voegde toe: 'De realiteit is dat de overheid veel radicaler is geweest in het heffen van belastingen op bedrijven dan in het wegnemen van belemmeringen voor economische groei.

Lees meer

'We hebben snellere vooruitgang en meer ambitie nodig op het gebied van deregulering, met name hervorming van de planning. Ook moeten we het belastinglandschap voor bedrijven heroverwegen als we de economische situatie in het Verenigd Koninkrijk willen veranderen.'

De economische groei heeft ook te kampen met een gedaald consumentenvertrouwen. Hierdoor stoppen Britten liever hun geld op een spaarrekening dan dat ze het uitgeven.

Het Office for Budget Responsibility verlaagde in maart de prognose voor de jaarlijkse BBP-groei van 2 naar 1 procent voor 2025. Verwacht wordt dat de economie de komende vijf jaar met ongeveer 1,5 procent zal groeien.

Maar de BoE is terughoudend om de overheid te hulp te schieten en verdere economische verslechtering af te wenden met forse renteverlagingen. De centrale bank heeft consequent gesuggereerd dat ze de inflatie langzaam maar zeker onder controle wil houden.

De verwachting is dat de Bank of England de rente dit jaar nog twee keer zal verlagen, waardoor de basisrente van 4,25 naar 3,75 procent gaat. Terwijl de Amerikaanse Federal Reserve ook langzaam verlaagt, heeft de Europese Centrale Bank haar belangrijkste beleidsrente al verlaagd naar 2 procent.

Browne van Franklin Templeton zei: 'Als er sprake is van een onevenwicht, als het monetaire beleid en het begrotingsbeleid niet op elkaar zijn afgestemd, dan zal dat nog lange tijd zo blijven.'

Een langzame en gestage aanpak van de renteverlagingen nu de inflatie stijgt, zal de langetermijnrentes van de overheid waarschijnlijk op het toch al pijnlijke niveau houden, ook al geeft het Verenigd Koninkrijk nog meer staatsobligaties uit.

'De spreads op de staatsobligaties duiden op bezorgdheid over een verslechtering van zowel het huidige begrotingssaldo als de totale leningen van de overheid,' aldus het Franse persbureau Panmure Liberum.

De hervormingen van de sociale zekerheid door de regering zouden £5 miljard moeten besparen, maar door deze verwatering kampt de minister van Financiën nog steeds met een gat van vele miljarden ponden dat zij moet dichten als zij haar begrotingsregels wil handhaven.

Reeves had gehoopt dat een betere economische groei haar zou bevrijden van de noodzaak tot verdere pijnlijke bezuinigingen, of dat ze de belofte van de overheid om de belastingen voor particulieren niet te verhogen, zou breken.

Maar omdat er deze herfst geen sprake is van materiële groei, moeten we moeilijke keuzes maken.

Browne zei: 'Haar opties zijn nu: ten eerste, meer belasting heffen, ongetwijfeld gericht op bedrijven en vermogen. Ten tweede, zich er niets van aantrekken door te doen alsof het geen probleem is en zo alle geloofwaardigheid te verliezen, [of] ten derde, elders bezuinigingen vinden.

'Optie één duwt de economie richting de vicieuze cirkel van belasting en uitgaven. Optie twee jaagt de obligatiemarkt angst aan, net zoals Truss dat deed tijdens haar 44-daagse premierschap, [en] we weten dat optie drie niet zal gebeuren.

Darius McDermott, managing director bij Chelsea Financial Services, voegde toe: 'Hoewel het beleid van Reeves misschien gebrekkig is, maken beleggers zich vooral zorgen dat een mogelijke vervanger de partij verder naar links zou kunnen duwen, juist nu de markten wanhopig op zoek zijn naar tekenen van geloofwaardig fiscaal leiderschap.

'Zonder een duidelijke koerswijziging richting moeilijke beslissingen, bestaat het risico dat dit ongemak uitmondt in een bredere vertrouwenscrisis in de Britse staatsschuld.'