Wat verandert er in een winkel als je de behoeften van autistische mensen leert herkennen?
In de wereld van vandaag, Inclusie kan niet langer worden gezien als een gebaar van goede wil, maar als een gedeelde verantwoordelijkheid. Mensen met autisme worden dagelijks geconfronteerd met onzichtbare obstakels die zelfs de simpelste handelingen moeilijk kunnen maken, zoals een winkel binnengaan, iets bestellen in een café of een bril uitkiezen. Winkels, warenhuizen, cafés en restaurants zijn in feite de plekken waar het dagelijks leven zich afspeelt. Als deze ruimtes geen rekening houden met de behoeften van mensen met autisme – bijvoorbeeld te fel licht, luide muziek, complexe verbale communicatie – kunnen ze ontoegankelijk worden.
SoldAut, de handel die verwelkomtDaarom is het trainen van handelaren om neurologische diversiteit te begrijpen en te omarmen een fundamentele stap naar een toegankelijkere en respectvollere samenleving voor iedereen. En dat is precies wat SoldAut doet, een initiatief dat is ontstaan om bewustwording creëren en handelaren opleiden over autisme 11 commerciële activiteiten in het 4e district van Turijn. Het project bood handelaren en ondernemers de mogelijkheid om specifieke vaardigheden te verwerven, hun aanpak te vergelijken en te transformeren, waardoor deze toegankelijker, gastvrijer en toegankelijker werd. Geen abstracte theorie, maar een training die in de praktijk wordt ervaren, direct in de winkel, door middel van verhalen, concrete voorbeelden, luister- en vergelijkingsmomenten.
Aan het hoofd van deze ervaring staan vier professionals met ervaring en hart: Giuseppe Cimmino, Daria Fera, Matteo Barosso en Gianluca Carcangiu , de laatste de bedenker van het project en een sleutelfiguur in de ontwikkeling van de werkmethode. In zes dagen werk , tussen januari en maart 2025, ontmoette het team de bedrijven in hun ruimtes: kleding, optiek, parfumerie, vastgoed, sport, boeken, bars, kappers. Alledaagse plekken die door deze reis hun sociale rol hebben herontdekt.
Kortom, SoldAut is veel meer dan een cursus: het is een hefboom voor culturele verandering, een brug tussen de neurotypische en neurodivergente werelden en een concrete stap op weg naar een samenleving waarin diversiteit wordt verwelkomd, begrepen en gewaardeerd.
Om te begrijpen hoe het idee voor het project is ontstaan, welke onderwerpen tijdens de training van de handelaren aan bod kwamen en wat de grootste uitdagingen waren, interviewden we Matteo Barosso en Giuseppe Cimmino. Zij onthulden ook hun volgende doelen aan Luce!
Laten we bij het begin beginnen. Hoe is het idee voor dit initiatief ontstaan en hoe trots ben je erop dat je een uniek project hebt gecreëerd?
Barosso : “SoldAut is eigenlijk ontstaan met OpenAut, versie 1.0. Met Circoscrizione 4 realiseerden we ons dat we een gemeenschappelijke behoefte voor ogen hadden die we binnen de community hadden opgemerkt. Namelijk om zo inclusief mogelijk te zijn. Het idee dat bij ons opkwam met het eerste OpenAut-project was om te proberen zoveel mogelijk mensen te trainen om onze community inclusiever te maken. Zo ontstond OpenAut, een pilotproject dat zich vooral richtte op professionals in de sector, dus leraren, opleiders, docenten en sporttechnici. Veel professionals werden gevolgd, van managers in de gehandicaptenzorg tot pedagogiekdeskundigen. Het idee voor SoldAut is op deze manier ontstaan. In die zin dat, door te praten met ouders die aan deze cursus deelnamen, met gezinnen die we erbij betrokken hadden, de behoefte ontstond om erover te praten met handelaren om te proberen te beginnen met het creëren van een term die ons zeer dierbaar is: het netwerk. We hebben ongeveer 35 bedrijven betrokken die ons om informatie vroegen over hoe deze training werkte. We hebben het gedaan. Hoe dan ook, een beetje verzonnen omdat we probeerden We hebben onszelf gedocumenteerd en we hebben geen vergelijkbare voorbeelden gevonden. Uiteindelijk zijn er 11 winkels bij betrokken en ongeveer 20 mensen, waaronder eigenaren en personeel van de verschillende activiteiten, die over deze onderwerpen zijn getraind.
Cimmino : “De centrale focus lag juist op het verspreiden van de cultuur van autisme. In welke zin? Door niet-hoofse terminologie te gebruiken. Ons doel was niet om mensen die uit totaal verschillende werelden komen een masterdiploma in autisme te laten behalen. Het werk was om een uiterst begrijpelijke, heldere en effectieve taal te vinden voor de gewone man, maar ook voor de analist, voor de kapper en voor mensen met andere ervaringen. En van daaruit ging er een wereld voor ons open, omdat we geen idee hadden dat een kleine commerciële activiteit zo diepgaand, zo intrigerend en zo bereidwillig kon zijn om hun tijd aan ons te besteden. Iedereen besloot vrijwillig en met een sterke motivatie om deel te nemen aan dit project om iets meer te begrijpen, zowel voor een cultuur als voor persoonlijke kennis, en omdat het ook een bedrijf kan zijn om mensen met een beperking te verwelkomen. Een andere focus was vervolgens om dat idee van medelijden dat rond een beperking hangt, te ontmantelen. We hebben het over mensen, over een aanpak om kennis te verbeteren en te delen, om mensen te verwelkomen die een totaal andere sensorische gevoeligheid hebben. Eén aspect dat werd besproken, was precies dat laatste. We hadden het over wat vervelend is, wat kan leuk gevonden worden”.
Wat waren de belangrijkste onderwerpen die tijdens de training aan bod kwamen? Bijvoorbeeld sensorische gevoeligheid, communicatie, crisismanagement?
Cimmino : "In werkelijkheid wordt de crisis al iets complexer, omdat het niet vanzelfsprekend is dat iemand met autisme per se een crisis moet hebben. We gaven ze kleine signalen die hen konden helpen begrijpen wat een crisis zou kunnen zijn. Sterker nog, als er een crisis zou zijn, vertelden we hen om zich een rustige ruimte in de winkel voor te stellen, een stille ruimte, een ruimte die vriendelijk is voor de zintuigen en waar de persoon met autisme zich even kan terugtrekken. We adviseerden bijvoorbeeld, als het mogelijk was in de winkel, om te kijken naar de tijdsblokken waarop neurotypische klanten minder aanwezig waren om ervoor te zorgen dat de winkel nog gastvrijer werd voor mensen met autisme. Hoe? Gewoon door luchtverfrissers te verwijderen die vanwege sterke geuren hinderlijk zouden kunnen zijn voor mensen met autisme. Maar ook lampen, neonlampen en ventilatoren. Vervolgens gingen we, afhankelijk van de ideeën, ingrijpen. Zo creëerden we bijvoorbeeld een aantal sociale verhalen met een opticien. In werkelijkheid zijn het afbeeldingen waarop de opticien uitlegt hoe hij dat apparaat moet gebruiken en wat er in de winkel te zien is."
Wat waren de grootste moeilijkheden?
Barosso : "Gelukkig vonden we bij de aanpak van dit project meteen een gemeenschappelijke draad. De moeilijkheid zat in de verwachtingen, in het niet precies weten wat we konden verwachten. Vervolgens dachten we af en toe lang na over hoe de eerste afspraken waren verlopen. Naarmate we verder gingen, waren we erg blij om te zien dat de meeste commerciële activiteiten over veel tools beschikten. Maar in werkelijkheid ben je als winkelier al een zeer empathisch persoon, die goed naar de klant luistert en probeert te begrijpen. Dus lieten we ze gewoon zien dat al deze tools die al bestonden ook op een andere manier gebruikt konden worden. De moeilijkheid vanuit het oogpunt van de winkeliers was vooral technisch. Ook omdat we zeer behulpzame mensen aantroffen, die graag wilden praten over wat hen was overkomen, over hun ervaringen. En ook moedig, omdat sommigen van hen echt hun huis voor ons openden."
Cimmino : "Bij de winkeliers was het enige probleem in de eerste minuten. Hij denkt dat hij een winkelier is die de deur van zijn huis voor ons opent en mensen binnen ziet komen die hij praktisch niet kent. Hij zoekt dus dat contact om zichzelf op hetzelfde niveau te plaatsen. Na die eerste minuten van wantrouwen, maar omdat hij ze niet kende, was het iets wat hij op dat moment ervoer."
De enige 'obstakels' die je tegenkwam bij het verspreiden van een cultuur van inclusiviteit in commerciële omgevingen waren dus die eerste minuten?
Barosso : "Het is een soort ijsbreker voor een relatie die nog in ontwikkeling is. De handelaar denkt dat je hem gaat uitleggen hoe hij zich moet gedragen. In plaats daarvan was het ons doel om alles zo normaal te maken als een simpel gesprekje tussen mensen."
Cimmino : "De tweede vraag die ze via het format dat we hadden voorbereid, hadden bedacht, was eigenlijk precies: 'Heb je ooit te maken gehad met mensen met autisme? En wat voor problemen heb je ondervonden?' Het was dus een buitengewoon persoonlijke vraag. En daaruit bleek dat iemand een zoon had, een ander een kleinzoon. In ieder geval een persoonlijke betrokkenheid die deze mensen nieuwsgierig maakte."
Wat kan een winkelier, zelfs als hij alleen is, doen om gastvrijer te zijn tegenover een persoon met autisme?
Barosso : "Dat elke activiteit een sociaal verhaal kan opleveren, is ook de minimale doelstelling die we onszelf hebben gesteld voor het succes van onze boodschap. Het sociale verhaal voor mensen met autisme is erg belangrijk, omdat ze kunnen zien wie je verwelkomt, wat er kan gebeuren en het vermindert de mogelijke stress. Ik heb ze geadviseerd om wat bordjes in de winkel te plaatsen. We hebben gezien dat er veel dynamiek is binnen het netwerk. Mond-tot-mondreclame, advies, praten over iets wat is gezien. En zo is het ook simpel. We hebben ook een raamsticker weggegeven om in de etalage te plakken met het logo van ons project en de tekst 'inclusieve commerciële activiteit', zodat mensen erover kunnen praten."
Cimmino : "De sleutel is altijd kennis. Als ik iets weet of een aantal ideeën heb, begin ik gedachten in mijn hoofd te activeren. Van daaruit, met de verdieping, gingen we verder met het generaliseren van de informatie die we toen gaven."
Wat hebben jullie als trainers geleerd van de interactie met handelaren?
Barosso : "Ik had er in het begin niet bij stilgestaan hoezeer deze mensen deze simpele, complexe en diepgaande kennis hadden aangepast aan de situatie van klanten die naar hun winkel konden komen. En toen was het nuttig om te zien dat zoveel mensen gemotiveerd waren om, via onze boodschap, een rechtvaardige gemeenschap te bouwen. Niet door zichzelf te verkiezen als voorvechters om iets bijzonders te doen, maar gewoon, als goede burgers, om een rechtvaardige gemeenschap te bouwen."
Cimmino : "Het feit dat je ziet dat er echt iets goeds is. Dat je ziet dat mensen zich daadwerkelijk hebben voorbereid om anderen te helpen, maar niet op een manier dat ik het moet doen, dat ik verplicht ben. Maar juist omdat er een echte interesse is om voor anderen te zorgen. Het creëren van een echt netwerk van mensen is iets wat je in deze tijd doet denken: is het echt zo? Ook al woon je in een stad waar nooit tijd is om stil te staan, om elkaar in de ogen te kijken, die traagheid, die verbinding, dat netwerk van mensen waar je naar kijkt, is iets magisch."
Welke concrete resultaten heeft het project opgeleverd op het gebied van inclusie en verbetering van de ervaring van mensen met autisme?
Barosso : "De resultaten kunnen worden gemeten aan de hoeveelheid aandacht die we in deze periode hebben gekregen. Met de trainingen van het einde van de winter zijn we de hele lente doorgegaan. Niet alle activiteiten die we hebben bezocht, hebben een sociaal verhaal opgeleverd. We hebben een goede deelname aan het slotevenement gehad. En bovenal beginnen we te praten over de mogelijkheid om ook andere handelaren op te leiden. Niet alleen in Turijn, maar ook in andere gemeenten. We staan op het punt om te beginnen met Settimo Torinese, maar waarschijnlijk ook met Beinasco. We willen iets nog groters creëren. Een soort netwerk, ook binnen het web, om de ontwikkeling van dit soort handel mogelijk te maken. We zijn blij dat de boodschap verspreid kan worden. We hebben de meeste trainingen afgesloten met de boodschap dat we werken aan een eerlijke samenleving."
Cimmino : "Als je ziet dat mensen je sociale verhalen, foto's en feedback op hun sociale media sturen, betekent dat dat je je project hebt afgerond."
In 2026 zal het project ook in Settimo Torinese arriveren om continuïteit te bieden en een steeds bewuster en ondersteunend netwerk uit te breiden. Je wilt nooit stoppen.
Barosso: "Waarschijnlijk spelen de ideeën die we hadden in op een reële behoefte binnen de maatschappij. We merkten het op omdat het meteen in ons opkwam. Er is vast wel iemand anders die zich een beetje in onze denk- en redeneerstijl bevindt. We hopen dat we hiermee doorgaan. Ik geloof dat dit project echt een grote meerwaarde is. Ik kan geen bestuurder bedenken, zelfs geen lokale, die niet wil dat dit onderwerp echt binnen de commercie wordt aangepakt."
Cimmino : “En dan is het ook nog eens erg leuk om verhalen te vertellen en trainingen te geven.”
Luce
